Sowa K - Typografia i podstawy składu tekstów.pdf

(16595 KB) Pobierz
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Typografia i podstawy składu tekstów
Katarzyna Sowa
1
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
spis treści
wyjaśnienie terminu typografia
anatomia litery
/6
/5
klasyfikacja krojów pism i style
/ 26
pismo gotyckie (ang. Blackletter) XI–XV w / 26
antykwy renesansowe (ang. Old Face) XV–XVI w / 32
antykwy barokowe (ang. Transitional) XVII w / 35
antykwy klasycystyczne (ang. Modern, Didone) XVII w
antykwy linearne bezszeryfowe
(ang. Gothic, Sans Serif, Grotesque) od XIX w / 40
Plakat francuski i angielski
/ 40
XIX i XX wieczne narodowe groteski / 46
Futura i korekta optyczna w typografii / 49
Helvetica versus Arial / 51
/ 37
nomenklatura / 8
abrewiura / 19
cyfry nautyczne / mediewalowe (oldstyle) / 17
cyfry zwykłe / wersalikowe (lining) / 17
czcionka (type, sort) / 8
dukt / 18
dyftongi / 20
font (font) / 9
glif / 8
grafem / 8
inkunabuły / 18
krój pisma (typeface) / 8
ligatura / 19
majuskuły / 16
mediuskuły / kapitaliki (small caps) / 16
minuskuły / 16
pismo (script) / 8
rodzina pisma / 9
rytm / 18
stopień pisma / 12
styl / 18
szeryfy / 20
warianty optyczne w krojach OpenType / 15
antykwy linearne szeryfowe (ang. Egyptian, Slab Serif ) od XIX w / 53
pisanki (ang. Script) / 55
rodzaje pisanek: / 56
znaki kaligraficzne / 58
kroje dekoracyjne / ksenotypy (ang. Decorative) / 59
kroje stałopozycyjne / maszynowe (ang. Monospaced)
symbole / Pi (ang. Dingbats) / 62
ormanenty (ang. Onaments) / 63
/ 60
dekalog w typografii, czyli 10 grzechów głównych
/ 65
narodziny alfabetu łacińskiego
/ 22
przykazanie 1 – skaluj tylko proporcjonalnie / 65
przykazanie 2 – dbaj o światła międzyliterowe / 66
przykazanie 3 – zawsze rozświetlaj majuskuły / 69
przykazanie 4 – dbaj o światła międzywyrazowe, międzywersowe
i międzyłamowe / 70
przykazanie 5 – nie stosuj obrysów dla liter / 75
przykazanie 6 – nie stosuj fałszywych kursyw / 77
przykazanie 7 – stosuj odpowiedni rodzaj myślnika - – — / 77
przykazanie 8 – likwiduj wdowy i bękarty / 78
przykazanie 9 – na końcach wierszy nie zostawiaj zawieszek / 80
przykazanie 10 – stosuj polski cudzysłów apostrofowy „ ”
i cudzysłów ostrokątny niemiecki » « / 83
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
pasja tworzenia – najsłynniejsi projektanci ich litery
Adrian Frutiger / 90
Eric Gill / 97
Erik Spiekermann / 86
Frenciszek Otto / 106
Herb Lubalin / 92
Hermann Zapf / 88
Luc(as) de Groot / 103
Łukasz Dziedzic / 105
Martin Majoor / 102
Matthew Carter / 84
Max Miedinger / 88
Morris Fuller Benton / 98
Neville Brody / 93
Paul Renner / 96
Robert Slimbach / 94
Zuzanna Ličko / 101
/ 84
wyjaśnienie terminu typografia
z greckiego:
t�½phos
– obraz, forma, odbicie
gráphō
– pisać
Dawniej:
Technika druku wypukłego (elementy drukujące są wypukłe).
Najstarsza technika druku za pomocą drzeworytu.
Typografia to dwuwymiarowa
architektura oparta na doświadczeniu
i wyobraźni, ograniczona przez reguły
i czytelność.
– Hermann Zapf
Typografia jest tym, co nadaje wygląd
językowi.
– Ellen Lupton
Historyczna nazwa drukarni – typografie.
Dziś:
Sztuka opracowania materiału tekstowego w  publikacjach drukowa-
nych, czyli:
•
odpowiedni do treści dobór kroju i stopnia pisma,
•
ustalenie proporcji powierzchni niezadrukowanej do zadrukowa-
nej (dobór świateł międzyliterowych, międzywyrazowych i mię-
dzywersowych, międzyłamowych, ustalenie szerokości margine-
sów),
•
rozmieszczenie tekstów, ilustracji, ornamentów i innych elemen-
tów na stronie.
Obecnie pojęcie to rozszerza się obejmując także publikacje multi-
medialne.
Jednym słowem typografia to umiejętność posługiwania się literą lub
innymi znakami drukarskimi. Jakość tej sztuki zależy od umiejętno-
ści, świadomości, profesjonalizmu projektanta, gdyż to on dobiera
wszystkie proporcje i relacje dla wszystkich elementów typograficz-
nych i graficznych budujących dzieło.
lista lektur
/ 108
5
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wierzchołek górny
Ramię
Arm
anatomia litery
Typografia jest dziedziną iście pedantyczną ponieważ zależy
w dużym stopniu od doborów detali. Dlatego tak ważne jest
precyzyjne nazewnictwo.
Oś litery
Inclined stress
Punca/Oko
Counter
Wydłużenie górne
Ascender
Wygięcie
Linia akcentów
Accent Height
Górna linia pisma/linia wersalików
Cap Height
Środkowa linia wpisma
X-Height
Lini bazowa
Baseline
Dolna linia pisma
Descender Line
AfgkbQM
Poprzeczka
Crossbar
Połączenie
Link
Nóżka
Leg
Ogonek
Tail
Wierzchołek dolny
Typography
Trzon
Stem
Wydłużenie dolne
Descender
Pętla
Loop
Brzuszek
Bowl
Uszko
Ear
Szeryfy
Serifs
wierzchołek górny
– punkt uformowany na szczycie znaku, jak np
w „A”, w którym spotykaj się prawa i lewa kreska
wierzchołek dolny
– punkt uformowany na dole znaku, jak np w „M”,
w którym spotykaj się prawa i lewa kreska
poprzeczka
– pozioma kreska znaku przecinająca główny trzon, jak
np. „H”, „A”, „e”, „f”, „t”
wygięcie
– wygięta kreska przechodząca w nogę
ramię
– pozioma linia otwarta na jednym, lub obu końcach, jak
w przypadku „T” i „F”, górna kreska w „k”, „K”, czy „Y”
łącznik
– element łączący dwie różne części litery, jak np. w dwupię-
trowym „g”
uszko
– mała kreska rozciągająca sie od prawej strony łuku w literze
„g”, lub wystająca z trzonu takich liter, jak" „r”, „f”, „t”
trzon
– główna pionowa, lub skośna kreska litery, jak np. w „L”, „V”
linia akcentów –
linia do której dotykają akcenty i znaki diakrytyczne
właściwe dla danego języka
górna linia pisma
– pozioma linia pokrywająca się z górną krawę-
dzią rysunku majuskułowej litery „H”.
środkowa linia pisma
(tzw. mediana) – pozioma linia pokrywająca
się z górną krawędzią rysunku minuskułowej litery „x”.
linia bazowa pisma
– pozioma linia pokrywająca się z dolną granicą
rysunku liter „H”, „K” i „x”.
dolna linia pisma
– pozioma linia pokrywająca się dolną krawędzią
rysunku minuskułowej litery „p”.
szeryf
– poziome lub pionowe zakończenie głównej kreski litery
6
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
7
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej
do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
nałożono wiele glifów litery „a” różnych krojów
pism, jednak mimo różnic w detalu widać,
że chodzi o minuskułę „a”
a
nomenklatura
grafem
– pierwotny kształt charakterystyczny dla danej litery, dzięki które-
mu rozpoznajemy jaka to litera mimo różnego detalu, wykończenia;
szkielet litery, który umożliwia rozpoznanie poszczególnego znaku.
glif
– obraz znaku w danym kroju pisma.
pismo (script)
– system znaków o jednakowym znaczeniu dla całej posługującej
się nim grupy ludzi, służący do zapisu treści w danym języku. Znaki
pisma nie posiadają ściśle określonego kształtu, a jedynie pewną
ogólną strukturę. Znaki pisma dzielimy na litery (minuskuły, maju-
skuły, mediuskuły), cyfry (zwykłe, nautyczne), znaki (interpunkcyjne,
matematyczne i logiczne, chemiczne, akcentowane (diakrytyczne)
i inne. Wyjaśnienie znajduje się na str 13.
krój pisma (typeface)
– to kompletny alfabet o określonym, charakterystycznym kształcie,
posiadający jednolite cechy graficzne, zawierający litery, cyfry, znaki
przestankowe, akcenty. Krój pisma może mieć różne odmiany i wa-
gowe (np.: light, regular, black, bold etc) i szerokościowe (condensed,
extended) i wielkościowe.
czcionka (type, sort)
– to nośnik kroju pisma w postaci fizycznego, metalowego lub
drewnianego prostopadłościanu – w jego górnej części, tak zwanej
główce, znajduje się służący do odbijania na papierze wypukły obraz
znaku o określonym kroju i rozmiarze. Zbiór czcionek ze wszystkimi
znakami pisma danego kroju o określonym rozmiarze nazywa się
kompletem czcionek (ang. a font of type), zbiór kompletów czcionek
wszystkich rozmiarów jednego kroju to garnitur pisma.
8
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
font (font)
– to nośnik kroju pisma w postaci zapisu cyfrowego, font jest plikiem
komputerowym, w którym kształty wszystkich znaków jednego kroju
są zakodowane w postaci cyfrowej –TrueType, PostScript Type 1,
OpenType.
Czcionki i fonty są nośnikami kroju pisma, z których powstają teksty.
Jeśli więc ktoś, widząc jakiś wydrukowany tekst, pyta: „Jaka to czcion-
ka?” czy „Jaki to font?” (jakże często słyszane!) – to jest to pytanie
o nośnik, a nie o kształt. Gdy chcemy się dowiedzieć, czy tekst zło-
żono krojem
Minion
czy
Garamond,
to pytajmy: „Jaki to krój pisma?”.
Zatem pytanie „Jaki to font?” ma sens, jeżeli np. interesuje nas cyfro-
wy format użyty w danym dokumencie (TrueType, PostScript Type1,
OpenType).
rodzina pisma
– inaczej
odmiana danego kroju.
Odmiany danego kroju mogą się
różnić:
•
grubością kroju pisma (typeface weight)
•
szerokością kroju pisma (typeface width)
•
pochyleniem kroju pisma (typeface angle)
W polskiej typografii do określania grubości kroju pisma przyjęto
pomiar pierwszej pionowej kreski (w jej połowie) litery „n” w stopniu
10 punktów. Na tej podstawie wyróżnia się:
•
pismo bardzo cienkie: poniżej 0,2 mm
•
pismo cienkie: od 0,2 do 0,3 mm
•
pismo zwykłe: powyżej 0,3 do 0,4 mm
•
pismo półgrube: powyżej 0,4 do 0,6 mm
•
pismo grube: powyżej 0,6 do 0,85 mm
•
pismo bardzo grube: powyżej 0,85 mm
Poza Polską zasady te nie obowiązują nigdzie na świecie. Najczę-
ściej spotyka się następujące określenia opisujące grubość kroju:
thin, light, regular, medium, bold, black, heavy.
Ponadto używane są
modyfikatory:
demi, semi, ultra, extra
itp. Istnieją też odmiany nazy-
wane
book,
co oznacza, iż zostały zaprojektowane z myślą o składzie
książkowym. Mamy takż odmiany określane jako
display,
czyli prze-
znaczone do stosowania w dużych stopniach pisma zwykle powyżej
9
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25
www.swps.pl
A B C D E F G H I J K L M N
O P Q R S T U V W X Y Z 
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 , . / ? ; ' : "[ ]{ }
krój pisma Minion Pro, projektant: Robert Slimbach
n
przykłady czcionek metalowych i drewnianych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin