BMZ II - Genetyka - Notatki na podstawie slajdów.pdf

(3778 KB) Pobierz
Biologiczne mechanizmy zachowania II - genetyka
(by Klaudia Taraszkiewicz)
Wykład I - Podstawy genetyki
Literatura:
Passarge, E. (2004). Genetyka. Ilustrowany przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo
Lekarskie PZWL. (ss. 19-50; 68-78; 112-122; 124-228).
lub:
Winter P.C, Hickey G.I., Fletcher H.L. (2006). Krótkie wykłady: genetyka. Warszawa:
Wydawnictwo PWN.
Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D., White M.R.H. (2004). Krótkie wykłady: Biologia
molekularna. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Genetyka:
γέ�½εσις
(genesis) - pochodzenie
Współcześnie definiowana jako, np.
—> nauka o dziedziczeniu (np. WHO)
—> nauka o genach (np. NCBl)
Genomika to dziedzina biologii zajmująca się analizą genomu organizmu, poznanie jako
sekwencji, oraz określenie wszystkich wewnętrznych zależności i interakcji
Początki genetyki
1866 r. - prawa dziedziczenia Mendla
1905 r. - wprowadzenie terminów „genetyka” i „gen” (Bateson)
1910 r. - powiązanie genów z chromosomami (Morgan)
1944 r. - odkrycie DNA (Avery, McLeod i McCarty)
1953 r. - zidentyfikowanie struktury DNA (Watson i Crick)
1
Współczesna genetyka i genomika
2001 r. - zsekwencjonowanie genomu ludzkiego (Human Genome Project, Celera
Genomics)
2015 r. - wprowadzenie metody CRISPR (umożliwiającej edytowanie DNA)
Współczesna genetyka i genomika - postęp technologiczny i malejące koszty
Genetyka - dziedziny
• Genetyka klasyczna - badanie dziedziczenia na poziomie osobniczym
• Genetyka populacyjna - badanie dziedziczenia na poziomie populacji
• Genetyka molekularna - badanie dziedziczenia na poziomie cząsteczkowym
• Genetyka zachowania - badanie dziedziczenia cech zachowania
GEN
Gen - podstawowa, fizyczna i funkcjonalna jednostka dziedziczenia, przenosząca
informacje z pokolenia na pokolenie; fragment DNA składający się z regionu
transkrybowanego i sekwencji regulatorowych umożliwiających transkrypcję
Gen ABO odpowiadający głównie za grupy krwi
2
Chromosom
Chromosom - prążki
Chromosomy - liczba i rodzaje
—> Liczba zależna od gatunku
—> U organizmów diploidalnych po 2 chromosomy w komórce
n - liczba chromosomów
c - liczba cząsteczek DNA
n nie zawsze jest równe c
Ludzie - 2n = 46
Drosophilia melanogaster - 2n = 8
Drożdże piekarskie - n = 7
Chromosomy płciowe - determinują płeć organizmu (geny umiejscowione na nich
określane są czasami jako sprzężone z płcią)
Kobiety - XX
Mężczyźni - XY
Chromosomy autosomalne - wszystkie pozostałe chromosomy
Kariotyp
Kompletny zestaw chromosomów komórki somatycznej organizmu. Jest cechą
charakterystyczną dla osobników tego samego gatunku, tej samej płci oraz dotkniętych
tymi samymi aberracjami chromosomowymi (albo całkowicie zdrowymi).
3
Kobiecy
Męski
Genetyka - podstawowe pojęcia
• Locus (l. mn. loci) - miejsce jakie w chromosomie (genomie) zajmuje dany gen
Lokalizacja genu ABO
• Allel - alternatywa forma genu w
locus
Trzy typy alleli genu ABO
4
• Heterozygotyczność - obecność zróżnicowanych alleli w danym locus w każdym
chromosomie w parze
• Homozygotyczność - obecność tych samych alleli w danym locus w każdym
chromosomie w parze
• Genotyp - kombinacja alleli w określonym locus lub konstytucja genetyczna osobnika
• Fenotyp - obserwowana charakterystyka osobnika
Genotyp - fenotyp
• Dziedziczenie - odtwarzanie w kolejnych pokoleniach struktury, funkcji i poszczególnych
cech u osobników tego samego gatunku
• Dziedziczność - całość mechanizmów genetycznych warunkujących następstwo
organizmów w kolejnych pokoleniach
Wykład II - Cykl komórkowy, podziały komórkowe - mitoza i mejoza,
Crossing - over, budowa DNA
Rodzaje komórek
• Komórki somatyczne:
- diploidalne
- tworzone poprzez podziały mitotyczne
• Linie komórek rozrodczych:
- diploidalne
- w trakcie podziałów mejotycznych tworzą się z nich komórki rozrodcze
• Gamety:
- haploidalne
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin