2004, Kant, Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga.pdf

(7914 KB) Pobierz
IMMANUEL KANT
JEDYNA MOŻLIWA
PODSTAWA DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA
r
Tłumaczenie
Translatonum Filozofii Niemieckiej
Instytutu Filozofii Lmwersytetu Mikołaja Kopernika
pod kierunkiem MIROSŁAWA ŻELAZNEGO w składzie
Magdalena Abraham Kinga Kaskiewicz, lomasz Kups Rafał Michalski,
Małgoi/ata Mroź Przemysław Parsz u tow lcz Mirosław Żelazny
Wstęp i redakcja naukowa
TOMASZ KLPS
Kęty 2004
Wydawnictwo ANTYK
TYTUŁ ORYGINAŁU
Der einzig mögliche
Beweisgrund zu einer Demonstration des Daseins Gottes
© 2004 for the Polish translation by Mirosław- Żelazny
© 2004 for the Polish edition by Wydawnictwo ANTYK
Wydanie pierwsze
Tłumaczenie: Magdalena Abraham, Kinga Kaśkiewicz, Tomasz Kupś,
Rafał Michalski, Małgorzata Mróz, Przemysław Parszutowicz,
Mirosław Żelazny
Korekta: Krystyna Radwan
Korekta techniczna: Piotr Derewiecki
Skład i łamanie tekstu: Dariusz Loranc
Projekt obwoluty: „Grafikon", Bielsko-Biała
Druk i oprawa: Zakład Graficzny COLONEL
ul. Dąbrowskiego 16
30-532 Krakow
Wydane z finansowym wsparciem Fundacji Współpracy
Polsko-Niemieckiej ze środków Republiki Federalnej Niemiec
Herausgegeben mit finanzieller Unterstützung der Stiftung
für deutsch-polnische Zusammenarbeit aus Mitteln
der Bundesrepublik Deutschland
Książka dofinansowana przez Ministra Nauki
ISBN 83-88524-96-8
Wydawnictwo ANTYK Marek Derewiecki
ul. Szkotnia 29a, 32-650 Kęty
tel./fax (033) 8454149, 0603931607
e-mail: wydawnictwo@antyk.kety.pl
www.antyk.kety.prv.pl
Dystrybucja: Firma Dystrybucyjna
ANTYK, tei. (033) 8561584, 0502637305
SPIS TREŚCI
Wstęp
IMMANUELA KANTA PODSTAWA MOŻLIWEGO DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA
Podstawa dowodu
a priori
Zastosowanie podstawy dowodu
Fizyko-teologia
Możliwy dowód na istnienie Boga
Uwagi dotyczące przekładu
7
13
24
28
32
36
JEDYNA MOŻLIWA PODSTAWA DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA
Przedmowa
Rozdział pierwszy
W KTÓRYM DOSTARCZA SIĘ PODSTAWY DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA
ROZWAŻANIE PIERWSZE - O istnieniu w ogóle
1. Istnienie nie jest predykatem ani określeniem jakiejś rzeczy
2. Istnienie jest absolutną pozycją rzeczy i poprzez to odróżnia się
od każdego predykatu, który jako taki zawsze jest jedynie
względnie ustanowiony wobec innej rzeczy
3. Czy wolno mi powiedzieć, że w istnieniu tkwi coś więcej aniżeli
w samej możliwości?
ROZWAŻANIE DRUGIE - O wewnętrznej możliwości. Jak dalece
zakłada ona istnienie
1. Konieczne rozróżnienie w pojęciu możliwości
2. Wewnętrzna możliwość wszelkich rzeczy zakłada jakiekolwiek
istnienie
3. Jest bezwzględnie niemożliwe, ażeby zupełnie nic nie istniało . . .
4. Wszelka możliwość jest dana w czymś rzeczywistym, albo w nim
samym jako określenie, albo przez nie jako skutek
39
41
47
47
49
50
52
54
54
55
56
56
4
Immanuel Kant,
Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga
58
58
59
60
61
62
62
64
64
65
66
61
ROZWAŻANIE TRZECIE - O bezwzględnie koniecznym istnieniu.
1. Pojęcie absolutnie koniecznego istnienia
(Existenz)
w ogóle
2. Istnieje bezwzględnie konieczna istota
3. Istota konieczna jest jedna
4. Istota konieczna jest prosta
5. Istota konieczna jest niezmienna i wieczna
6. Istota konieczna zawiera najwyższą realność
ROZWAŻANIE CZWARTE - Podstawa dowodu na istnienie Boga.
1. Istota konieczna jest duchem
2. Istnieje jakiś Bóg
3. Uwaga
4. Wniosek
Rozdział drugi
O ROZLEGŁYCH KORZYŚCIACH WŁAŚCIWYCH TEMU
SPOSOBOWI DOWODZENIA
ROZWAŻANIE PIERWSZE W którym
a posteriori
zostaje
udowodnione istnienie Boga na podstawie dostrzeżonej w istotach
rzeczy jedności
1. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na [przykładzie]
właściwości przestrzeni
2. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na przykładzie
tego, co konieczne w zasadach ruchu
ROZWAŻANIE DRUGIE - Rozróżnienie zależności wszystkich
rzeczy od Boga na moralną i niemoralną
ROZWAŻANIE TRZECIE - O zależności rzeczy świata od Boga za
pośrednictwem albo bez [pośrednictwa] porządku natury
1. Podział zdarzeń zachodzacych w świecie ze względu na to,
czy podlegają one porządkowi natury, czy nie
2. Podział naturalnych zdarzeń ze względu na to, czy podpadają
one pod konieczny czy przypadkowy porządek natury
ROZWAŻANIE CZWARTE - Zastosowanie naszej podstawy
[dowodu] w ocenie doskonałości świata zgodnie z biegiem natury. .
1. O tym, co można wywnioskować z naszej podstawy [dowodu]
odnośnie do przewagi porządku natury nad tym,
co nadprzyrodzone
2. Co może zostać wywnioskowane z naszej podstawy [dowodu]
o wyższości jednego albo innego porządku natury
ROZWAŻANIE PIĄTE - W którym zostanie ukazana niedostateczność
tradycyjnej metody fizyko-teologii
69
69
69
71
76
79
79
81
83
83
87
91
Spis treści
5
1. O fizyko-teologii ogólnie
2. Zalety oraz błędy pospolitej fizyko-teologii
ROZWAŻANIE SZÓSTE - Udoskonalona metoda fizyko-teologii . .
1. Porządek i stosowność, nawet gdy są konieczne, wskazują
na rozumnego stwórcę
2. Konieczny porządek natury sam przez się wskazuje na stwórcę
materii, która jest tak uporządkowana
3. Reguly ulepszonej metody fizyko-teologii
4. Wyjaśnienie tych reguł
ROZWAŻANIE SIÓDME - Kosmogonia. Hipoteza mechanicznego
sposobu wyjaśniania pochodzenia ciał niebieskich oraz przyczyn
ich ruchu zgodnie z uprzednio wykazanymi regułami
1. Poszerzony ogląd zawartości
{Inbegriff)
wszechświata
2. Podstawy mechanicznego początku naszego układu planetarnego
w ogóle
3. Krótki zarys najbardziej prawdopodobnego sposobu, w jaki mógł
zostać ukształtowany system planetarny
4. Uwaga
ROZWAŻANIE ÓSME
O boskiej wszechwystarczalnosci
Rozdział trzeci
W KTÓRYM ZOSTANIE POKAZANE, ŻE POZA PRZYTOCZONĄ
NIE JEST MOŻLIWA ŻADNA INNA PODSTAWA DOWODU NA
ISTNIENIE BOGA
1. Podział wszystkich możliwych podstaw [dowodu]
na istnienie Boga
2. Sprawdzenie podstaw [dowodu] pierwszego rodzaju
3. Sprawdzenie podstaw [dowodu] drugiego rodzaju
4. Możliwe są wyłącznie dwa dowody na istnienie Boga
5. Nie jest możliwy inny dowód na istnienie Boga, aniżeli ten,
którego podstawa [dowodu] została zaprezentowana powyżej . . .
INDEKS RZECZOWY
INDEKS OSÓB I NAZW
91
92
97
97
98
100
101
110
113
114
117
120
123
127
127
128
129
131
134
135
137
Zgłoś jeśli naruszono regulamin