wYKŁAD 1 6.10.2009
Świat własności intelektualnej
· Ubrania
· Plecak
· Książka
· Czekolada
· Praca dyplomowa
Własność intelektualna – wynik ludzkiej kreatywności i inwencji. Powszechnie rozumiana jako kategoria praw, które chronią przedmiot ludzkiego intelektu.
Geneza ochrony własności intelektualnej
· ???
· Np. Wielka Brytania – najdłuższa ciągła tradycja udzielania patentów
· Połowa XV wieku – Korona Brytyjska zaczęła wydawać specjalne przywileje rzemieślnikom i kupcom – „Patent Letters”, tj. otwarte listy pieczętowane Wielką Królewską Pieczęcią
· Angielski patent na wynalazek został udzielony przez Henryka VI Flemishowi Johnowi of Utynam w 1449 roku. Patent nadawał 20-letni monopol na sposób produkcji szkła witrażowego, potrzebnego do produkcji okien w Eton College.
· Ustawa Wenecka z 1474r
„Proponuje się podjęcie uchwały naszej Rady, że każdy, kto w naszym mieście dokona jakiegokolwiek nowego i wynalazczego urządzenia, przedtem na tym terenie niewykonywanego, a wynalazek ten będzie udoskonalony do tego stopnia, że będzie mógł być zastosowany i wykorzystany, ma obowiązek podać go do wiadomości właściwemu urzędowi naszego miasta. Będzie zabronione każdemu innemu na naszym terenie wykonywać podobne urządzenie bez zgody i zezwolenia twórcy wynalazku w ciągu lat dziesięciu. Gdyby kto dopuścił się tego, twórca wynalazku będzie miał prawo pozwać go przed jakikolwiek urząd naszego miasta. Przez urząd ten będzie on zasądzony na zapłatę twórcy stu dukatów, a wykonane przezeń urządzenie będzie natychmiast zniszczone. Zastrzega się jednak naszemu Senatowi pełną swobodę stosowania i wykorzystania dla swoich potrzeb każdego z tych wynalazków i urządzeń z tym jednak warunkiem, że nikt inny, a jedynie ich wynalazca, będzie je mógł wykonywać”
- Jej zasady pozostają aktualne do czasów współczesnych.
- Jej postanowienia stanowią trzon współczesnych ustaw prawa własności przemysłowej
· Pierwszy akt normatywny dotyczący ochrony wynalazków wydany w Królestwie Kongresowym w 1817 r – Postanowienie o Patentach swobody na fabryki, rękodzielnie i inne pożyteczne zakłady (…)”
· XIX wiek - rozwój przemysłu, rozwój wymiany gospodarczej i informacji à konieczność ustalenia międzynarodowych reguł ochrony praw autorów i twórców, podmiotów gospodarczych biorących udział w wymianie dóbr i usług
Międzynarodowe akty prawne w tym zakresie:
· Konwencja Paryska z dnia 20 marca 1883 o ochronie własności przemysłowej
· Konwencja Berneńska z dnia 9 września 1886r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych
Własność intelektualna:
· Własność przemysłowa (Konwencja Związkowa Paryska, 1883)
o Wynalazki
o Wzory użytkowe
o Wzory przemysłowe
o Znaki towarowe i usługowe
o Ochrona nowych odmian roślin
o Oznaczenia geograficzne i oznaczenia pochodzenia
o Zwalczanie nieuczciwej konkurencji, ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa
· Prawo autorskie (Konwencja Berneńska, 1886)
o Ochrona dzieł literackich i artystycznych
o Ochrona programów dla maszyn cyfrowych
o Ochrona wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych
o Inne, np. prawo prasowe.
WYKŁAD 2 15.12.2009
Światowy system ochrony własności intelektualnej (IP)
- Przedmioty podlegające ochronie, czyli wszelkie twórcze rozwiązania i dzieła
- Rodzaje praw, które chronią te przedmioty
- System konwencji i porozumień międzynarodowych, umów bilateralnych oraz ustawodawstw krajowych i regionalnych dotyczących IP, przede wszystkim ustawy patentowe
- Instytucje międzynarodowe, krajowe i regionalne, urzędy patentowe oraz inne organy działające na rzecz ochrony IP, np. Polska Izba Rzeczników Patentowych
Własność intelektualna – systemy ochrony
- Prawa do dóbr niematerialnych
- Dobra niematerialne – wytwory działalności intelektu ludzkiego
à Chronione (rejestronwane, nierejestrowane)
à Niechronione (do powszechnego użytku)
- System ochrony własności przemysłowej
- (Krajowy, międzynarodowy)
Obieg informacji
- Wpisany w podstawowe konwencje: paryską i berneńską
- Wymiana
à Dokumentów ochronnych
à Aktów legislacyjnych – różne nośniki (papier, dyskietki, CD, dostęp do baz danych on-line)
- Konferencje, seminaria, Akademii WIPO itp.
