ROZPRAWKA 46-Choroba,Marek Lechki.docx

Realizować życiowe pasje czy kierować się rozsądkiem? Rozważ problem i uzasadnij
swoje zdanie, odwołując się do fragmentu dramatu Marka Lechkiego Choroba i do
innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

Marek Lechki
Choroba

U l i c a
Po przeciwnej stronie ulicy pojawia się Wojtek – mężczyzna elegancki. [...] Rafał
wkłada płaszcz i wychodzi. Idzie w stronę Wojtka.
WOJTEK (zauważa go) Rafał. Rafał!
RAFAŁ Cześć Wojtek.
WOJTEK Cześć, co ty, nie poznałeś mnie?
RAFAŁ No, w pierwszej chwili.
WOJTEK Aż tak się zmieniłem?
RAFAŁ Aż tak bardzo to nie. Przyjechaliście już na...?
WOJTEK No, na groby. Ty, a co ty teraz robisz? [...] Siedzisz tutaj?
RAFAŁ No, tutaj mieszkamy.
WOJTEK Nie myśleliście, żeby się gdzieś ruszyć?
RAFAŁ Gdzie, na przykład do Warszawy?
WOJTEK Ty twardo swoje. Jednak, kurczę, ciasne jest to miasto. Kiedyś tak tego nie
czułem.
RAFAŁ No wiesz. Jak się ma takie duże auto... To chyba rolsrojs, co?
WOJTEK Oj Rafał, Rafał.
Chwila ciszy
WOJTEK Możesz to nazwać po imieniu.
RAFAŁ Ale co?
WOJTEK Że wyglądam jak typowy biznesmen.
RAFAŁ No bo trochę tak wyglądasz.
WOJTEK I powiem ci, że dobrze mi z tym. [...]
Po prostu, Rafał, zarabiam tak koszmarną kasę. Naprawdę. Aż boję się głośno
mówić, żeby nie zapeszyć. Nigdy, nigdy nie przypuszczałem, że tak mi się to
wszystko poukłada. Nie gniewaj się, że o tym mówię, ale...
Chwila ciszy. Rafał uśmiecha się, ale wygląda to słabo.
WOJTEK Wypełnia mnie taka energia. Po prostu... radość. Mogę powiedzieć, jak tu
stoję, że jestem szczęśliwym człowiekiem. Totalny paradoks, nie? Kasa i szczęście.
No. Ale tak to właśnie u mnie wygląda. Kurczę, czuję, że żyję, Rafał. Czuję znowu te
wszystkie zapachy w powietrzu, wiesz, o czym mówię?
RAFAŁ Wiem.
WOJTEK Ty wiesz, że ja na starość zacząłem książki czytać? Niezłe, nie? Lecę równo
od klasyki począwszy. I słuchaj, mam z tego taką frajdę, budzi to we mnie takiego
smaka, taki apetyt, żeby to życie... lepiej zrozumieć. (zamyśla się) Przypomniało mi
się, co kiedyś mówiłeś o tajemnicy, że można ją we wszystkim odnaleźć. Teraz
dopiero zaczynam to naprawdę kumać.
Zapada chwila milczenia. [...]
RAFAŁ Super.
WOJTEK A co tam u ciebie?
RAFAŁ W porządku. Może nie tak spektakularnie, ale okej. [...]
WOJTEK Robisz coś konkretnego teraz?
RAFAŁ Robię... taki projekt jeden. [...]
WOJTEK A co to jest?

RAFAŁ Dokumentacja pasma wsi na Lubelszczyźnie. [...]
WOJTEK To chyba duża sprawa?
RAFAŁ Trochę tak, kasa z Unii, te rzeczy.
WOJTEK Sorry, a ja ci tu wyjeżdżam z Warszawą. Czyli jednak można.
RAFAŁ No.
WOJTEK Idealnie.
Chwila ciszy.
WOJTEK Będziemy tutaj parę dni, może odwiedzicie nas z... z Magdą?
RAFAŁ No. Może.
WOJTEK To co, jutro? [...]
RAFAŁ (bez przekonania) No... okej.
M u z e u m
Sala wypełniona eksponatami – jest tu krosno, kołowrotek, maselnica, drewniane
widły i wiele, wiele innych przedmiotów. [...] Za biurkiem siedzi Rafał. [...]
PANI HELA Co jest, panie Rafałku?
RAFAŁ Nic
PANI HELA W porządku?
RAFAŁ W porządku.
PANI HELA No to się cieszę. (rozgląda się po sali) I co, był ktoś dzisiaj? [...]
RAFAŁ Dwie osoby. Szukały szatni, myślały, że to tu.
PANI HELA Na łykend zrobi się ruch. Jak zawsze zresztą.
Rafał uśmiecha się bez radości
M i e s z k a n i e r o d z i c ó w W o j t k a
Po drugiej stronie sceny Agata (żona Wojtka) i Magda siedzą na sofie. Impreza trwa
już dość długo, możemy to rozpoznać po sporej ilości szklanek, talerzy, sztućców,
butelek stojących na stole. [...]
WOJTEK Teraz najprzyjemniejsza część naszego spotkania. [...]
Na ścianie pojawia się pierwszy slajd. Dwóch młodych chłopaków w kajaku. Mrużą
oczy, bo razi ich słońce. Zdjęcie jest śmieszne, więc wywołuje ogólną radość. [...]
AGATA Ale fajne zdjęcie.
WOJTEK Mamy tu całą serię z obozu harcerskiego. Nasz kolega robił. To było chyba
w Sławie, o ile dobrze pamiętam. O, tutaj zdobywaliśmy sprawności, zdaje się kucharskie.
[...] Rafał w ogóle miał całą masę sprawności. Dużo więcej ode mnie. Miałeś więcej
sprawności, nie, Rafał? Pływackie, przyrodnicze... [...] Wszystkich zostawił w tyle. No.
Wszystkich. A jak potrafił opowiadać.
Pojawia się następne zdjęcie. Siedzą przy ognisku.
WOJTEK Pamiętam taki jeden wieczór, to było właśnie przy ognisku. Opowiadaliśmy sobie
o tym, kim chcemy zostać w przyszłości. No i tam każdy coś mówił, parę zdań, generalnie
zlewka. A Rafał zaczął opowiadać o archeologii, o odkrywaniu zaginionych skarbów,
o nurkowaniu do starych zatopionych statków. Słuchajcie, wszyscy, a było tam wtedy chyba
ze sto osób, szczena do ziemi i słuchali. Kurczę, to było coś takiego... To było wielkie. Byłeś
guru. Naprawdę. Rafał był kiedyś guru, Magda, wiesz?
Następne zdjęcie. Rafał jednym pociągnięciem zwala ze stołu kilka talerzy i szklanek.
MAGDA Rafał! [...] Co on wyprawia!
Rafał wychodzi.
 

Źródło: Marek Lechki, Choroba, „Dialog” 12/2014, s. 15–16; 26–28.

Wprowadzenie
Refleksja dotycząca znaczenia wyboru drogi życiowej oraz konfrontacji marzeń z rzeczywistością.
Ustalenie stanowiska
Rezygnacja z życiowych pasji to czasem konieczność, a czasem sprzeniewierzenie się samemu sobie.
Rozwinięcie
1. Argumenty związane z tekstem danym w zadaniu (Marek Lechki, Choroba)
spotkanie po latach,
konfrontacja dwóch postaw,
charakterystyka Wojtka (człowiek sukcesu, realista, osoba szczęśliwa i spełniona, chociaż
w młodości nie oczekiwał zbyt wiele od życia),
charakterystyka Rafała (typ marzyciela i idealisty, pozostał na prowincji, realizując swoje pasje;
spotkanie z szkolnym kolegą skłania go do refleksji nad słusznością wyboru życiowej drogi
i nasila frustrację),
podkreślenie, jak wielkiego wysiłku wymaga wierność sobie,
rezygnacja z pasji nie uczyni szczęśliwym człowieka takiego jak Rafał.
2. Argumenty związane z wybranym tekstem (Bolesław Prus, Lalka)
bohaterowie – Ignacy Rzecki, Stanisław Wokulski, Julian Ochocki, profesor Geist,
Ignacy Rzecki – człowiek skromny i pracowity, wzór subiekta, idealista polityczny, był zawsze
wierny sobie, dzięki czemu nigdy się w życiu nie pogubił,
Stanisław Wokulski – w młodości pasjonat nauki; sprzeniewierzenie się sobie (małżeństwo
z rozsądku) uczyniło go nieszczęśliwym; zrezygnował z siebie dla Izabeli i poniósł życiową
klęskę,
Julian Ochocki – chociaż społeczeństwo nie rozumie takich, jak on, młody naukowiec i wynalazca
nie ma najmniejszych wątpliwości, że powinien realizować swoje pasje na przekór całemu światu
– dzięki temu jego życie ma sens.
3. Argumenty związane z wybranym tekstem kultury (film Jane Campion, Fortepian)
bohaterka – Ada, która nie mówi od szóstego roku życia,
sytuacja bohaterki (samotna matka z dzieckiem wydana za mąż za nieznajomego mężczyznę,
zmuszona wyjechać w nieznane),
konfrontacja postaw (Ada – Stewart),
determinacja w walce o fortepian,
muzyka jako pasja, sposób komunikowanie się ze światem, wyrażanie siebie, sens życia, ucieczka
od brutalnego i pozbawionego piękna świata.
Podsumowanie
Teksty kultury pokazują bohaterów, którzy bez względu na okoliczności realizowali swoje pasje, oraz
takich, którzy z różnych powodów je porzucili. Nie ulega wątpliwości, że rezygnacja oznacza zdradę
samego siebie. Życie pozbawione pasji jest pospolite i ubogie. I chociaż realizowanie ich bywa
niezwykle trudne, nigdy nie należy się poddawać, bo tylko wtedy można pozostać sobą.
Wskazówki do rozwiązania zadania
Twoim zadaniem jest napisanie tekstu argumentacyjnego (rozprawki), w którym zajmiesz określone
stanowisko i przekonująco je uzasadnisz. Zwróć uwagę, że w temacie przeciwstawiono sobie dwie
postawy; reprezentują je bohaterowie załączonego fragmentu dramatu. Zastanów się, co wyróżnia
każdą z nich? Jakie bywają życiowe konsekwencje wyboru tych postaw? Określ swoje stanowisko
wobec problemu ujętego w temacie – może być inne, niż to, które zaproponowano w konspekcie, np.:
Realizowanie pasji wcale nie musi się kłócić ze zdrowym rozsądkiem.

Można być szczęśliwym i spełnionym, żyjąc zwyczajnie.
W każdym wypadku powinieneś uważnie przeczytać i uwzględnić w swoich rozważaniach dołączony
do zadania fragment dramatu Marka Lechkiego Choroba.
Aby w pełni zrealizować temat, powinieneś odwołać się do co najmniej dwóch tekstów kultury (nie
muszą to być wyłącznie utwory literackie, możesz wykorzystać film, dzieło plastyczne itp).
Przystępując do pisania, zaplanuj konieczność odpowiednich części (np. wyjaśnienie, jak rozumiesz
problem przedstawiony w temacie, zajęcie stanowiska, argumentowanie z odwołaniem do
załączonego fragmentu dramatu, argumentowanie na podstawie innych tekstów kultury,
podsumowanie rozważań). Pamiętaj, żeby nie mylić argumentu z przykładem.
Aby uzasadnić swoje stanowisko, możesz wybrać różne teksty kultury, np.:
mit o Dedalu i Ikarze,
Miguel Cervantes, Don Kichot z La Manchy,
Pieter Breugel, Pejzaż z upadkiem Ikara,
Stefan Żeromski, Siłaczka,
Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni,
Bruno Schulz, Ptaki,
Maria Kuncewiczowa, Cudzoziemka,
Jarosław Iwaszkiewicz, Ikar,
Stanisław Grochowiak, Ikar,
Gabriel Garcia Márquez, Sto lat samotności,
Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze,
Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem,
Balzak i mała Chinka, reż. Xiao Cai Feng,
Grek Zorba, reż. Robert Zemeckis,
Piękny umysł, reż. Ron Howard.