Mowa ciała. Co znaczą nasze gesty - Andy Collins.pdf

(646 KB) Pobierz
Andy Collins
Mowa ciała
Andy Collins
Mowa ciała
Co znaczą nasze gesty?
CZŁOWIEK l NATURA 2(19)/2002
OFICYNA WYDAWNICZA RYTM
WARSZAWA
Projekt okładki i stron tytułowych
Wiktor Jedrzejec
Rysunki w tekście
Tomasz Łaz
Redakcja
Janina Snitko-Rzeszut
Korekta
Antonina Wojnarowicz
Iwona Brzezińska
© Copyright by Andy Collins
i Oficyna Wydawnicza RYTM, 2002
Wydanie II
ISSN
1230-3062
Skład i łamanie
Studio Graficzne Oficyny Wydawniczej RYTM - Marcin Labus
Druk
Łódzkie Zakłady Graficzne
Oficyna Wydawnicza RYTM prowadzi
sprzedaż wysyłkową książek z 25% rabatem.
Koszt wysyłki pokrywa zamawiający tylko w wysokości 7,00 zł.
Zamówienia można składać pod adresem:
Oficyna Wydawnicza RYTM
ul. Górczewska 8,01-180 Warszawa
tel./fax: (0-22) 631-77-92, lub tel.: 632-02-21 w. 155
e-mail: dzial.handlowy@rytm-wydawnictwo.pl
KSIĘGARNIA INTERNETOWA
www.rytm-wydawnictwo.pl
Zosi Łukszy
w dowód przyjaźni
WSTĘP
Jak wynika z obliczeń niemieckiego naukowca, Alberta Meh-
rabiana, tylko 7 procent informacji czerpiemy ze słów, 35 procent
wnioskujemy z tonu głosu i aż 55 procent z języka ciała.
Na system komunikacji niewerbalnej składają się nie tylko
nasze zachowania i gesty, ale także tony, półtony, postawy i nastro-
je. Na ich podstawie można odgadnąć prawdziwe intencje rozmów-
cy, a nawet przewidzieć, jak zachowa się ten ktoś za chwilę.
Praktyka potwierdza, że nie można wysnuwać wniosków na
podstawie pojedynczych gestów. Wymowa ich bowiem może być
fałszywa. Dopiero zespół gestów i zachowań umożliwia poznanie
tego, co się kryje za wypowiadanymi słowami.
Nic zatem dziwnego, iż język ciała, gestów i zachowań zysku-
je ostatnio coraz bardziej na popularności. Z powodzeniem wyko-
rzystywany jest również w biznesie. Ma on zastosowanie podczas
negocjacji, narad, rozmów indywidualnych, przy przyjmowaniu
kandydatów do pracy oraz w wielu innych sytuacjach. Poniższe
opracowanie przybliża głównie te tajniki komunikacji niewerbal-
nej, które mogą
znaleźć
praktyczne zastosowanie w różnych sytu-
acjach życiowych.
7
WPROWADZENIE DO KOMUNIKACJI
NIEWERBALNEJ
1
Mowa i język
Mowa i język są potężnym czynnikiem rozwoju człowieka,
rozwoju jego psychiki i tym wszystkim, co pozwala mu na zdy-
stansowanie się w procesie ewolucji od pozostałych naczelnych.
Oczywiście, rozwój mowy odbywał się stopniowo i bardzo powo-
li. Przypuszcza się, że człowiek w swoim pierwotnym okresie po-
sługiwał się czymś w rodzaju pramowy. Istotą pramowy mogło być
wzajemne sygnalizowanie zmian zjawisk i przedmiotów w otacza-
jącym świecie w aspekcie ich przydatności do życia.
Z jednej strony wypowiadanie dźwięków mownych (nadaw-
ca), z drugiej ich odbieranie i słyszenie musiały mieć swoje okre-
ślone ośrodki nerwowe, te z kolei przyczyniły się do wykształce-
nia ośrodków ruchowych mowy znajdujących się w przedniej
i dolnej okolicy czołowej, natomiast ośrodek czuciowy mowy zlo-
kalizował się w tzw. okolicy słuchowej mózgu.
Znaki pisane i drukowane odbierane są za pomocą ośrodka
ciemieniowego, natomiast ze skomplikowanymi odruchami warun-
kowymi mowy pozostają w ścisłym związku: cała przednia poło-
wa płatów mózgowych, płat skroniowy i ciemieniowy.
Rozbudowujące się coraz bardziej ośrodki mowy zmieniały
postać mózgowia i kostną jamę czaszki. Wynika z tego, iż mowa
zrodziła się w warunkach społecznego życia prehistorycznego czło-
wieka. Praczłowiek wytwarzający narzędzia potrzebował własne-
go kodu dodatkowych porozumień. Świadoma działalność i roz-
wijająca się z nią ściśle mowa doprowadziły człowieka od prehi-
storycznych, bliskich zwierzęcym, form bytowania do dzisiejsze-
go rozwoju cywilizacyjno-kulturowego.
Mimo iż powszechnie sądzi się, że język ciała dany jest nam
niejako w sposób naturalny, to jednak jego wkład w wielkie bogac-
' Wg L. Tkaczyk,
Non-Verbal Communication,
Wrocław 1996.
two psychiki współczesnego człowieka jest imponujący. Pramowa
skupiała się bardziej na roli oczu, rąk i wyrazie mimicznym, niż na
rozumieniu tego, czym jest mowa w dzisiejszym ujęciu.
Od najdawniejszych czasów zmiany mimiki twarzy uważano
za wyraz emocji. Do zmian mimicznych dołączają się zwykle ru-
chy rąk, a niekiedy i całego ciała, zwane ruchami pantomimiczny-
mi. Ten specyficzny kod językowy na pewnym etapie rozwoju czło-
wieka uzewnętrzniał się w formie obrzędowej lub tanecznej, jed-
nak wyrażał jego uczucia.
W 1844 roku Ch. Bell postawił śmiałą hipotezę, że zmiany
mimiczne wywodzą się z działań praktycznych. Odsłanianie i szcze-
rzenie zębów jest pozostałością z okresu, gdy używano ich do gry-
zienia i atakowania wroga.
K. Darwin uważał, że każda funkcja wyrazowa powstała z funk-
cji praktycznej, która wykształciła się na jednej z trzech dróg: jako
szczątkowa postać rzeczywistych ruchów (np. szczerzenie zębów),
jako autentyczna postać zespołu ruchowego (np. śmiech i łkanie)
lub zespół współruchu wynikającego z rozładowania napięcia ner-
wowego na drogi motoryczne (np. dygotanie ciała w gniewie).
Z teorii komunikacji niewerbalnej
Na przełomie wieków jesteśmy świadkami olbrzymiej ekspansji
badań socjologicznych i psychologicznych związanych z językiem
ciała. Wielu naukowców zadaje sobie pytanie: czym jest w istocie
komunikacja niewerbalna? Jak funkcjonuje język ciała w powią-
zaniu ze słowem i jak wpływa na nasze życie codzienne? Czy uczy-
my się języka ciała, czy może jest on instynktowny?
Komunikacja, w sensie przekazu informacji, jest pojęciem
o bardzo szerokim zastosowaniu. Jeśli mówimy o ludziach, wów-
czas kanałem komunikacyjnym mogą być słowa (komunikacja
werbalna) lub język symboli, zwany inaczej językiem kodu (ko-
munikacja niewerbalna). Komunikacja niewerbalna służy zazwy-
czaj do uzupełnienia mowy, do wspomożenia lub wzmocnienia
przekazywanej wiadomości.
9
8
Zgłoś jeśli naruszono regulamin