- Szkolenia specjalistów: ekspertów urzędów patentowych, rzeczników patentowych
Informacje w zakresie ochrony własności intelektualnej
- Dotyczą wszystkich biorących udział w działalności gospodarczej, naukowej, prawnej
- Twórców i/lub uprawnionych czyli właścicieli
- Instytucji udzielających ochrony
- Chętnych do skorzystania z gotowych rozwiązań
- Konstruktorów, projektantów czy technologów
- Użytkowników
Ochroną rozwiązań innowacyjnych można zabezpieczyć poprzez uzyskanie praw wyłącznych
Na podstawie wytworzonych dóbr korzysta się z prawa wyłącznego, jakie one dają:
- Zarobkowy
- Zawodowy
- Posiadając na ich realizację tzw monopol
Prawa wyłączne do własności intelektualnej powstają:
- Pośrednio – na mocy Urzędów Patentowych wydawanych w oparciu o normy prawne
- Bezpośrednio – na mocy ustaw krajowych, konwencji, porozumień międzynarodowych
Zakres ochrony praw własności intelektualnej – ograniczenia
- Podstawowe ograniczenia praw wyłącznych
- Przedmiotowe – dotyczące ściśle przedmiotu
- Czasowe – czyli określony czas, w którym twórca dyktuje warunki
- Terytorialne
Zasada terytorialności
- Każde prawo dotyczące tego samego dobra niematerialnego (np. identycznego znaku towarowego lub tego samego wynalazku) funkcjonująca w dwóch krajach jest od drugiego całkowicie niezależna
- Możliwe sytuacje:
- Ten sam wynalazek zgłoszony w dwóch krajach zostanie objęty patentem w jednym z nich, a w drugim nie
- Te same prawa przysługiwać będą w dwóch krajach różnym osobom
Fakt istnienia, zakres ochrony oraz podmiot uprawniony w jednym kraju są bez znaczenia dla sytuacji odpowiednich praw w innych krajach
1. Konsekwencja zasady terytorialności
2. Konsekwencja coraz bardziej globalnego charakteru gospodarki
è Przedsiębiorcy powinni ubiegać się o ochronę praw własności intelektualnej w wielu krajach
Czas trwania:
- Dotyczy w szczególności praw majątkowych – osobiste prawa twórców temu ograniczeniu nie podlegają
- Niezmiernie istotny z punktu widzenia dostępności danego rozwiązania
- Od kiedy mogę ja lub inni bezkarnie dane rozwiązanie wykorzystywać
- Należy upewnić się co do twego prawa od kiedy rozpoczyna się ochrona
Zakres merytoryczny (rzeczowy) – wymaga ZAPISU dzieła czy rozwiązania w chwili, od której liczy się początek ochrony
Niedokładności zapisu czy uzgodnień co do zakresu ochrony – najczęstsza przyczyna kosztownych i długotrwałych procesów sądowych mających na celu ustalenie
- Dzieła i jego twórcy
- Zakresu merytorycznego samego dzieła
Prawo wyłączne
Zakaz:
- Wykorzystywania przez nieupoważnionego w celach komercyjnych chronionego rozwiązania
- Obejmuje: produkcję, sprzedaż, opracowanie i używanie
- Nie obejmują działań wykorzystywanych w celach niekomercyjnych i eksperymentalnych oraz pojedynczego wytwarzania lekarstwa w aptece
Jeden wytwór (przedmiot)
- Może być chroniony wszystkimi tytułami ochronnymi
- Wprowadzając na rynek nowy wyrób lub nową technologię należy przeprowadzić badanie w patentowych bazach danych
- Cel:
- Ustalenie czy wprowadzenie tego wyrobu lub technologii na rynek nie spowoduje naruszenia cudzych praw
- Ustalenie firm działających w tej samej branży (dziedzinie techniki) (à zidentyfikowanie konkurentów)
Firma tworzy produkt – produkt jest wyjątkowy
- Ma własny wzór/deseń
- Posiada firmową nazwę
- Będzie reklamowany
- Na stronach internetowych firmy
- W prasie
- Zostanie rozpowszechniony
Instrumenty ochrony:
- Nowe cechy przez Patent (Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej)
- Wzór/deseń przez Rejestrację wzoru przemysłowego
- Nazwa firmowa przez Rejestrację znaku towarowego
Publikacje:
à Ochrona własności intelektualnej – aspekty praktyczne – materiały dla przedsiębiorców, studentów i pedagogów
à Własność intelektualna – Vademecum innowacyjności przedsiębiorcy
Polska
- Pierwszy akt normatywny dotyczący ochrony wynalazków wydany w Królestwie Kongresowym w 1817r.
- „Postanowienie o Patentach swobody na fabryki, rękodzielnie i inne pożyteczne zakłady (…)”
1918r. – wydanie przez Józefa Piłsudskiego dekretu o utworzeniu Urzędu Patentowego Republiki Polskiej z siedzibą w Warszawie
Urząd Patentowy RP powstał 28 grudnia 1918r.
10 listopada 1919r. Polska przystąpiła do Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej
11 kwietnia 1924r. – pierwsza rejestracja znaku towarowego (Ultramaryna)
24 kwietnia 1924r. – udzielony został pierwszy patent
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r. prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003r. Nr 119 poz 1117 z późn zm)
Polska:
Regulacja w zakresie ochrony oraz sposoby przekazywania praw własności intelektualnej zapewniają:
1. System prawa – przepisy UE i krajowe (patenty, znaki przemysłowe, znaki towarowe, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, licencje)
2. Umowy międzynarodowe
3. Postanowienia indywidualnych umów
Regulacje własności intelektualnej:
Odpowiedzialność cywilna dodatkowo regulowana jest w przepisach:
- Kodeks Cywilny
- Prawo prasowe
- O ochronie baz danych
Źródło: Potempa A., 2007, s.34
Relacje prawno-majątkowe własności intelektualnej w przedsiębiorstwie
Tajemnica przedsiębiorstwa
- Utrzymanie w tajemnicy – najprostsza forma ochrony dóbr niematerialnych
- Niezależnie od tego, na jaki reżim ochrony ostatecznie się zdecydujemy
à Zawsze przed podjęciem decyzji powinniśmy stosować narzędzia związane z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa!
Zalety takiej ochrony:
- Nie istnieją żadne ograniczenia prawne co do przedmiotu ochrony, chronić można wszystko, co da się w praktyce zachować w tajemnicy
- Ochrona jest prawie darmowa
- Koszty związane są jedynie z zastosowaniem fizycznych lub prawnych środków zmierzających do utrzymania stanu tajemnicy
- Koszty są nieporównywalne z kosztami np. międzynarodowej ochrony patentu
- Ochrona jest bardzo skuteczna – np. nie ma możliwości obejścia patentu, ponieważ nikt nie wie, co tak naprawdę podlega ochronie
Zagrożenia związane z tym sposobem ochrony
1) Zagrożenie utratą stanu tajemnicy - ochrona oparta jest na pewnym stanie faktycznym – braku wiedzy u innych osób, np.
- Stopień zagrożenia zależy głównie od charakteru przedmiotu objętego tajemnicą
- Zasada działania urządzenia – możliwe do zrozumienia na podstawie produktu wprowadzanego do obrotu – ta forma ochrony będzie dostępna tylko do momentu uruchomienia sprzedaży
2) Niezależne opatentowanie
- Osoba trzecia niezależnie uzyskuje wiedzę o rozwiązaniu, a następnie np. patentuje je
Przy założeniu braku złej wiedzy tej osoby à dysponent tajemnicy przedsiębiorstwa będzie miał jedynie możliwość kontynuowania swego działania (w niezmienionym zakresie – tzw prawo użytkowania uprzedniego)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003r. nr 153 poz 1503 z późn zm)
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności
- Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa
- Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług
- Wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług
- Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
- Nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
- Naśladownictwo produktów
- Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie
- Utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną
- Nieuczciwa lub zakazana reklama
- Organizowanie systemu sprzedaży lawinowej
- Prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym
Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
- Przekazanie
- Ujawnienie
- Lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy
Przekazanie – sprawca podejmuje działania zmierzające do udostępnienia osobie nieuprawnionej treści wiadomości poufnej
Ujawnienie – postępowanie, w wyniku którego informacja doszła do wiadomości osób trzecich, niezależnie od ich liczby
Wykorzystanie – nabycie od nieuprawnionego umożliwi zastosowanie wiadomości poufnej we własnej praktyce gospodarczej
Tajemnica przedsiębiorstwa – nieujawnione do wiadomości publicznej informacje
- Techniczne
- Technologiczne
- Organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności
Przepisom tym podlega osoba, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy
Przepisu tego nie stosuje się
- Wobec tego, kto od nieuprawnionego nabył, w dobrej wierze, na podstawie odpłatnej czynności prawnej, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.
- Sąd może zobowiązać nabywcę do zapłaty stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nich, nie dłużej jednak, niż do ustania stanu tajemnicy.
WYKŁAD 3 22.12.2009
Prawa własności przemysłowej
1. Marketingowe
- Znaki towarowe
- Wzory przemysłowe
- Oznaczenia geograficzne
- Domeny internetowe
2. Techniczne
- Patenty na wynalazki
- Prawa ochronne na wzory użytkowe
- Topografie układów scalonych
Marka – nazwa i znak firmowy (logo) lub ich kombinacja, które mają identyfikować dobra i usługi określonego producenta lub dystrybutora i odróżniać je od towarów konkurencyjnych
Dobra nazwa marki
- Krótka i prosta
- Łatwa do odczytania i wymówienia
- Łatwa do rozpoznania i zapamiętania
- Przyjemna w brzmieniu i odczytywaniu
- Łatwa do zapisania
...
Elesmera