Daszyńska Golińska Z. Środkowo Europejski związek gospodarczy i Polska (1916).pdf

(8365 KB) Pobierz
ŚRODKOWO
EUROPEJSKI
ZWIĄZEK
GOSPODARCZY
I
POLSKA
STUDYA
EKONOMICZNE.
KRAKÓW
1916
PRZEDMOWA
W
przyszłym
układzie
stosunków
polityczno-gospodar­
czych
po
wojnie
przewidywanem
jest
połączenie
Królestwa
Polskiego
i
Galicyi,
a
zatem
stworzenie
Polski
jako
wielkiej
całości,
której
części
wzajemnie
uzupełniać
się
będą.
Rozsze­
rzony
terytoryalnie
i
pojemniejszy
rynek
wewnętrzny,
zbli­
żenie
ekonomiczne
z
mocarstwami
centralnemi,
a
zerwanie
wspólności
cłowej
z
Rosyą,
stawiają
gospodarkę
narodu
wobec
rozległych
ponętnych,
ale
niesłychanie
trudnych
za­
dań.
Nie
poradzimy
im
bez
planowej
i
systematycznej
poli­
tyki
gospodarczej,
bez
niezbędnego
takiej
polityki
kierow­
nika
i
organu
t.
j.
własnego
narodowego
państwa.
Dziś
państwo
to
jest
jeszcze
marzeniem
przyszłości,
ale
zadania
jego
podejmować
i
drogi
mu
torować
musi
orga-
nizacya
stojąca
na
czele
naszego
politycznego(
życia,
t.
j.
Naczelny
Komitet
Narodowy.
W
zrozumieniu
tych
obowiązków,
które
sięgają
także
w
sferę
ekonomicznego
życia,
N.
K. N.
poświęca
specyalną
uwagę
kwestyi
Środkowo
Europejskiego
Związku
Go­
spodarczego,
którego
członem
stanie
się
prawdopodobnie
przyszła
Polska.
Jak
wiadomo
ośrodek
tego
związku
stanowić
będą
Niemcy
i
Austro-Węgry,
a
zatem
państwa
wielkie
i
gospodarczo
po­
tężniejsze
od
przyszłej
Polski,
wyniszczonej
przez
wojnę
i
stającej
przed
nieznaną
przyszłością
nowego
układu
polity­
czno-gospodarczych
stosunków.
Rolę
przodowniczą
obejmą
w
tym
Związku
prawdopodobnie
Niemcy.
Świetna
orga-
nizacya,
szybkie
postępy
ekonomiczne,
olbrzymia
skala
wytwórczości
i
obrotów
tego
państwa
wywołuje
w
Austryi
i
na
Węgrzech
cały
szereg
broszur,
dyskusyi
w
prasie,
zgro­
VI
madzeń
i
zjazdów,
w
których
rozpatrywane
są
różne
strony
przyszłej
łączności.
O
ileż
więcej
wątpliwości
wzbudza
i
wy­
maga
namysłu
sytuacya
obecna
ze
strony
Polaków,
którzy
na
razie
od
Niemców,
jako
społeczeństwa
nauczyć
się
powinni
gruntownego
rozpatrywania
każdej
sprawy
i
gromadzenia
podstawowego
dla
niej
materyału.
Zadanie
to
przypadło
powołanej
do
życia
przed
rokiem
przez
N.
K.
N.
Komisyi
Ekonomicznej
i
utworzonej
jako
organ
stały
dla
spraw
gospodarczych
instytucyi
N.
K. N.
„Biuro
Prac
Ekonomicznych”,
która
zajęła
się
opublikowa­
niem
kilku
związanych
z
zagadnieniem
S.
E.
Z.
G.
rozpraw
i
studyów.
„
Tom
obecny
wydawnictwa
obejmuje
prace,
które
pomimo
różnorodności
podpisanych
nazwisk
wychodzą
ze
wspólnych
założeń,
a
mianowicie:
Jako
terytoryum
przyszłej
Polski
uważa
się
Galicya
i
Królestwo
Polskie.
Zgodnie
z
tytułem
kwestye
przyszłego
gospodarczego
rozwoju,
traktowane
są
ze
stanowiska
udziału
Polski
w
S.
E.
Z.
G.
Już
te
założenia
wysunęły
obok
rozpraw
objętych
tytułem
na
plan
naczelny
sprawę
komunikacyi
lądowych
i
wodnych,
emigracyi
i
łącz­
nych
z
nią
ewolucyi
własności
rolnej
i
wpływu
emigracyi
na
kwestye
żydowską.
Podobnie
wiążą
się
najściślej
ze
spra­
wą
S.
E.
Z,
G.
zakres
i
tendencye
eksportowe
młodego
prze­
mysłu
galicyjskiego.
Monografia
przemysłu
cukrowniczego
omawia
sprawę
właśnie
ze
stanowiska
S.
E.
Z.
G.
doniosłą,
gdyż
przemysł
ten
stoi
przed
radykalnemi
zmianami
rynków
zbytu.
Byłoby
pożądanem,
aby
przedstawiciele
innych
gałęzi
przemysłu
zeehcieli
zasilić
dalsze
tomy
wydawnictwa
na­
szego,
podobnemi
monografiami,
omawiając
w
nich
stan
przed
wojną,
zmiany,
które
z
wojny
wynikły
i
desideraty
na
przyszłość.
Zobrazowanie
stanu
poszczególnych
gałęzi
przemysłu
zamierzonem
było
przez
komisyę
ekonomiczną
a
B.
P.
E.
rozesłało
kwestyonaryusz,
zwracając
się
do
całego
szeregu
specyalistów
z
prośbą
o
odpowiedzi.
Akcya
ta
przy­
niosła
niestety
bardzo
małe
rezultaty.
Opracowań
doryw­
czych
i
niekompletnych
odpowiedzi
trudno
podawać
dru­
VII
kiem,
ponieważ
zarzuconoby
nam,
że
ubiegamy
w
niedość
fachowy
sposób
specyalistów.
Czekamy
przeto
na
ich
prace
i
zdanie.
Dla
tomu
II.
wydawnictwa
B.
P.
E.
N. K.
N.
są.
w
przy­
gotowaniu
następujące
study
a:
Europa
Środkowa
i
Polska;
Geograficzne
podłoże
stosunków
polsko-niemieckich;
Polskie
zagłębie
węglowe;
Przemysł
naftowy;
Rolnictwo
polskie
wobec
układów
handlowych
po
wojnie;
O
bankowości
w
Polsce.
Oddając
do
użytku
szanownych
czytelników
pierwszy
tom
wydawnictwa,
czynimy
to
w
tem
przekonaniu,
źe
od­
powiada
ono
ogólnie
odczuwanej,
a
nagłej
potrzebie
porozu­
mienia
się
w
sprawach
gospodarczych
Polski
i
że
monografie,
opisujące
pojedyncze
strony
naszego
gospodarczego
bytu
to­
rują
drogi
do
określenia
stanowiska,
jakie
w
przyszłych
układach
pokojowych
przedstawiciele
Polski
zająć
muszą,
aby
skutecznie
bronić
interesu
ekonomicznego
żyjących
i
przyszłych
pokoleń
społeczeństwa
polskiego.
Dr.
Z.
Daszyńska-Golińska,
Kierowniczka
B.
P.
E.
N.
K. N.
W
Krakowie,
d.
3
marca
1916
r.
Dr
Z.
Daszyńska
Golińska.
Środkowo-Europejski
Związek
Gospodarczy
i
Polska.
I.
Wzrost
politycznego
imperyalizmu
już
przed
wojną
upo­
wszechnił
przekonanie,
że
tylko
wielkie
kompleksy
gospo­
darcze,
jako
podstawa
politycznych,
zaważyć
mogą
w
dziejach
współczesnych.
Dążenie
do
stworzenia
takiego
kompleksu
w
Europie
środkowej
wychodzi
z
Niemiec,
jako
jednego
z
najmniejszych
pod
względem
terytoryum
i
liczby
ludności
państw,
które
dążą
do
supremacyi
nad
cywilizowanym
światem.
Wśród
przyczyn,
które
to
dążenie
wywołały,
podnieść
należy
nastę­
pujące:
a)
Stosunki
w
Stanach
Zjednoczonych
A.
Pn.
wykazują,
że
liczyć
się
trzeba
z
panamerykanizmem
gospodarczym
tego
kraju,
który
szybkie
robi
postępy
na
drodze
opanowania
go­
spodarczego
Ameryki
południowej
i
środkowej.
W
1906
r.
kapitał
inwestowany
w
przedsiębiorstwach
Meksyku
w
90%
pochodził
ze
Stanów.
Rozumiało
się
samo
przez
się,
że
Meksyk
i
Ameryka
środkowa
wkroczy
w
sferę
wpływu
północnego
sąsiada,
że
otwarcie
kanału
panamskiego
wpływ
ten
jeszcze
wzmoże
i
przemieni
w
zależność
polityczną.
Wojna
me­
ksykańska
potwierdziła
w
roku
ubiegłym
powyższe
przewi­
dywania.
Wpływ
Stanów
Zjednoczonych
sięgnął
dalej
na
południe.
Brazylia,
a
za
nią
Ekwador
dały
im
20%
opustu
na
szereg
artykułów
jak
mleko
kondensowane,
mąka,
farby,
lakiery,
zegarki,
atrament
itd.
Argentyna
i
Chili,
państwa
o
niezmiernych
bogactwach
naturalnych,
torujące
sobie
szybko
drogę
w
przyszłość,
kierują
swój
export
i
import
głównie
do
Stanów,
które
na
całem
terytoryum
Ameryki
ubiegają
niemiecki
kapitał
i
niemieckich
kupców.
Środkowo-Europeiski
Związek.
1

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin