Rogalski, Marian & Zaborowski, Maciej - Fortyfikacja wczoraj i dziś – 1978 (zorg).pdf

(28071 KB) Pobierz
Fortyfikacja wczoraj i dziś
Marian Rogalski
Maciej Zaborowski
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................................... 6
Wykaz skrótów ........................................................................................................................................ 6
1. Zarys historii fortyfikacji na tle rozwoju środków rażenia ................................................................... 8
Uwagi wstępne .................................................................................................................................... 8
1.1. Fortyfikacja okresu broni białej i miotającej ................................................................................ 9
1.1.1. Warownie prymitywne i grody .............................................................................................. 9
1.1.2. Warownie murowane.......................................................................................................... 10
1.1.3. Funkcje warowni ................................................................................................................. 13
1.1.4. Walki o fortyfikacje epoki broni białej i miotającej ............................................................. 18
1.2. Fortyfikacja epoki broni palnej gładkolufowej ........................................................................... 22
1.2.1. Początki broni palnej ........................................................................................................... 22
1.2.2. Fortyfikacja bastejowa ........................................................................................................ 22
1.2.3. Fortyfikacja bastionowa ...................................................................................................... 24
1.2.4. Walka o fortyfikacje epoki broni palnej gładkolufowej ....................................................... 29
1.3. Fortyfikacja na przełomie xix i xx wieku ..................................................................................... 32
1.3.1. Rozwój uzbrojenia w XIX wieku ........................................................................................... 32
1.3.2. Przemiany w fortyfikacji ...................................................................................................... 32
1.3.3. Fort i jego elementy ............................................................................................................ 34
1.3.4. Elementy twierdzy ............................................................................................................... 40
1.3.5. Fortyfikacyjne przygotowanie państw do wojny z początkiem xx wieku ............................ 42
1.4. Fortyfikacja w czasie pierwszej wojny światowej....................................................................... 45
1.4.1. Rola twierdz w czasie pierwszej wojny światowej .............................................................. 45
1.4.2. Ewolucja w metodach i środkach prowadzenia działań i jej wpływ na fortyfikacje ............ 49
1.4.3. Wnioski dotyczące roli fortyfikacji....................................................................................... 52
2. Fortyfikacja okresu drugiej wojny światowej .................................................................................... 54
2.1. Przyczyny budowy linii fortyfikacji stałych w okresie międzywojennym ................................... 54
2.2. Linia Maginota i inne fortyfikacje francuskie ............................................................................. 57
2.2.1. Geneza i idea budowy Linii Maginota ................................................................................. 57
2.2.2. Przebieg i struktura Linii Maginota oraz innych umocnień wzdłuż granicy wschodniej ..... 61
2.2.3. Organizacja budowy Linii Maginota .................................................................................... 70
2.2.4. Obiekty fortyfikacyjne umocnień francuskich ..................................................................... 71
2.2.5. Przebieg walk....................................................................................................................... 99
2.3. Fortyfikacje czechosłowackie ................................................................................................... 107
2.3.1. Geneza i idea budowy fortyfikacji czechosłowackich........................................................ 107
2.3.2. Przebieg fortyfikacji w terenie........................................................................................... 109
2.3.3. Realizacja budowy fortyfikacji ........................................................................................... 110
2.3.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych ................................................................................... 111
2.3.5. Los czechosłowackich umocnień ....................................................................................... 114
2.4. Fortyfikacje w Polsce ................................................................................................................ 116
2.4.1. Geneza polskich fortyfikacji............................................................................................... 116
2.4.2. Organizacja władz fortyfikacyjnych w Polsce .................................................................... 118
2.4.3. Opis polskich fortyfikacji stałych ....................................................................................... 119
2.4.4. Rodzaje obiektów stosowanych w polskich fortyfikacjach ............................................... 128
2.4.5. Rola fortyfikacji polskich we wrześniu 1939 r. .................................................................. 131
2.5. Fortyfikacje belgijskie ............................................................................................................... 134
2.5.1. Geneza i idea budowy fortyfikacji ..................................................................................... 134
2.5.2. Przebieg fortyfikacji belgijskich w terenie ......................................................................... 134
2.5.3. Organizacja budowy fortyfikacji belgijskich ...................................................................... 137
2.5.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych ................................................................................... 137
2.5.5. Przebieg walk o fortyfikacje belgijskie............................................................................... 144
2.5.6. Ocena fortyfikacji belgijskich ............................................................................................. 145
2.6. Fortyfikacje holenderskie ......................................................................................................... 147
2.6.1. Geneza i przebieg umocnień ............................................................................................. 147
2.6.2. Rodzaje obiektów .............................................................................................................. 148
2.6.3. Rola fortyfikacji holenderskich w wojnie........................................................................... 149
2.7. Fortyfikacje jugosłowiańskie .................................................................................................... 151
2.7.1. Geneza i idea fortyfikacji ................................................................................................... 151
2.7.2. Przebieg fortyfikacji w terenie........................................................................................... 151
2.7.3. Realizacja robót ................................................................................................................. 153
2.7.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych ................................................................................... 153
2.7.5. Rola fortyfikacji jugosłowiańskich ..................................................................................... 157
2.8. Fortyfikacje greckie .................................................................................................................. 160
2.8.1. Geneza i idea fortyfikacji greckich ..................................................................................... 160
2.8.2. Przebieg umocnień w terenie ............................................................................................ 160
2.8.3. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych ................................................................................... 161
2.8.4. Rola fortyfikacji greckich ................................................................................................... 163
2.9. Fortyfikacje ZSRR ...................................................................................................................... 167
2.9.1. Idea budowy umocnień granicznych i jej realizacja .......................................................... 167
2.9.2. Obiekty .............................................................................................................................. 169
2.9.3. Rola radzieckich fortyfikacji granicznych ........................................................................... 172
2.10. Linia Mannerheima................................................................................................................. 174
2.10.1. Geneza i idea budowy ..................................................................................................... 174
2.10.2. Przebieg i struktura Linii Mannerheima .............................................................................. 174
2.10.3. Realizacja budowy fortyfikacji ......................................................................................... 175
2.10.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych ................................................................................. 175
2.10.5. Przebieg walk o Linię Mannerheima i ii rubież obrony Finów......................................... 177
2.11. Fortyfikacje niemieckie. Linia Zygfryda .................................................................................. 180
2.11.1. Ograniczenia traktatowe ................................................................................................. 180
2.11.2. Niemieckie fortyfikacje na wschodzie kraju .................................................................... 181
2.11.3. Niemieckie fortyfikacje na zachodzie kraju ..................................................................... 186
2.11.4. Rodzaje schronów ........................................................................................................... 189
2.11.5. Kierownicze organy fortyfikacyjne .................................................................................. 191
2.11.6. Pokonanie niemieckich fortyfikacji na wschodzie ........................................................... 192
2.11:7. Rola niemieckich fortyfikacji na zachodzie ...................................................................... 194
2.11.8. Umocnienia niemieckie we Włoszech i inne fortyfikacje ................................................ 195
2.11.9. Wnioski dotyczące roli niemieckich fortyfikacji stałych pola walki ................................. 198
2.12. Wał Atlantycki ........................................................................................................................ 200
2.12.1. Geneza i idea Wału Atlantyckiego ................................................................................... 200
2.12.2. Struktura umocnień ......................................................................................................... 200
2.12.3. Obiekty ............................................................................................................................ 202
2.12.4. Rola i efektywność ........................................................................................................... 204
2.13. Fortyfikacje Szwajcarii ............................................................................................................ 206
2.14. Wnioski z doświadczeń drugiej wojny światowej, dotyczące fortyfikacji (Ocena roli fortyfikacji
w drugiej wojnie światowej) ........................................................................................................... 211
3. Rozwój fortyfikacji zabezpieczającej przed skutkami napadu powietrznego.................................. 215
3.1. Zarys rozwoju bombardowań lotniczych.................................................................................. 215
3.1.1. Okres pierwszej wojny światowej ..................................................................................... 215
3.1.2. Lata międzywojenne.......................................................................................................... 217
3.1.3. Okres drugiej wojny światowej ......................................................................................... 218
3.2. Fortyfikacyjne zabezpieczenie stanowisk dowodzenia i władz ................................................ 225
3.3. Schrony dla ludności ................................................................................................................. 241
3.4. Schrony dla przemysłu i składów ............................................................................................. 245
3.4.1. Geneza przedsięwzięć zabezpieczających zakłady przemysłowe przed atakiem z powietrza
..................................................................................................................................................... 245
3.4.2. Schrony zakładów lotniczych ............................................................................................. 246
3.4.3. Podziemne zakłady broni rakietowej ................................................................................ 250
3.4.4. Schrony zakładów paliw płynnych..................................................................................... 253
3.4.5. Elektrownie w schronach i wyrobiskach podziemnych ..................................................... 255
3.4.6. Schrony ośrodków badań atomowych .............................................................................. 256
3.4.7. Schrony zakładów produkcji uzbrojenia ............................................................................ 257
3.4.8. Zakres budownictwa schronowego dla przemysłu w Niemczech w latach drugiej wojny
światowej .................................................................................................................................... 258
3.4.9. Schrony i ukrycia rezerw i zapasów ................................................................................... 260
3.5. Schrony w bazach morskich ..................................................................................................... 263
3.6. Schrony w bazach lotniczych .................................................................................................... 272
3.7. Schrony dla przedmiotów kultury i cennego mienia ................................................................ 274
3.8. Uwagi ogólne ............................................................................................................................ 277
4. Fortyfikacja współczesna ................................................................................................................. 278
4.1. Geneza współczesnej fortyfikacji ............................................................................................. 278
4.2. Schrony stanowisk dowodzenia ............................................................................................... 280
4.3. Schrony dla ludności ................................................................................................................. 283
4.4. Schrony baz rakietowych .......................................................................................................... 291
4.4.1. Geneza problemu .............................................................................................................. 291
4.4.2. Fortyfikacyjne zabezpieczenie niemieckiej broni rakietowej typu „V” ............................. 291
4.4.3. Fortyfikacyjna rozbudowa radzieckich baz rakietowych ................................................... 292
4.4.4. Fortyfikacyjna rozbudowa baz rakietowych Stanów Zjednoczonych ................................ 294
4.4.5. Bazy strategicznych pocisków rakietowych we Francji ..................................................... 299
4.4.6. Perspektywy budownictwa baz rakietowych .................................................................... 299
4.5. Schrony w bazach morskich ..................................................................................................... 301
4.6. Schrony na lotniskach ............................................................................................................... 306
4.7. Schrony dla przemysłu i składów ............................................................................................. 310
4.7.1. Uwagi wstępne .................................................................................................................. 310
4.7.2. Schrony dla zakładów przemysłowych .............................................................................. 310
4.7.3. Podziemne zakłady energetyczne ..................................................................................... 312
4.7.4. Schrony i ukrycia rezerw i zapasów ................................................................................... 313
Zgłoś jeśli naruszono regulamin