Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego - przewodnik terenowy red Anna Kujawa &al (2017).pdf

(3245 KB) Pobierz
Grzyby wielkoowocnikowe
Kampinoskiego Parku
Narodowego
Przewodnik terenowy
anna kujawa
błażej gierczyk
dariusz karasiński
andrzej szczepkowski
tomasz ślusarczyk
[1]
Spis treści
WSTĘP
[1]
Grzyby jako niezbĘdny elemenT ekoSySTemóW
[2]
Grzyby i iCH SiedliSka
[8]
Grzyby borów sosnowych i mieszanych
[9]
Grzyby lasów liściastych
[18]
Grzyby grądów
[18]
Grzyby łęgów
[26]
Grzyby olsów
[35]
Grzyby terenów otwartych (wydm, łąk, ziołorośli, trzcinowisk, torfowisk)
[40]
Grzyby siedzib ludzkich
[46]
Grzyby przydroży
[51]
Grzyby chronione, zagrożone i rzadkie
[55]
Podsumowanie
[60]
Słowniczek
[62]
bibliografia
[64]
[2]
WSTĘP
na obszarze kampinoskiego Parku narodowego, stanowiącego
mozaikę różnorodnych siedlisk i zbiorowisk roślinnych, obej-
mującego niemal 400 km2, zachowało się stosunkowo dużo
obszarów leśnych objętych od wielu dziesiątków lat ścisłą
ochroną. mozaika ta stwarza możliwości bytowania wielu
organizmów, w  tym grzybów wielkoowocnikowych. jest
dogodna dla występowania w bliskim sąsiedztwie gatunków
o różnych, czasami skrajnych, wymaganiach ekologicznych.
na obszarze Parku przeplatają się tereny suche z podmo-
kłymi, ściśle chronione z użytkowanymi, niedostępne ostępy
leśne i mokradłowe z siedzibami ludzkimi. Wykupowanie
terenów wiejskich na rzecz ochrony przyrody sprawiło, że
częstym elementem krajobrazu są opuszczone domostwa,
zarastające gospodarstwa, młodniki na dawnych polach, drogi
i cmentarze (ryc. 1). Takie miejsca rozpoznajemy po obecności
kępy bzu lilaka, starej jabłoni czy krzewu róży. Ta mozaika
odzwierciedla się w bogactwie gatunkowym grzybów rosną-
cych na terenie Parku. do 2012 r., mimo bliskości Warszawy,
dużego ośrodka akademickiego, Park doczekał się nielicznych
badań mykologicznych, których wyniki zostały opublikowane
w 50 artykułach, a liczba gatunków znanych z tego terenu
ledwie przekroczyła 400.
W  latach 2012–2014 zgodnie z  założeniami projektu
„inwentaryzacja i monitoring przyrody ożywionej i nieożywio-
nej w kampinoskim Parku narodowym z uwzględnieniem sie-
dlisk przyrodniczych i gatunków natura 2000” pięcioosobowy
zespół przeprowadził badania różnorodności gatunkowej
grzybów wielkoowocnikowych, w ramach których inwenta-
ryzacji podlegały wszystkie 22 obszary ochrony ścisłej (ooŚ)
[1]
Ryc. 1.
krajobraz Parku bogaty jest w elementy świadczące o obecności człowieka.
i wybrane tereny nieleśne, w tym związane z działalnością
człowieka. obecnie, wraz z danymi z literatury, liczba znanych
stąd taksonów grzybów (gatunków, odmian i form) wynosi
1533, co lokuje kampinoski Park narodowy wśród obszarów
najlepiej poznanych pod względem mykologicznym w Polsce,
zaraz za białowieskim Parkiem narodowym, gdzie według
karasińskiego i in. (2010) stwierdzono 1585 gatunków.
oddajemy do rąk czytelnika krótki przewodnik opisu-
jący wybrane gatunki grzybów wielkoowocnikowych kam-
pinoskiego Parku narodowego. Staraliśmy się zawrzeć w nim
atmosferę, jaką można odczuć, wędrując po kampinoskich
szlakach turystycznych, ścieżkach przyrodniczo-dydaktycz-
nych i drogach. Wybraliśmy gatunki charakterystyczne dla
różnych typów lasów i terenów nieleśnych. opisaliśmy krótko
i zilustrowaliśmy pospolite i mniej pospolite gatunki zwią-
zane z poszczególnymi typami zbiorowisk. Czytelnika zain-
teresowanego poszerzeniem swojej wiedzy o grzybach Parku
zachęcamy do sięgnięcia po opracowanie naukowe naszego
autorstwa –
Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku
Narodowego
(karasiński i in. 2015).
[2]
Grzyby jako niezbĘdny
elemenT ekoSySTemóW
Grzyby to ogromne królestwo bardzo różnorodnych orga-
nizmów (ryc. 2). obecnie tylko niewielka jego część jest
poznana. Spekuluje się, że ponad 90% gatunków grzybów
może wciąż czekać na opisanie, a  może być ich, według
rośliny zielone
krasnorosty
Chromalveolata
Glaukocystofity
excavata
rhizaria
zwierzęta
archeony
ją
ce
drow
bakterie
Grzyby
amoebozoa
Ryc. 2.
Grzyby stanowią odrębną od roślin grupę i są bliżej spokrewnione ze zwierzętami,
niż z roślinami.
różnych szacunków, od 1,0 do 9,9 mln. nie ma żadnej przesady
w stwierdzeniu, że grzyby są wszędobylskie. Występują we
wszystkich ekosystemach lądowych. nie zawsze ich obecność
jest dla nas oczywista. Często bez użycia specjalistycznego
sprzętu, np. mikroskopu, możemy się tylko domyślać ich istnie-
nia na podstawie różnego typu symptomów wskazujących, że
mamy do czynienia właśnie z grzybami. Tak jest z większością
tzw. mikrogrzybów. W tym przewodniku skupiono się jednak
na gatunkach, których owocniki lub twory podobne do owoc-
ników można dostrzec gołym okiem. nazywamy je grzybami
wielkoowocnikowymi. Głównym miejscem ich bytowania są
lasy, chociaż wiele gatunków żyje także w zbiorowiskach nie-
leśnych: m.in. na łąkach, torfowiskach, przydrożach czy polach
uprawnych. znajdziemy je praktycznie na każdym skrawku
ziemi. każdy typ siedliska, w tym przede wszystkim różne typy
lasów, ma swoje charakterystyczne grzyby, co jest związane
w głównej mierze z występującymi w danym siedlisku gatun-
kami roślin, przede wszystkim drzew i krzewów, oraz innymi
czynnikami, takimi jak np. rodzaj gleby.
zasadnicza część „ciała” grzyba, tzw. grzybnia (myce-
lium) złożona ze strzępek, jest przed nami przeważnie ukryta
w zasiedlonym przez określony gatunek podłożu: glebie,
ściółce, drewnie, węglu drzewnym, odchodach, zaprawie
murarskiej, tkaninach itp. Średnica pojedynczej strzępki nie
przekracza zazwyczaj kilku mikrometrów, dlatego strzępki
grzybni mogą być widoczne dla oka dopiero w bardzo dużej
a
Ryc. 3.
Cykle rozmnażania się grzybów podstawkowych (a) i workowych (b).
b
[3]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin