ESGO Algorithm Polish version.pdf

(1621 KB) Pobierz
Algorytm postępowania
Rak szyjki macicy
Algorytmy postępowania w raka szyjki macicy oparto na istniejących wytycznych w ramach ESGO a przygotował je Komitet Edukacyjny ESGO
jako narzędzie nauczania dla specjalizujących się w onkologii ginekologicznej i pokrewnych specjalizacjach [2010]
FIGO staging system, 2009
Stopień I
Rak ograniczony do szyjki macicy
(nie dotyczy zajęcia rakiem trzonu macicy)
Stopień IA:
Rak inwazyjny rozpoznawany tylko mikroskopowo, z najgłębszą inwazją nie przekraczającą 5 mm i największą szerokością inwazji mniejszą niż 7 mm
Stopień IA1:
Mierzalna inwazja zrębu o głębokości do 3,0 mm i średnicy szerokości nacieku do 7,0 mm
Stopień IA2:
Mierzalna inwazja zrębu o głębokości od 3,0 mm do 5,0 mm z szerokością nacieku nie większą niż 7,0 mm
Stopień IB:
Klinicznie widoczne zmiany ograniczone do szyjki macicy lub zmiana przedkliniczna o rozmiarach większych niż w stopień 1A
*
Stopień IB1:
Klinicznie widoczna zmiana o największym wymiarze do 4,0 cm
Stopień IB2:
Klinicznie widoczna zmiana o największym wymiarze przekraczającym 4,0 cm
Stopień II
Rak przechodzi poza szyjkę macicy, nie dochodzi do ścian miednicy mniejszej i nie dochodzi do 1/3 dolnej części pochwy
Stopień IIA:
Rak nie nacieka przymacicz
Stopień IIA1:
Klinicznie widoczna zmiana o największym wymiarze nie przekraczającym 4,0 cm.
Stopień IIA2:
Klinicznie widoczna zmiana o największym wymiarze przekraczającym 4,0 cm.
Stopień IIB:
Naciek przymacicz, granica guza nie dochodzi do ścian miednicy mniejszej
Stopień III
Naciek nowotworowy zajmuje 1/3 dolną część pochwy i/lub przymacicza, dochodząc do ścian miednicy mniejszej. Wodonercze lub nieczynna nerka**
Stopień IIIA:
Naciek nowotworowy zajmuje 1/3 dolną część pochwy, guz w przymaciczach nie dochodzi do ścian miednicy
Stopień IIIB:
Naciek nowotworowy w przymaciczach dochodzi do ścian miednicy i/lub wodonercze lub nieczynna nerka
Stopień IV
Rak przekracza granice miednicy mniejszej lub naciek nowotworowy zajmuje śluzówkę pęcherza moczowego, odbytnicy (wymagana biopsja).
Obrzęk ściany pęcherza nie pozwala zaliczyć przypadku do stopienia IV.
Stopień IVA:
Naciek raka na przylegające narządy
Stopień IVB:
Przerzuty do odległych narządów
*Każdą makroskopowo widoczną zmianę – nawet bez powierzchownej inwazji – kwalifikuje się jako stopień IB. Inwazja jest ograniczona do mierzalnej inwazji zrębu o maksymalnej głębokości
5 mm i wymiarze horyzontalnym nie większym niż 7 mm. Głębokość inwazji nie powinna przekraczać 5 mm licząc od podstawy nabłonka płaskiego lub gruczołowego. Głębokość inwazji
powinno się zawsze podawać w mm, nawet w przypadkach z “wczesną (minimalną) inwazją zrębu” (~1 mm). Zajęcie przestrzeni naczyń krwionośnych lub limfatycznych nie powinno zmieniać
stopnia..
** W badaniu przez odbyt nie ma wolnej od raka przestrzeni między guzem a ścianą miednicy. To obejmuje wszystkie przypadki z wodonerczem lub nieczynną nerką, chyba że wynikają one z
innych przyczyn.
Rak szyjki macicy
dodatkowe wyjaśnienia
1. Stopień zaawansowania wg FIGO
•
FIGO COMMITTEE ON GYNECOLOGIC ONCOLOGY. Revised FIGO staging for carcinoma of the vulva, cervix, and endometrium. International Journal of Gynecology and
Obstetrics,2009;105: 103–104
2. Niezbędne parametry histopatologiczne dla raka „mikroinwazyjnego” IA
•
•
•
•
•
głębokość inwazji
szerokość guza
stopień zróżnicowanie histopatologicznego (grading)
zajęcie przestrzeni wokół naczyń chłonnych (LSVI)
stan brzegów cięcia
3. Niezbędne parametry histopatologiczne dla raka szyjki macicy > IA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wymiary guza
inwazja zrębu / głębokość zajętej ściany
stopień zróżnicowanie histopatologicznego (grading)
zajęcie przestrzeni wokół naczyń chłonnych (LVSI)
długość i stan przymacicz
długość mankietu pochwy
stan brzegów linii cięcia (pochwa, przymacicza)
minimalna odległość między guzem a brzegiem preparatu
liczba i stan węzłów chłonnych
4. Wskazania do leczenia uzupełniającego
Dla uzupełniającej radioterapii
Dla uzupełniającej radiochemioterapii
•
pacjentki wysokiego ryzyka z ujemnymi węzłami chłonnymi
•
naciek w linii cięcia
•
przerzuty w węzłach chłonne (1-3)
•
zajęcie przymacicz
•
guz słabo zróżnicowany lub niezróżnicowany G3
•
guz resztkowy
•
zajęcie przestrzeni wokół naczyń chłonnych (LVSI)
•
liczne zajęte węzły chłonne (>3)
•
pierwotny guz (objętość guza i szyjki) > 3 cm
•
inwazja śródszyjkowa (szyjka beczkowata)
•
niewystarczający zakres leczenia operacyjnego
•
niewystarczające dane histopatologiczne (t.j. brak niezbędnych części raportu)
5. Wskaźnik GOG
•
Delgado G, Bundy B, Zaino R et al. Prospective surgical-pathological study of disease free-interval in patients with staging Ib squamous cell carcinoma of the cervix: a
Gynecologic Oncology Group study. Gynecol Oncol, 1990; 38:352-379
Querleu D, Morrow CP, Classification of radical hysterectomy. Lancet Oncol 2008; 9:297-303 & Gynecol Oncol 2009; 115:314-315
6. Klasyfikacja radykalnego wycięcia macicy
•
Rak szyjki macicy
Stopień FIGO IA
Rak mikroinwazyjny (inwazja ≤ 5 mm)
Zalecane badania:
• Badanie przez pochwę i odbyt, badanie cytoonkologiczne (rozmaz Papanicolaou), kolposkopia, biopsja i/lub wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy, konizacja lub konizacja z użyciem pętli elektrycznej o
dużej częstotliwości (LEEP)
• Badania laboratoryjne: pomiar leukocytów, badania biochemiczne
• Badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, USG miednicy i brzucha
Rozpoznanie stawia się na podstawie wyniku konizacji
Niezbędne elementu badania histopatologicznego
2
•
głębokość inwazji
•
szerokość guza
•
stopień zróżnicowanie histopatologicznego (grading)
•
zajęcie przestrzeni wokół naczyń chłonnych (LSVI)
•
stan brzegów cięcia
Konizacja
Marginesy cięcia w granicy
zdrowych tkanek, wyskrobiny z
kanału bez patologii
Marginesy cięcia i/lub
wyskrobiny z kanału z dysplazją
Stopień IA1
Bez zajęcia LVSI
•Stopień IA1 z zajęciem LVSI
Stopień IA2
• Powtórna konizacja
• Zmodyfikowane radykalna wycięcie macicy (typ B
6
) jeżeli nie jest możliwa
ponowna konizacja
±
limfadenektomia miednicza
Konizacja przy chęci zachowania płodności
lub
Proste (zewnątrzpowięziowe, typ A
6
) wycięcie macicy z /
lub bez przydatków
Konizacja lub radykalna trachelektomia przy chęci zachowania płodności
lub
Zmodyfikowane radykalne wycięcie macicy (typ B
6
)
i
Limfadenektomia miednicza
Zalecany nadzór
Co trzy miesiące po zakończeniu leczenia przez pierwszy rok, co 6 miesięcy do 5 lat, następnie co rok. Nadzór polega na przeprowadzeniu badania ginekologicznego, łącznie z cytologią i
kolposkopią. Dodatkowe badania należy przeprowadzać zależnie od objawów, zmian miejscowych i stanu ogólnego pacjentki.
Rak szyjki macicy
Stopień FIGO IB – IIA
Zalecane badania:
Płaskonabłonkowy, gruczołowy, Adenosquamous
Konieczne:
• Badanie przez pochwę i odbyt, kolposkopia, biopsja i/lub wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy, konizacja lub konizacja z użyciem pętli elektrycznej o dużej częstotliwości (LEEP) jeżeli jest konieczna
do postawienie ostatecznego rozpoznania
• Wynik badania histopatologicznego ze wszystkimi standardowymi parametrami guza
• Badania laboratoryjne: morfologia krwi obwodowej, badania biochemiczne wraz z parametrami funkcji nerek
• Badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, USG miednicy i brzucha
(wraz
z rozmiarem i pozycją guza oraz stosunkiem objętości guza do szyjki)
Opcjonalne:
• NMR miednicy, KT jamy brzusznej (PET/CT jeżeli dostępny), cystoskopia, rektoskopia, urografia lub USG nerek. Zajęcie pęcherza lub odbytnicy powinno być potwierdzone histologicznie
Radykalna chirurgia
lub
Radiochemioterapia
Chemioterapia neoadjuwantowa (NACT) z następową radioterapią lub operacją stanowi opcję w
miejscowo zaawansowanych guzach (IB2 lub IIA2) lecz ta metoda leczenia wymaga potwierdzenia
w kontrolowanych próbach klinicznych.
•
•
•
•
•
Medyczne przeciwwskazania dla chirurgii
Wybrane przypadki w stopniu IB2/IIA2
Zajęcie przedniej części pochwy
Rak inwazyjny po prostym wycięciu macicy
Decyzja pacjentki
• Radykalne wycięcie macicy (typ C
6
) wraz z górną częścią pochwy + limfadenektomia miednicza
lub
• Wycięcie szyjki wraz przymaciczami (radykalna trachelektomia) przy chęci zachowania płodności + limfadenektomia miednicza
lub
• Wycięcie górnej część pochwy z przymaciczami + limfadenektomia miednicza w wypadku uprzedniego prostego wycięcia macicy
*
Pożądane jest uzyskanie co najmniej 2 cm przymacicze nie objęte naciekiem
** U kobiet przed menopauzą można zachować jajniki, w takim przypadku zalecana jest ich transpozycja
*** Dla podjęcie decyzji co do dalszego postępowania konieczne jest uzyskanie wszystkich niezbędnych parametrów histopatologicznych
4
Węzły nie zajęte
Wskaźnik GOG *
*
rozważ użycie wskaźnika GOG do zaplanowania leczenia uzupełniającego
5
Niskie ryzyko
(Wskaźnik GOG < 120)
Wysokie ryzyko
(Wskaźnik GOG > 120)
Radioterapia
±
Chemioterapia
•
•
•
•
•
•
•
przerzuty w węzłach chłonne (1-3)
guz słabo zróżnicowany lub niezróżnicowany G3
zajęcie przestrzeni wokół naczyń chłonnych (LVSI)
pierwotny guz (objętość guza i szyjki) > 3 cm
inwazja śródszyjkowa (szyjka beczkowata)
niewystarczający zakres leczenia operacyjnego
niewystarczające dane histopatologiczne
3
•
•
•
•
naciek w linii cięcia
zajęcie przymacicz
guz resztkowy
liczne zajęte węzły chłonne (>3)
Obserwacja
Radioterapia
±
Chemioterapia
Radiochemioterapia
Zalecany nadzór
Co trzy miesiące po zakończeniu leczenia przez pierwszy rok, co 6 miesięcy do 5 lat, następnie co rok. Nadzór polega na przeprowadzeniu badania ginekologicznego, łącznie z cytologią i
kolposkopią. Dodatkowe badania należy przeprowadzać zależnie od objawów, zmian miejscowych i stanu ogólnego pacjentki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin