Grzeszczuk A. - Borelioza w praktyce klinicznej.pdf

(5009 KB) Pobierz
dr hab. n. med. A N N A G R ZESZCZU K
Borelioza
w praktyce klinicznej
Warszawa
Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Przedmowa
Podejście do chorób zakaźnych ewoluowało w ciągu wieków - od
paniki wobec pandemii, np. ospy - do negacji ich znaczenia we
współczesnej medycynie. Ale świat nas uczy pokory. Dzisiaj studiujemy
rolę infekcji w rozwoju chorób cywilizacyjnych, np. miażdżycy,
oswajamy się z epidemią HIV/AIDS i od czasu do czasu natrafiamy
na kleszcze. Pośród wielu chorób przenoszonych przez te stawonogi
borelioza z Lyme, wywoływana przez bakterie
Borrelia burgdorferi,
zajmuje czołowe miejsce. Liczba rozpoznawanych zachorowań na
tę krętkowicę rośnie, stanowiąc wyzwanie dla lekarzy wszystkich
specjalności. Szczególną rolę odgrywają lekarze pierwszego kontaktu.
Zgłaszają się do nich pacjenci po „incydencie” z kleszczem - powstaje
pytanie o dalsze postępowanie, chorzy z rumieniem wędrującym,
pozwalającym na rozpoznanie i leczenie boreliozy. Zgłaszają się
również pacjenci przewlekle zmęczeni, osłabieni z niejasnych przyczyn,
z wieloma niecharakterystycznymi objawami. Jakże kusząco łatwym
rozwiązaniem jest rozpoznanie „przewlekłej boreliozy” !
Celem tej publikacji jest uzbrojenie lekarza, niebędącego specjalistą
z zakresu chorób zakaźnych, w aktualną wiedzę na temat tej
najczęstszej na półkuli północnej choroby przenoszonej przez wektory.
Jest to szczególnie ważne w sytuacji rozpowszechniania się mitu
o nieuleczalności boreliozy. Pogląd ten, lansowany przez różne grupy,
w tym pacjentów, jest bardzo niepokojący. Powoduje między innymi
żądanie powtarzania wielomiesięcznej kuracji, w tym „koktajlami
antybiotykowymi” , na podstawie przesłanek niepopartych dowodami
naukowymi. Dostępność technik molekularnych, np. PCR (ang.
polymerase chain reaction), dostarcza dodatnich wyników nie zawsze
wymagających interwencji, a osoba badana domaga się skutecznego
leczenia. Takie postępowanie stanowi bezpośrednie zagrożenie
zdrowia w wyniku reakcji ubocznych na stosowane leczenie oraz może
być powodem nierozpoznania rzeczywistych przyczyn zgłaszanych
objawów, które mogą wynikać na przykład z chorób rozrostowych,
trudności adaptacyjnych czy nawet infekcji HIV.
Mam nadzieję, że publikacja ta spełni rolę drogowskazu w narastającej
liczbie informacji o chorobach od kleszczowych.
Autorka
Spis treści
1. Choroby odkleszczowe ----------------------------------------------
9
Choroby odkleszczowe na ś w ie c ie ___________________________________________10
Choroby odkleszczowe w Polsce ___________________________________________ 15
2. Borelioza - najczęstsza choroba przenoszona przez kleszcze _ 17
D efinicja________________________________________________________________________ 17
Historia odkrycia ______________________________________________________________ 17
Etiologia ------------------------------------------------------------------------- 18
Kleszcze - wektory zakażenia ___________________________________________ 19
Zarys systematyki ______________________________________________________ 19
Patogeneza zakażenia ________________________________________________________ 20
Epidem iologia_________________________________________________________________ 23
Przebieg kliniczny zakażenia _________________________________________________ 26
Postacie kliniczne zakażenia ______________________________________________ 27
Skóra_____________________________________________________________________ 27
Układ kostno-staw ow y_________________________________________________ 37
Mięsień se rc o w y ________________________________________________________ 39
Siatkówka i naczyniówka ______________________________________________ 39
Układ n e rw o w y _________________________________________________________ 40
Diagnostyka ___________________________________________________________________ 42
Leczenie________________________________________________________________________ 45
Profilaktyka_____________________________________________________________________50
Postępowanie z pacjentem zgłaszającym się do gabinetu z kleszczem _ 53
Pytania najczęściej zadawane przez lekarzy rodzinnych--------------------54
Diagnostyka_________________________________________________________________54
Profilaktyka ________________________________________________________________ 55
Leczenie ____________________________________________________________________ 56
Bibliografia
59
Choroby odkleszczowe
Choroby przenoszone przez kleszcze są tematem medialnym
sporadycznie, zwykle w tzw. sezonie ogórkowym, w przeciwieństwie
do chorób epidemicznych, związanych z klęskami żywiołowymi czy
katastrofami.
Choroby odkleszczowe są jednak częstym problemem w praktyce
lekarskiej, którego znaczenie stale rośnie. Składa się na to wiele
czynników zarówno ze strony organizmów atakowanych (wrażliwych),
jak i wektorów zakażenia, czyli kleszczy.
Ze
strony organizmów atakowanych (wrażliwych):
starzenie się populacji ludzkiej,
zwiększenie liczby osób z immunosupresją, a więc o potencjalnie
cięższym przebiegu infekcji,
penetracja ekosystemów, uważanych za niedostępne i rzadko
odwiedzane,
masowa turystyka.
Ze
strony wektorów zakażenia - kleszczy:
krótszy cykl rozwojowy,
narastanie liczebności, związane ze zmianami klimatycznymi
i ekologicznymi,
poszerzanie zasięgu geograficznego.
Ponadto dostępność nowoczesnych technik badawczych pro­
wadzi do odkrywania nowych patogenów przenoszonych przez
kleszcze.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin