KULTURA.docx

Poznaj kulturę poprzez definicje

1. David Matsumoto, Linda Juang, 2007

Zbiór postaw, wartości, wierzeń i zachowań współdzielonych przez grupę ludzi, lecz w różnym stopniu uznawanych przed poszczególne jednostki, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, stosunkowo trwałych, ale mogących się zmieniać z upływem czasu.  

2.  Antoni Giddens 2001 

Wyuczone, nie zaś dziedziczne aspekty społeczeństw ludzkich. Są to wspólne wszystkim członkom społeczeństwa elementy, dzięki którym mogą oni współpracować i porozumiewać się ze sobą. Tworzą one wspólny kontekst, w którym przebiega życie jednostek. Są to zarówno aspekty niematerialne – wierzenia, przekonania, idee i wartości..., jak też materialne, reprezentujące te treści – przedmioty, symbole i narzędzia. 

3. Geert Hofstede 2000

Kultura to kolektywne zaprogramowanie umysłu, które odróżnia członków jednej grupy lub kategorii ludzi od innej; to sposób myślenia, odczuwania i reagowania.

Kultura jako góra lodowa

Góra lodowa symbolizuje widoczne i niewidoczne aspekty kultury. W kontakcie z inną kulturą naszą uwagę zazwyczaj przyciąga to, co widoczne – tak jak wystający z wody czubek góry. Pod powierzchnią wody natomiast ukrywają się mniej oczywiste obszary kultury, które stanowią jej trzon. Trzeba zadać sobie trud i wejść w głębszy kontakt z kulturą, aby zobaczyć to, co pod wodą. (koncepcja góry lodowej według Martinelli Silvio)

Kultura jako cebula

Metafora cebuli zwraca naszą uwagę na wielowarstwowość kultury. Podobnie jak w metaforze góry lodowej, warstwa zewnętrzna cebuli symbolizuje to, co najbardziej widoczne. Aspekty kultury takie jak wartości i przekonania są ukryte w wewnętrznych warstwach cebuli. Jeśli chcemy dowiedzieć się, co jest wewnątrz, musimy powoli odkrywać poszczególne warstwy. Może to być trudne i czasem nawet wywołać łzy, tak jak obieranie cebuli.

Najbardziej widoczne są symbole: słowa, gesty, obrazy lub przedmioty, które mają szczególne znaczenie i są rozpoznawalne tylko przez członków danej kultury. Bohaterowie to postacie współczesne lub historyczne, realne lub fikcyjne, które utożsamiają pewne cechy szczególnie cenione w danej kulturze, i tym samym stanowią rodzaj wzorca zachowania.

Rytuały to zbiorowe działania, które choć powierzchowne w swojej naturze, postrzegane jako społecznie niezbędne - m.in. powitania, okazywanie szacunku czy ceremonie religijne. Symbole, bohaterowie i rytuały zostały ujęte ogólnie w kategorie praktyk. Pozostają widoczne na zewnątrz, ale ich znaczenie kulturowe nie jest dla wszystkich czytelne.

Wartości są niewidocznym trzonem kultury, który przekłada się na widoczne dla nas praktyki i zachowania.

Kultura jako rzeka

Kultura – tak jak rzeka – jest dynamiczna, podlega wewnętrznym i zewnętrznym wpływom, które powodują, że niektóre jej aspekty ulegają zmianie. Woda w rzece nigdy nie stoi w miejscu, ale nieustannie płynie – tak jak zmieniają się pokolenia, wpływając na modyfikację wartości, praktyk i zachowań. Również dopływy rzeki wnoszą zmiany. Są to często wartości wnoszone w wyniku kontaktu z inną kulturą. Formy tego kontaktu mogą być bardzo różne, na przykład globalizacja, mobilność, technologia.

Poziomy zaprogramowania umysłu według Geerta Hofstede

·      Poziom uniwersalny – wspólny dla wszystkich ludzi (podstawa piramidy), dziedziczny

·      Poziom kolektywny – specyficzny dla grupy, wyuczony 

·      Poziom indywidualny – specyficzny dla jednostki, dziedziczny i nabyty

Trzy poziomy zaprogramowania umysłu

Kultura jest wyuczona, a nie wrodzona.

·                  .2Co to jest wymiar kultury?

„Wymiar jest pewnym aspektem kultur, dającym się zmierzyć i pozwalającym określić pozycję danej kultury względem innych kultur.”

(Geert Hofstede)

Wielu badaczy opisało wymiary kultur, wśród nich byli G. Hofstede, R. Gesteland, F. Trompenaars. Wymiarów jest wiele, natomiast my wybrałyśmy te, które naszym zdaniem są przydatne w kontakcie z odmienną kulturą zarówno w biznesie, jak i życiu codziennym.    

·                  Co to jest wymiar kultury? - c.d.

Wymiar to skala, która opisuje specyficzny obszar związany z daną różnicą kulturową. Skalę tę można zobrazować jako linię na której znajdują się punkty wskazujące położenie jednej kultury względem drugiej.

Na obu końcach lini znajdują się punkty, które opisują skrajne natężenie danej cechy.

Rzadko zdarza się, że kultury posiadają skrajne cechy. Zazwyczaj mieszczą się pomiędzy ekstremalnymi biegunami.

CZAS:

Kultury monochroniczne

·      Czas jest namacalny – możemy go spędzać, oszczędzać, tracić, zabijać, odrabiać, może nam uciekać.

·      Wydarzenia występują w formie oddzielnych jednostek, jedno po drugim.

·      Przywiązywanie dużej wagi do organizacji czasu i punktualności.

·      Ważne jest trzymanie się rozkładu zajęć, planu, grafiku – wszystkie sfery życia zdominowane są harmonogramami.

·      Koncentracja na każdej sprawie osobno, przy jednoczesnej redukcji kontekstu.

Kultury polichroniczne

·      Rdzeniem egzystencji jest angażowanie się w innych – nacisk na angażowanie się w ludzi i relacje.

·      Robienie wielu rzeczy jednocześnie – umiejętność rozmawiania z kilkoma osobami jednocześnie – ludzie są ciągle zajęci sobą nawzajem.

·      Sprawy wydają się nieustannie płynne – nic nie jest solidne ani stałe, a szczególnie plany na przyszłość – mogą być zmienione minutę przed ich wykonaniem, jedno wydarzenie może je zmienić.

·      Luźne podejście do organizacji czasu i punktualności, elastyczne traktowanie terminów. Któż może określić, ile czasu zajmie jeden klient, spotkanie czy transakcja? – to, co jednego dnia wykonujemy w 10 minut, innego dnia może trwać 20 minut.

ZADANIA:

Kultury protransakcyjne

·      Koncentracja na wykonaniu zadania.

·      Zachowanie zgodne z zasadą „po pierwsze interesy”.

·      Stosunkowo szybkie „przechodzenie do interesów” podczas rozmowy.

Kultury propartnerskie

·      Koncentracja na ludziach, dbałość o zachowanie dobrych relacji międzyludzkich.

·      Unikanie konfliktów i konfrontacji, wyczulenie na punkcie „zachowania twarzy” i godności.

·      Nawiązanie stosunków biznesowych wymaga kontaktów „twarzą w twarz”.

·      Ważne jest nawiązanie nici porozumienia i stworzenie atmosfery wzajemnego zaufania, co jednocześnie oznacza, że przejście do omówienia „interesu” wymaga zdecydowanie więcej czasu

RELACJA:

Kultury indywidualistyczne

·      Społeczeństwo, w którym stosunki między ludźmi są luźne.

·      Od jednostki oczekuje się, że będzie opiekować się jedynie sobą i najbliższą rodziną.

·      Ważne jest nastawienie na realizację indywidualnych celów.

·      Świadomość „ja”.

Kultury kolektywistyczne

·      Społeczeństwo, w którym od urodzenia człowiek silnie związany jest z grupą.

·      Powiązania rodzinne są rozległe i nie ograniczają się tylko do najbliższej rodziny, czasem nawet rozciągnięte są na sąsiadów.

·      Ważna jest wzajemna pomoc i zobowiązania wobec członków grupy między członkami grupy.

·      Podporządkowanie się celom i normom grupowym.

·      Świadomość „my”.

ROLA MĘŻCZYZN I KOBIET:

Kultury męskie

·      Duży i wyraźny podział ról społecznych pomiędzy płciami.

·      Mężczyźni powinni być asertywni i ambitni.

·      Wartość pracy stawiana jest przed rodziną.

·      Podziw dla silnych.

Kultury kobiece

·      Minimalny podział ról społecznych pomiędzy płciami.

·      Mężczyźni i kobiety powinni być skromni i dbać o innych.

·      Równowaga pomiędzy pracą a rodziną.

·      Sympatia dla słabych oraz organizowanie systemów wsparcia dla nich.

KOMUNIKACJA:

Kultury wysoko kontekstowe

·      Rozmowa nie zmierza szybko do celu.

·      Mówienie nie wprost („dookoła”) – inteligentny człowiek powinien rozpoznać, o co chodzi z kontekstu, który podawany jest starannie.

·      Podczas rozmowy ważne są uczucia.

·      Przekaz jest powolny, wymaga czasu.

·      Ważne jest nawiązanie długotrwałych więzi z rozmówcą.

·      Biznes oparty jest na układach personalnych.

Kultury nisko kontekstowe

·      Tylko za pomocą greckiego wynalazku zwanego „logiką” można w sposób naturalny i skuteczny przedstawić myśli.

·      Przekaz ma być zwięzły i szybki.

·      Czynnik ludzki, kontakt osobisty nie ma znaczenia.

·      Nastawienie na cel i wynik.

·      Umowy mają duże znaczenie, zwłaszcza umowy spisane.

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA:

Kultury ekspresyjne

·      W komunikacji charakterystyczne są: głośny sposób wyrażania się, ruchliwość, intensywna gestykulacja.

·      Osoby rozmawiające ze sobą zachowują bliski kontakt fizyczny oraz intensywny kontakt wzrokowy.

·      Wypowiedzi podczas rozmowy często nakładają się na siebie, przerywanie rozmówcy jest dozwolone.

Kultury powściągliwe

·      Podczas rozmowy ważna jest kolejność wypowiedzi.

·      Milczenie jest dozwolone, gdyż pozwala na zastanowienie się nad odpowiedzią.

·      Osoby rozmawiające ze sobą zachowują dystans fizyczny i umiarkowany kontakt wzrokowy.

·      W komunikacji brak jest żywej gestykulacji, a mimika jest ograniczona.

STATUS I HIERARCHIA:

Kultury o małym dystansie władzy

·      Ważne jest dążenie do likwidacji nierówności między ludźmi.

·      Hierarchizacja organizacji i instytucji jest niska.

·      Charakterystyczne jest dążenie do decentralizacji.

Kultury o dużym dystansie władzy

·      ...