CEMENT-KOSTNIWO FIZJOLOGIA A ASPEKT KLINICZNY
1.Rola cementu
- wiązanie zęba za pośrednictwem ozębnej z kością otaczającą zębodół
- utrzymywanie wraz z innymi elementami przyzębia zęba w zębodole
- łączy ząb wraz z wyrostkami zębodołowymi poprzez włókna Sharpey
2.Rola cementu
- włókna Sharpey’a wnikają z jednej strony do cementu, a z drugiej strony poprzez ozębną do kości zębodołu tworząc aparat więzadłowy zęba.
- APARAT WIĘZADŁOWY ZĘBA UMOŻLIWIA amortyzację i przenoszenie ucisku jako ruchów wgniatających powierzchnię kości do zębodołu w czasie żucia pokarmów
3.Więzadła ozębnej: skośne, okrężne, przegrodowe, wierzchołkowe, promieniste
4.Rola cementu: OCHRONA ZĘBINY PRZED SZKODLIWYMI CZYNNIKAMI:
- gruba warstwa cementu
- stała odnowa aż do późnego wieku
- połączenie szkliwno-cementowe wokół szyjki zęba
5.Utrzymywanie wraz z kością wyrostków zębodołowych szpary ozębnej -> dzięki procesom apozycji lub resorpcji cementu względem kości
6.Rola cementu: Udział w reparacji uszkodzeń powstałych na korzeniu przez apozycję cementu ->uszkodzenei występuje u osób z silnym zgryzem, bruksizm, węzły urazowe, leczenie ortodontyczne -> do nowotworzonego cementu wnikają włókna Sharpey’a z ozębnej
7.DUŻA ZDOLNOŚĆ REPARAYJNA CEMENTU NAJCZĘŚCIEJ CEMENTU KOMÓRKOWEGO->podstawa gojenia ran po resekcji korzenia -> możliwość odkładania cementu na ciałach obcych użytych po resekcji zęba ->możliwość wykorzystania tej właściwości w implantologii
8.PRZERASTANIE CEMENTU DO OZĘBNEJ(axostisis caementi), WRASTANIE CEMENTU W GŁĄB ZĘBINY(inostosis caementi)
9.Zaburzenia rozwojowe cementu w dziedzicznych zespołach chorobowych
HIPOFOSFATAZJA – różnego stopnia aplazja cementu
DYSPLAZJA OBOJCZYKOWO-CZASZKOWA –brak cementu komórkowego
WRODZONA WIELORAKA CEMENTOZA – rozlane masy cementu komórkowego w rejonie wierzchołkowym
ZESPÓŁ PAPILLON-LEFEVRE –nieprawidłowa struktura cementu
POSTAĆ DYSTROFICZNA PĘCHERZOWEGO ZŁUSZCZANIA NABŁONKA – gruba warstwa cementu komórkowego gorzej uwapnionego
10.Zniszczenie cementu w wyniku resorpcji zewnętrznej
Odwracalne zniszczenie cementu w wyniku resorpcji przejściowej.
Wpływ zniszczenia ozębnej na cement:
- obumarcie cementu
- resorbowanie przez otaczającą tkankę łączną
UWAGA! CEMENT(w przeciwieństwie do zębiny):
- po obumarciu miazgi i odontoblastów
- po leczeniu kanałowym
może pozostawać niezmieniony
11.WPŁYW WIEKU NA POWSTAWANIE CEMENTU(Nawarstwianie i resorpcja)
- stałe i powolne nawarstwianie cementu
- między 10 a 70 r. ż. Warstwa cementu korzeniowego poszerza się 3 razy w okolicy około wierzchołkowej
- znaczne zwężenie otworu wierzchołkowego
- czasem zamknięcie otworu wierzchołkowego
- przesunięcie otworu wierzchołkowego do boku
^
trudności w leczeniu endodontycznym
12.HYPERCEMENTOZA – nadmierne odkładanie się cementu ->
- występuje w przypadku, gdy ząb narażony jest na silne i długotrwałe urazy
- występuje często w okolicy wierzchołka korzenia
- wiąże się z przewlekłymi chorobami przyzębia około wierzchołkowego np. zapalenie włókniste tkanek przyzębia OKW
- występuje w przypadku wyłączenia zęba ze zgryzu
13. CEMENT PRZEROSTOWY – HIPERTROFICZNY ->
- gruby
- przeważnie wytwarza się w warunkach patologicznych
- może wytwarzać się w warunkach prawidłowych
- większa liczba blaszek wytwarzanych przez substancję podstawową
- komórki cementotwórcze ulegają przekształceniu - >ch wypustki skierowane są tylko w kierunku ozębnej
14.OBNAŻENIE KORZENIA – ODSŁONIĘCIE CEMENTU. Narażanie na działanie:
- czynników próchnico twórczych
- czynników mechanicznych(starcie)
- czynników chemicznych(demineralizacja)
->próchnica, abrazja, ubytki klinowe
15.Próchnica korzenia(występuje na 25% powierzchni korzenia u ludzi w wieku 50- 70 lat). Przyczyny obnażenia korzenia:
- utrata przyczepu nabłonkowego postępująca z wiekiem
- progresja zaniku dziąsła i resorpcja kości wyrostka zębodołowego
- następstwo chorób przyzębia i prowadzonego leczenia
- recesje dziąseł
16.ABRAZJE
STARCIA ZĘBÓW SPOWODOWANE DZIAŁANIEM CIAŁA OBCEGO:
- Skojarzone działąnie czynnika mechanicznego(np. twarda szczoteczka) i chemicznego (demineralizacja). Rozpoczynają się w okolicy szyjki zęba i obejmują część korzeniową(zęby z obnażeniem korzenia). Starcia szkliwa w okolicy przyszyjkowej zęba.
17.UBYTKI KLINOWE: ROZPOCZYNAJĄ SIĘ W OKOLICY SZYJKI ZĘBA I OBEJMUJĄ CZĘŚĆ KORZENIOWĄ ZĘBA. Skojarzone działanie abrazji, ab frakcji, demineralizacji.
18.PRÓCHNICA ZĘBÓW: PODZIAŁY, OBJAWY KLINICZNE, METODY LECZENIA
19.Próchnica – proces patologiczny wywołany przez czynniki zewnątrzustrojowe. Polega na odwapnieniu i proteolitycznym odwapnieniu tkanek twardych zęba podatnego na tę chorobę.
20.Czynniki etiologiczne próchnicu powodujące powstanie tej choroby:
- ząb podatny
- bakterie kriogenne
- czas
- węglowodany
21.Występowanie próchnicy w zależności od wieku:
zmniejszona zapadalność: 8-11
największa 11- 18 PATRZ WYKRES NA SLAJDACH
22.Miejscami szczególnie sprzyjającymi powstawaniu próchnicy są:
- szczeliny i zagłębienia – na przekroju podłużnym można wyróżnić nieckowate, ampułkowa te i szparkowate szczeliny.
- Styczne(aproksymalne powierzchnie zębów)
- Powierzchnie wargowe i policzkowe w okolicy szyjki zęba szczególnie w okolicy przyzębia
23.ISTNIEJE KILKA PODZIAŁU PROCESU PRÓCHNICOWEGO
24.Zanatomicznego punktu widzenia można podzielić próchnicę na:
- próchnicę szkliwa(caries enameli)
- próchnicę zębiny(caries dentini)
- próchnicę cementu korzeniowego(c. cementi)
- albo próchnicę korzenia(caries radicis dentis)
25.Ze względu na przebieg kliniczny wyróżnia się:
- próchnica ostra(c. acuta) albo wilgotna(c. humida)
- próchnica przewlekła(c. chronica) albo sucha(c. sicca)
- próchnica zatrzymana(c. stationaria)
- próchnica kwitnąca(c. Florida)
26.Ze względu na sposób szerzenia się ogniska próchnicowego wyróżniamy:
- pr. Podminowującą(subruens)
- drążącą(penetrans)
- okrężną(circularis)
27.Ze względu na zaawansowanie zmian wyróżnia się:
- próchnicę początkową (c. incipiens, c. inicialis)
- powierzchowną (c. superficialis)
- średnią (c. media)
- głęboką (c. profunda)
28.Próchnicę głęboką można podzielić na:
- próchnicę prostą( c. simplex) nie zniszczyła sklepienia komory i toczy się w zębie z miazgą klinicznie zdrową
- próchnicę powikłaną(c. complicata) – zniszczyła sklepienie komory i dotarła do miazgi, w której toczy się proces patologiczny
- próchnicę głęboką z obnażeniem miazgi( c. profunda et denudatio pulpae cariosa)
29.Próchnicę można także podzielić na:
- pierwotną (c. primaria) – jest samoistnym procesem chorobowym
- wtórną (c. secundaria) – występuje wokół lub pod wypełnieniem
- nietypową( atypica) – występuje w zębie pozbawionym żywej miazgi
30. W obrazie mikroskopowym podłużnego przekroju szkliwa z wczesną próchnicą wyróżnia się cztery warstwy różniące się zawartością fazy:
- organicznej
- nieorganicznej
31.Warstwy podłużnego przekroju szkliwa z wczesną próchnicą:
- przezroczysta
- ciemna
- centralna
- powierzchowna
32.Warstwa przezroczysta znajduje się w bezpośrednim kontakcie ze szkliwem zdrowym ->
- objętość porów stanowi ok. 1% (w zdrowym szkliwie ok. 0,1%)
- Utrata fazy mineralnej wynosi 1% i dotyczy głównie magnezu i węglanu
33.Warstwa ciemna leży nad warstwą przezroczystą w kierunku do powierzchni szkliwa i zawiera od 2-4% porów.
34.Warstwa centralna jest przestrzennie największą warstwą i utrata fazy mineralnej zawiera się w granicach 5-25%.
35.Warstwa powierzchowna to pozornie nie uszkodzona powierzchnia szkliwa
- objętość porów jest mniejsza niż 1%
- nie przepuszcza promieni X
Znajdują się w niej mikrokanały o średnicy 10-20 mikrometrów. Mają one decydujące znaczenie jako drogi wymiany jonów w trakcie demineralizacji i mineralizacji głębszych warstw.
36.W patologii próchnicy zębiny wyróżnia się 2 fazy:
- wczesną wyróżnai się 4 warstwy(bez ubytku w szkliwie)
- zaawansowaną wyróżnia się 6 warstw
37.W początkowej zmianie próchnicowej zxębiny wyróżniamy 4 warstwy:
- warstwa pustych kanalików tzw. martwe przestrzenie
- zębinę przezroczystą czyli sklerotyczną spowodowana około i wewnątrzkanalikową hipermineralizacją
- warstwa zdrowej zębiny pierwotnej z nietkniętymi wypustkami odontoblastów
- warstwa zębiny obronnej
38.W zaawansowanej zmianie próchnicowej wyróżnia się 6 warstw:
- warstwa całkowitego rozpadu
- demineralizacji i penetracji bakterii
- nieznacznego odwapnienia
- przezroczysta czyli zębiny sklerotycznej
- zębiny prawidłowej
- zębiny obronnej
39.Wg.Billingsa można wyróżnić dla celów kliniczno – terapeutycznych 4 stopnie próchnicy korzenia.
- 1. przebarwienie od żółtego do brązowego na obnażónym korzeniu bez obecności ubytku.
- 2. ubytek o wielkości mniejszej niż 0,5 mm
- 3. ubytek przekraczający 0,5 mm
- 4. ubytek drążący do miazgi
40.Wykrywanie i rozpoznanie ognisk próchnicy:
- badanie stomatologiczne:
- Badanie podmiotowe(wywiad). Dolegliwości bólowe zgłaszane przez pacjenta, bóle sprowokowane na bodźce chemiczne, termiczne, fizyczne.
- Badanie przedmiotowe za pomocą wzroku: widoczne przebarwienia szkliwa lub ubytek tkanek zęba i zgłębnika stomatologicznego
41. jedynki nie ma
- 2. Wybarwienie 0,1% roztworem czerwieni metylowej i 1% roztworem glukozy
- 3. Zdjęcie RTG
- 4. Zdjęcie uzyskane metodą radiowizjografii
- 5. Zgłębnik Briaulta z haczykiem do wykrywania próchnicy na powierzchniach stycznych
- 6. Woskowana nić jedwabna do wykrywania próchnicy na powierzchniach stycznych.
- 7. Ocena fluorescencji szkliwa i zębiny wzbudzona przez promieniowanie laserowe ( nie widzę co w nawiasie)
- 8. Pomiar oporu elektrycznego twardych tkanek zęba – służy do wykrywania próchnicy na powierzchni żującej.
Te 2 ostatnie metody pozwalają określić dynamikę procesu próchnicowego, ponieważ umożliwiają porównywanie wyników otrzymywanych w określonych odstępach czasu.
- 9. Prześwietlenie czyli transillumination
- 10. Diafanoskopia –prześwietlanie zębów za pomocą światła żarowego
- 11. Rozsuwanie czasowe zębów za pomocą separatora ortodontycznego – umożliwia wykrycie próchnicy na powierzchni stycznej
- 12. Zastosowanie silikonowej masy do wycisków protetycznych – umożliwia wykrycie próchnicy na powierzchniach stycznych
42.Wykrywanie próchnicy wtórnej:
- próchnica wtórna tzw zewnętrzna – próchnicowy rozpad tkanek twardych zęba przylegających do wypełnienia
- ROZPOZNANIE: widoczne przebarwienia wokół wypełnienia.
- Próchnica wtórna tzw wewnętrzna rozpoczyna się pod wypełnieniem
- ROZPOZNANIE: na zdjęciu rtg widoczna jako przylegająca do podkłady smuga przepuszczająca więcej promieni X
43.Wykrywanie próchnicy korzenia -> płaska zmiana zlokalizowana poniżej szyjki zęba na obnażonym korzeniu. Występuje zazwyczaj u osób starszych.
ROZPOZNANIE: Dobrze widoczna zmiana zabarwienia cementu korzenia. Może być miękka przy zgłębnikowaniu.
Gdy rozwija się od strony przestrzeni międzyzębowej pomocne przy jej wykryciu są zdjęcia rtg zębowe.
44. Cel leczenia próchnicy:
...
PattMan