Janusz Karwat - Chrzest Mieszka.pdf

(59148 KB) Pobierz
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
Janusz Karwat
CHRZEST MIESZKA
POZNAŃ 2016
3
Wykład inaugurujący X Zjazd Gnieźnieński
„Europa nowych początków. Wyzwalająca moc chrześcijaństwa”,
wygłoszony 11 marca 2016 roku.
© Copyright by Janusz Karwat 2016
This edition © Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016
Wydanie pracy sfinansowane przez
Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Fotografie: Jerzy Andrzejewski
Redaktor: Ewa Dobosz
Redaktor techniczny: Dorota Borowiak
Projekt okładki: Ewa Wąsowska
ISBN 978-83-232-3048-9
WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU
IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
61-701 POZNAŃ, UL. FREDRY 10
www.press.amu.edu.pl
Sekretariat: tel. 61 829 46 46, faks 61 829 46 47
e-mail: wydnauk@amu.edu.pl
Dział sprzedaży: tel. 61 829 46 40, e-mail: press@amu.edu.pl
Wydanie I.
DRUK I OPRAWA: EXPOL, WŁOCŁAWEK, UL. BRZESKA 4
4
Wprowadzenie
O
koło połowy X stulecia obszar dzisiejszej Europy dzie-
lił się na dwie części: obszar
barbaricum
– inaczej pogański
i
Res Publica Christiana.
Teren wczesnopiastowskiego
władztwa przynależał do pierwszego z tych
światów.
Studia nad tą problematyką nie należą do
łatwych,
gdyż
epoka wczesnego
średniowiecza
na ziemiach polskich jest
bardzo słabo udokumentowana. Przyczyna takiego stanu
rzeczy jest prosta – rodzące się państwo, aż do momentu
chrztu Mieszka I, znajdowało się poza kręgiem kultury
pisma. Jeśli cudzoziemscy kronikarze wspominają o wyda-
rzeniach w Wielkopolsce i o księciu, to czynią to tylko
w kontekście wydarzeń istotnych dla cesarstwa (Widu-
kind
1
, Thietmar
2
).
Początki państwowości Polski są tematem badawczym,
który zawsze przyciągał wybitnych mediewistów, a więc
tych, którzy posiadali specjalny „dekoder” do właściwego
odczytu, interpretacji
średniowiecznych
tekstów. Z wiel-
kiego, szacownego ich grona wymienić należy między in-
nymi Henryka
Łowmiańskiego
3
, Jerzego Dowiata
4
, Alek-
_________________ 
Widukind z Korbei,
Dzieje saskie, Roczniki korbejskie, Roczniki hilesheim-
skie,
przekład G. K. Walkowski, Bydgoszcz 2013.
 
2
Thietmar z Merseburga,
Kroniki Thietmara,
przekład, wstęp i opraco-
wanie M. Z. Jedlicki, Kraków 2012.
 
3
H.
Łowmiański,
Początki Polski,
t. I–VI, Poznań 1963–1985;
Imię
chrzestne Mieszka I,
Poznań 1949;
Podstawy gospodarcze formowania się państw
słowiańskich,
Poznań 1953.
 
1
5
sandra Gieysztora
5
, Gerarda Labudę
6
, Zofię Kurnatow-
ską
7
, Brygidę Kürbis
8
, Jerzego Strzelczyka
9
, Romana Mi-
chałowskiego
10
i Tomasza Jasińskiego
11
.
Środowisko
_________________ 
J. Dowiat,
Chrzest Polski,
wyd. 1–7, Warszawa 1958–1997;
Kultura
Polski
średniowiecznej
(X–XIII w.)
(red.), Warszawa 1985;
Polska – państwem
średniowiecznej
Europy,
Warszawa 1968,
Historia Kościoła katolickiego w Polsce (do
połowy XV wieku),
z Januszem Tazbirem, Warszawa 1968.
 
5
A. Gieysztor,
Historia Polski,
współautor, Warszawa 1947;
Mitologia
Słowian,
Warszawa 1982;
Geneza państwa polskiego w
świetle
nowszych badań,
Warszawa 1954.
 
6
G. Labuda,
Mieszko I,
Wrocław 2002;
Studia nad początkami państwa
polskiego,
t. 1, wyd. 2. poszerzone i uzupełnione, Poznań 1987;
Znaczenie
prawne i polityczne dokumentu „Dagome iudex”. Moje spostrzeżenia,
„Studia
i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” (1979), z. 1, s. 83–100.
 
7
Z. Kurnatowska,
Ostrogi polskie z X–XIII w.,
Poznań 1953;
Dorzecze
górnej i
środkowej
Obry od VI do początków XI w.,
Poznań 1967;
Początki wczesne-
go
średniowiecza
w Polsce zachodniej,
Poznań 1970;
Początki Polski,
Poznań 2002.
 
8
B. Kürbis,
Dagome iudex. Studium krytyczne,
[w:]
Początki państwa pol-
skiego. Księga tysiąclecia,
red. K. Tymieniecki, G. Labuda, H.
Łowmiański,
Poznań 1962, t. 1, s. 363–424;
Sacrum i profanum. Dwie wizje władzy w pol-
skim
średniowieczu,
[w:]
Na progach historii,
t. 2, Poznań 2001, s. 105–127;
Gniezno jako ośrodek kultury umysłowej do 1038 r. i udział Gniezna w dorobku
kultury
średniowiecznej
Polski,
[w:]
Dzieje Gniezna,
red. J. Topolski, Warszawa
1965, s. 97–107 i 185–217;
Poznań jako gród rezydencjonalny i osada z kościo-
łem,
[w:]
Dzieje Poznania do roku 1793,
red. J. Topolski, Warszawa – Po-
znań 1988, s. 101–153;
Mistrz Wincenty [tzw. Kadłubek] Kronika polska,
Wrocław – Warszawa – Kraków 1992.
 
9
Cystersi w kulturze
średniowiecznej
Europy,
red. J. Strzelczyk, Poznań
1992;
Mieszko Pierwszy,
Poznań 1992, wydanie II, Poznań 1999;
Monarchia
pierwszych Piastów,
współautorzy: Zofia Kurnatowska, Gerard Labuda,
Warszawa 1994;
Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian,
Poznań 1998,
wydanie II, Poznań 2007;
Bolesław Chrobry,
Poznań 1999, wydanie II,
Poznań 2003;
Otto III,
Wrocław 2000;
Odkrywanie Europy,
Poznań 2000;
Zjazd gnieźnieński,
Wrocław 2000.
 
10
R. Michałowski,
Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej
w Polsce X–XIII wieku,
Warszawa 1993;
Zjazd Gnieźnieński. Religijne prze-
4
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin