Rodzaje i zadania zabiegów uprawowych.pdf

(1778 KB) Pobierz
opracował:
mgr inŜ. Ludwik Olek
Józef Chełmoński
- "Orka" (1896)
Rodzaje i zadania
zabiegów
uprawowych
Orka pradziejowa
•
W Polsce tradycyjna uprawa roli jest
oparta na pracy pługa odkładnicowego.
p
ł
odk
ł
•
Po orce rola ma niewyrównaną
niewyr
ównan
ą
powierzchnię, jest zbyt pulchna i
powierzchni
ę
niejednorodna pod względem wielkości
wzgl
ę
wielko
ś
agregatów i stopnia zagęszczenia.
agregat
ó
zag
ę
Orka - zabieg uprawowy odwracający
odwracaj
ą
wykonywany pługami lemieszowymi
lub talerzowymi, mający na celu
maj
ą
odwrócenie i pokruszenie uprawianej
odwr
ó
warstwy roli.
roli
.
Przygotowanie gleby do siewu lub sadzenia
roślin wymaga więc wykonania
uzupełniających (doprawiających) czynności
nazywanych uprawkami — na przykład:
•
bronowania,
•
wałowania,
•
kultywatorowania,
•
lub grup czynności zwanych zespołami
uprawek (poŜniwnych, przedsiewnych czy
przedzimowych).
1
•
Celem wykonywania tych zabiegów jest
zabieg
ó
spulchnianie i zagęszczanie
zag
ę
określonych warstw gleby, kruszenie
okre
ś
brył oraz wyrównywanie powierzchni
bry
ł
wyr
ó
pola.
Ze względu na głębokość orkę dzieli się na:
wzgl
ę
g
łęboko
ść
ork
ę
si
ę
na
:
• płytką, do 15 cm; jest
ytk
ą
to najczęściej
najcz
ęściej
podorywka,
podorywka
,
•
ś
rednią, do 15-25 cm;
redni
ą
15
-
jest to najczęściej
orka
najcz
ęściej
siewna,
siewna
,
• głębok
ą
, 25-35 cm;
łę
boką
25
-
jest to najczęściej
orka
najcz
ęściej
przedzimowa,
przedzimowa
,
•
z pogłębiaczem,
pog
łębiaczem
,
wykonywaną gdy
wykonywan
ą
wytworzy się
si
ę
podeszwa płu
Ŝ
na;
p
ł
•
orka agromelioracyjna
– orka bardzo głęboka
g
łęboka
(45-60 cm)
(45
-
• Do praktyki wprowadzono zasadę
zasad
ę
płytkiego odwracania i głębokiego
g
łębokiego
spulchniania.
• Zasada ta nie dotyczy jednak orki
zimowej, która wykonywana jest na pełn
ą
kt
ó
pe
ł
głęboko
ść
warstwy uprawnej.
łę
bokość
Pod względem terminu wykonania wyró
Ŝ
nia się
wzgl
ę
wyr
ó
si
ę
następujące rodzaje orki:
nast
ę
puj
ą
orki
:
• podorywka
– orka płytka rozpoczynająca zespół
uprawek poŜniwnych, wykonywana latem
bezpośrednio po zbiorze roślin,
• siewna
– orka zasadnicza wykonywana na
średnią
głębokość rozpoczynająca zespół
uprawek przedsiewnych pod rośliny ozime,
• przedzimowa (ziębla)
– głęboka orka
(zi
ę
wykonywana jesienią na polach przeznaczonych
pod rośliny jare,
• wiosenna,
wykonywana wiosną pod rośliny jare;
wiosenna
uznawana jest za zabieg z reguły szkodliwy,
powodujący nadmierne przesuszenie roli.
Ze względu na sposób wykonania rozró
Ŝ
nia się
wzgl
ę
spos
ó
rozr
ó
si
ę
orkę
:
ę
ork
•
jednostronną
,
jednostronn
ą
polegając
ą
na
polegaj
ą
dokładaniu kolejnych
dok
ł
skib do tego samego
brzegu pola;
wykonywana jest
pługiem obracalnym
lub
wahadłowym;
wahad
ł
owym
;
powierzchnia
zaoranego pola jest
równa (bez bruzd i
grzbietów), a czas
grzbiet
ó
wykonania takiej orki
krótszy niŜ przy
orce
kr
ó
ni
Ŝ
zagonowej,
zagonowej
,
2
•
•
•
•
Ze względu na sposób wykonania rozró
Ŝ
nia się orkę
:
wzgl
ę
spos
ó
rozr
ó
si
ę
ork
ę
w rozgon
(rozorywka), polegającą na dokładaniu skib do
brzegów składu; kończy się na
środku
składu, gdzie
powstaje bruzda,
w skład
(w zgon), polegającą na dokładaniu skib do
wcześniej wyoranego grzbietu na
środku
składu; na
brzegach składu powstają dwie bruzdy,
w figurę
– rodzaj orki na polach o kształtach nieregularnych
zaczynającej się od
środka
pola równolegle do brzegów
specjalnie wytyczonego wieloboku, który zaoruje się
najpierw w zgon; orkę tą kończy się na brzegach pola,
w okółkę
– rodzaj orki na polach o kształtach
nieregularnych wykonywanej w ten sposób,
Ŝe
zaczynając
od brzegów pola orze się je dookoła, a kończy w
środku,
gdzie małą nie zaoraną część zaoruje się w zgon lub
rozgon; zaletą tej orki jest brak bruzd i grzbietów, a wadą
pozostawianie omijaków (calizny) na zakrętach i trudności
zakończenia orki.
Sposób odkładania skib na zboczu
• Przystępując do
Przyst
ę
puj
ą
wykonania kaŜdego
ka
Ŝ
zabiegu uprawowego
naleŜy określić stan
nale
Ŝ
okre
ś
li
ć
wilgotności gleby.
wilgotno
ś
• Gleba nadmiernie
wilgotna maŜe się,
ma
Ŝ
si
ę
przejazd ciągnika i
ci
ą
maszyn prowadzi do jej
zagęszczenia, natomiast
zag
ę
gleba przesuszona
tworzy twarde, trudne do
rozbicia bryły.
bry
ł
• W ła
ś
ciwy termin wykonywania zabiegów
zabieg
ó
uprawowych moŜna określić za pomocą
mo
Ŝ
okre
ś
li
ć
pomoc
ą
próby polegającej na zgnieceniu bryłki
pr
ó
polegaj
ą
bry
ł
ziemi w palcach.
• JeŜeli bryłka rozpada się oznacza to,
Ŝ
e
Je
Ŝ
bry
ł
si
ę
gleba znajduje się w stanie odpowiednim
si
ę
do wykonania uprawki.
• JeŜeli bryłka daje się ugniatać — gleba
Je
Ŝ
bry
ł
si
ę
ugniata
ć
jest zbyt wilgotna.
Agregaty uprawowe
• Do niedawna podstawowymi
narzędziami doprawiającymi
były uŜywane pojedynczo:
włóki, brony, kultywatory, wały.
• Obecnie, ze względu na coraz
częstsze wykorzystywanie
ciągników o duŜej mocy,
częściej moŜna agregatować
te narzędzia.
• Pozwala to na zwiększenie
szybkości prac oraz
ograniczenie liczby
przejazdów po polu.
MoŜliwości agregatowania narzędzi (wg l. Zimnego)
3
• Podczas agregatowania narz
ę
dzi
konieczne jest łączenie ich we
wła
ś
ciwej kolejno
ś
ci.
• Na pocz
ą
tku umieszcza si
ę
narz
ę
dzia pracuj
ą
ce głębiej, a za
nimi te, które płycej spulchniaj
ą
rol
ę
.
• Wszystkie musz
ą
mie
ć
tak
ą
sam
ą
szeroko
ść
robocz
ą
.
Włókowanie
• najpłycej działająca
uprawka
doprawiająca
rolę,
wykonywana za pomocą
włóki,
polegająca na jej
ciągnięciu (wleczeniu) po powierzchni pola.
• Wyrównuje powierzchnię gleby, kruszy
powstające zimą zaskorupienie, ugniata glebę,
niszczy drobne kiełkujące
chwasty.
• Nie rozbija brył, tylko wciska je w powierzchnię
gleby.
• Jest to prymitywny sposób uprawy roli i rzadko
stosowany obecnie jako samodzielna uprawa,
ale lekka
włóka
bywa często stosowana w
agregatach uprawowych,
w których wyrównuje
powierzchnię pola.
Włóka łąkowo - polowa
Zalety włókowania:
w
ł
• przyśpieszenie ogrzewania się roli wczesną wiosną po
ustąpieniu pokrywy
śnieŜnej,
• pobudzenie nasion chwastów do kiełkowania, co
powoduje
Ŝe
moŜna je wcześniej zniszczyć,
• zmniejszenie szybkości parowania wody z gleby.
Wady włókowania:
w
ł
• powodowanie wtórnego zaskorupianie się roli,
• brak skuteczności na glebach piaszczystych,
• krótkotrwały efekt - od kilku do kilkunastu dni.
Bronowanie
Bronowanie
zabieg uprawowy (uprawka)
wykonywany
broną
w celu:
• płytkiego spulchnienia
roli,
• pokruszenia brył i skorupy glebowej,
• zniszczenia
chwastów,
• wyrównania powierzchni pola
• oraz przykrycia
materiału siewnego,
nawozów mineralnych
lub
środków
ochrony roślin.
4
Powierzchniowe spulchnianie gleby przy uŜyciu
u
Ŝ
brony ogranicza parowanie wody
• Do mieszania nawozów uŜywa się bron
nawoz
ó
u
Ŝ
si
ę
z
ę
bowych cięŜkich,
ci
ęŜkich,
• przy zwalczaniu wschodzących chwastów
wschodz
ą
chwast
ó
i niszczeniu skorupy wykorzystuje się
si
ę
brony lekkie lub tak zwane chwastowniki,
Brona zębowa zawieszana U 212/2, U 211/2, U 358
Brona talerzowa
• Bronowanie musi być wykonane przy
by
ć
odpowiedniej wilgotności roli, wówczas zęby
wilgotno
ś
w
ó
z
ę
bron dobrze kruszą bryły, a rola nie zamazuje
krusz
ą
bry
ł
się i nie rozpyla.
si
ę
• Skuteczność pracy tych narzędzi zaleŜy takŜe
Skuteczno
ść
narz
ę
zale
Ŝ
tak
Ŝ
od prędkości i kierunku ruchu.
pr
ę
dko
ś
Brona aktywna
Kultywatorowanie
• Jest uprawką pośrednią pomiędzy orką a
bronowaniem i ma za zadanie
spulchnienie, kruszenie i mieszanie roli
bez jej odwracania.
• Głębokość pracy kultywatorów wynosi 6–
15 cm.
• Płytkie spulchnianie zalecane jest, gdy
niszczy się skorupę i wschodzące
chwasty, a głębsze (do 15 cm) — przy
zwalczaniu perzu lub przygotowywaniu roli
pod zasiewy.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin