tomaszewska notatki wos.pdf

(22 KB) Pobierz
tomaszewska notatki wos
( tomaszewska_notatki_wos.pdf )
http://www.extrafiles.be/hdownload/tomaszewska_notatki_wos#
Podobne: tomaszewska wos testy, demokracja notatka wos, tomaszewska wos zadania,
rozprawka na wos, moje dodatki lps, moje statystyki wot,
plastyka nosa krakow, nowa era 5 latki, mloda polska nowa era,
Pierwiastki i relacje chemiczne
Zmudne prace badawcze, badz tez czasem zabawne warunkow przyczynily sie do odkrycia coraz potezniejszej liczby elementow chemicznych. By moc
halasuje rozroznic wprowadzono nazwy, ktore pochodzily m. in.
- od nazw panstw, miejscowosci, czesci globu, np. polon, europ albo magnez( swoim nazwa pochodzi od znajdujacego tuz nieopodal miasteczka?
Magnesia)
- od czasu nazwisk uczonych? Nobel, Kiur
- od czasu wlasciwosci pierwiastka, np. siarka? sira znaczy bowiem jasnozolty
- od czasu nazw cial niebieskich? uran, hel.
W latach starozytnych starano sie skrocic pisanie nazw pierwiastkow a, takze zwiazkow chemicznych. Alchemicy wiazali nazwy metali z nazwami cial
niebieskich i oznaczali je umownymi symbolami. Podobnie zwiazki chemiczne mialy wlasne obrazki. z uplywem lat uzycie ich stawalo sie coraz bardziej
uciazliwe, glownie ze wzgledu na nowatorskie pierwiastki a, takze zwiazki jakie odkrywano. Stopniowo zaczeto zatem wprowadzac znaki literowe.
Uklad okresowy elementow
Tak jak mapa swiata wydaje sie nieodzownym skladnikiem nauk geograficznych, tak na rzecz chemii nadrzedny jest ksztalt okresowy. Utworzony w II
polowie XIX wieku za posrednictwem Mendelejewa ksztalt jest tablica uporzadkowujaca wszelkie odkryte przedtem pierwiastki. Ulozone sa ow lampy led
wedlug blizniaczych wlasciwosci przy poziomych rzedach, tzw. sezonach i pionowych grupach.
Symbole chemiczne elementow
Chemicy opisujac pierwiastki chemiczne i ich zwiazki nagminniej niz kompletnych nazw uzywaja ich skrotow? symboli literowych. Kazdy element oprocz
nazwy posiada swoj wlasny znak literowy wywodzacy sie od czasu nazwy lacinskiej pierwiastka. Symbole pierwiastkow sa jedno czy tez dwuliterowe a,
takze zawsze zapisujemy z niemalej litery; 2 litera symbolu pierwiastka, jezeli symbol wydaje sie dwuliterowy, wydaje sie mala np.:
- element tlen posiada symbol Na temat, ktory wyprowadzony jest od czasu nazwy oxygenium
- element zelazo posiada symbol Fe, wyprowadzony wydaje sie od nazwy ferrum.
Modele chemiczne zwiazkow
Znajomosc symboli pierwiastkow chemicznych w znacznym stopniu uprzystepnia przekazywanie danych w chemii. Chemia albowiem to lecz rowniez
proste mikstury zwane pierwiastkami, ale i bardziej zlozone mikstury, czesto na temat skomplikowanych, dluzszych nazwach, zwane zwiazkami
chemicznymi. Znajac znaki stanowiace szyfr chemiczny, mozemy w nieskomplikowany sposob wyznaczyc sklad zwiazkow chemicznych. Zapisujac
zespol symboli pierwiastkow chemicznych, zaznaczajac tuz przy kazdym sposrod nich, przy prawym dolnym rogu liczbe atomow konkretnego pierwiastka
wystepujaca w czasteczce, otrzymujemy fason chemiczny zwiazku chemicznego, np.:
Zasady ustalania wzorow
Skad jednak wiadomo, ze fason powyzszego tlenku nie zostanie wygladal nastepujaco: O3Fe2
Przeciez nalezy pamietac na temat kilku zasadach dotyczacych okreslenia wzorow.Notatki z Tatr, bardzo dobre na egzamin; )
Struktura geologiczna
Tatry cechuja sie zlozona budowa geologiczna, bedaca efektem dlugotrwalego okresu progresu. Ostatecznie zostaly sfaldowane i wypietrzone dzieki
przelomie epoki mezozoicznej i kenozoicznej w okresie ruchow alpejskich. Tatry przedstawiaja sie budowa pasowa. Poludniowa czesc (trzon krystaliczny
powstaly w karbonie) zbudowana wydaje sie byc z granitoidow (na wschodzie) i skal metamorficznych (na zachodzie). Wystepuja tu wyzsze wysokosci
nieznajace litosci i wzgledne, ostre granie i strzeliste szczyty opadaja ku gleboko wcietym dolinom scianami i stokami skalnymi.
Obszar cechuje sie erozyjna rzezba polodowcowa. Liczne znajduja sie kary, cyrki, zloby lodowcowe i niziny wiszace. Przy przeglebieniach powstaly
jeziora (najwieksze: Morskie Oko, Wielki Staw, Czarny Staw pod Szczelinami, Hinczowy Staw), a dzieki progach ogromne wodospady (najwiekszy
Siklawa). Na polnoc od momentu trzonu krystalicznego leza mezozoiczne skaly osadowe tzw. serii wierchowych (wapienie, dolomity, margle, kwarcyty i
in. ). Ta czesc Tatr wydaje sie byc nizsza (Krzesanica, 2122 metrow n. p. m. ) i cechuje sie rzezba krasowa (jaskinie, doliny krasowe), podziemny splyw
wody panuje tu ponad powierzchniowym.
Krystaliczna i wierchowa czesc Tatr ma charakter wysokogorski, dzieli sie dzieki Tatry Ogromne (na wschodzie) i Tatry Zachodnie. Dalej na polnoc
wystepuja nizsze, zbudowane pochodzace z mezozoicznych skal tzw. serii reglowych (dolomity, lupki, wapienie, piaskowce i in. ) Tatry Reglowe o
zakresie sredniogorskim, przeciete tranzytowymi dolinami laczacymi lepsze czesci Tatr z przedpolem. We zachodniej czesci Tatr serie reglowe wznosza
sie wyzej, tworzac Tatry Bielskie.
Topografia
Gran glowna Tatr jest europejskim dzialem wodnym tylko w srodkowym danym odcinku. Teren dzieki wschod i polnoc to zlewiska Baltyku (dorzecze
Dunajca i Popradu), pozostaly obreb to zlewisko Morza Czarnego (dorzecza Orawy i Wagu). Wrazenie wypietrzenia masywu gorskiego jest poglebione
przez poblize glebokich kotlin. Tatry otaczaja: od zachodu i polnocy – Zredukowanie Orawsko-Podhalanskie, od momentu wschodu i poludnia
Zredukowanie Liptowsko-Spiskie. Dno dolin lezy na wysokosci ok. 500–700 m n. p. metrow. Deniwelacje miedzy okalajacymi kotlinami a szczytami Tatr
dorastaja do 2 km.
Szczyty
W Tatrach znajduje sie wiele znanych szczytow. Najbardziej postrzegalne to metrow. in.
szczyty graniczne:
Rysy, Mieguszowiecki Szczyt Wielki, Kasprowy Wierch, Swinica, Czerwone Wierchy, Wolowiec
poprzez stronie krajowej:
Mnich, Koscielec, Giewont, Kominiarski Wierch
poprzez stronie slowackiej:
Gerlach, Lomnica, Krywan, Lodowy Szczyt, Slawkowski Szczyt, Hawran
Sposrod kilkudziesieciu nazwanych wzniesien, 75 szczytow – definiowanych niekiedy imieniem Korony Tatr – dysponuje minimalna deniwelacje
wzgledna (wybitnosc) wieksza lub rowna stu m.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin