Miasto Nysa jako cel podróży do 1741 roku - czesc 2 -.pdf

(7814 KB) Pobierz
Miasto Nysa jako cel
podróży do 1741 roku
Anatol Bukała
P
odróże od dawna były ważną czynnością w życiu człowieka. Bez względu na to,
czy były odbywane wformie średniowiecznych pielgrzymek, podróży handlowych
czy nowożytnych „Grand Tour” zawsze były okazją do zdobycia praktycznej
wiedzy
o świecie. W średniowieczu były jednak przedsięwzięciem zdecydowanie elitarnym,
dostępnym ludziom odpowiednio sytuowanym
1
i sprowadzały się głównie do
podróży
„zawodowych” w ramach np. sprawowania władzy. Dopiero epoka oświecenia upo-
wszechniła podróże nie tylko „zawodowe” (np. wojskowe czy polityczne) ale również
„prywatne”, w które wyruszali coraz liczniej mieszkańcy miast, inteligenci, artyści czy
rzemieślnicy wcelach m.in. edukacyjnych, zdrowotnych czy rekreacyjnych
2
. Odpowiedni
majątek i wysoka pozycja społeczna pozwalały podróżować w celach rozrywkowych i
krajoznawczych, dla zaspokojenia potrzeb intelektualnych, dla samej przyjemności
czy wręcz kaprysu i mody
3
. W wieku XVIII, który określa się mianem „wieku
wielkich podróży”, rozpoczął się proces ich upowszechniania, uważany za początek
turystyki
4
. Jednak zjawiska tego nie można porównać z tzw. turystyką masową, która
rozpoczęła się wraz ze stworzeniem środków masowego transportu wpołowie XIX
wieku
5
i stanowi nowy rozdział w historii podróżowania.
Na skrzyżowaniu szlaków
Również Śląsk przyciągał rzesze podróżników, będąc zarówno miejscem
docelowym jak i krajem tranzytu, przez który wiodły ważne szlaki już od
średniowiecza. Już wtedy Nysa wymieniana była obok Wrocławia jako jeden z
najważniejszych węzłów komunikacyjnych na Śląsku. To w Nysie krzyżowały się drogi
handlowe południowo- wschodniej części Śląska, a prowadziły one do Wrocławia
przez Wiązów, do Krakowa przez Racibórz lub Głogówek, do Torunia i Gdańska przez
Grodków, do Ołomuńca przez
1
J. Szymański,
Wstęp,
[w:]
Trzy relacje z podróży po Śląsku w XVIII i XIX wieku,
red. J. Szymański, DWPN 2006, s. 7–
8
9
8
Miasto Nysa jako cel podróży do 1741
roku
2
E. Wółkiewicz,
Wstęp,
[w:].
Samotrzeć, wkompanii czy z orszakiem?,
red. M. Saczyńska, E. Wółkiewicz, Warszawa 2012, s.7
M. E. Kowalczyk,
Podróże po Europie w XVII wieku
[w:]
Trzy relacje z podróży po Śląsku w XVIII i XIX wieku,
red. J.
Szymański, DWPN 2006, s. 186
4
J. Szymański,
Wstęp,
[w:]
Trzy…, op. cit.,
s. 8
5
M. E. Kowalczyk,
Podróże po Europie…, op.cit.,
s. 186
3
Miasto Nysa jako cel podróży do 1741
roku
9
9
Ryc. 1 Pierwsze ilustracyjne przedstawienie Nysy wykonane techniką drzeworytniczą w warsztacie
Michaela Wolgemuta i opatrzone tekstem Hartmanna Schedla z roku 1493 zawarte w „Liber
cronicarum” wydanym w Norymberdze. Źródło: Muzeum w Nysie
Zlate Hory i dalej na południe Europy
6
.
Tak więc Nysa jako miasto na skrzyżowaniu szlaków handlowych już w średnio-
wieczu stanowiła cel podróży np. dla kupców. Przybywało tu również wielu nowych
osadników głównie w XIII i XIV wieku, kiedy to na terenie obecnej ziemi nyskiej
lokowano wiele wsi i kilka miast (Nysa, Głuchołazy, Paczków). Obok istniejącej już
„starej Nysy” lokowano na prawie flamandzkim Nowe Miasto, które wniedługim czasie
stało się głównym ośrodkiem miejskim Księstwa Nyskiego biskupów wrocławskich.
Ale zanim całkowitą władzę w księstwie nyskim przejęli biskupi w XIII wieku toczy
się spór miedzy nimi a panującymi tutaj książętami wrocławskimi. Apogeum konflikt
ten osiągnął za panowania księcia Henryka IV Probusa i biskupa Tomasza II. Również
Nysa znalazła się na arenie tego konfliktu. W 1284 roku książę Henryk IV chcąc
upokorzyć biskupa zorganizował w Nysie wielki turniej rycerski, jeden z pierwszych
jakie odbyły się na obecnych ziemiach polskich
7
. Turniej trwał aż cztery dni
8
. Możemy
6
7
J. Leszczyński,
Zarys dziejów miasta do roku 1740
[w:]
Miasto Nysa Szkice monograficzne,
Wrocław 1970, s. 28
M.L. Wójcik,
Dolny Śląsk w latach 1138–1326,
[w:]
Dolny Śląsk. Monografia Historyczna,
Wrocław 2009, s. 99
8
Z. Boras,
Książęta piastowscy Śląska,
Katowice 1982, s. 142
Ryc. 2 Widok Nysy opublikowany w dziele Matthausa Meriana „Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae”
wydanym we Frankfurcie nam menem w 1650 roku. Źródło: Muzeum w Nysie
tu mówić o jednym z pierwszych, zorganizowanych na dużą skalę „eventów” w
Nysie, na który zjechała elita rycerstwa śląskiego. Bernhard Ruffert podaje, że na
turniej zaproszeni zostali książęta z Opola, Opawy i Głogowa obok wielu innych
rycerzy
9
. A przybyło ich tak wielu, że cały zapas zboża, które biskup posiadał na
przedmie- ściach, zużytkowano na paszę dla koni
10
. Sam konflikt zakończyła
śmierć Henryka, który przekazał w swoim testamencie całość władzy nad ziemią
otmuchowsko-nyską biskupom wrocławskim.
Biskupi jako podróżnicy
Dzięki biskupom miasto zyskiwało na znaczeniu w ówczesnej Europie. Biskupi
byli też jednymi z pierwszych „podróżników”, którzy stale odwiedzali Nysę. Na
podstawie zachowanych itinerariów biskupich można dowiedzieć się o niektórych
średnio- wiecznych podróżach biskupów do stolicy księstwa biskupiego. Biskupi
podróżowali w towarzystwie odpowiedniej świty w skład której wchodzili m.in.:
kapelan, notariusz, sędzia dworski, komornik, duchowni doradcy biskupa, marszałek,
który odpowiadał za logistykę. Biskup Wacław Legnicki miał przy sobie jeszcze
10
0
Miasto Nysa jako cel podróży do 1741
roku

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin