Matura_Zbiór_zadań_Geografia_cz_II.pdf

(11725 KB) Pobierz
102
Egzamin maturalny. Geografia. Poziom rozszerzony. Zbiór zadań
1.3. Geografia społeczno-ekonomiczna ogólna i polityczna
1.3.1. Klasyfikacja państw
świata
Zadanie 179.
W tabeli przedstawiono wartości PKB na 1 mieszkańca oraz ogólne wartości wskaźnika HDI
dla wybranych państw
świata
w 2013 r.
Państwo
Polska
Kuwejt
Oman
PKB na 1 mieszkańca
HDI
[USD]
0,834
21 487
0,813
85 820
42 191
0,781
Na podstawie: www.data.undp.org [dostęp: 18.02.2015].
Podaj dwie cechy społecznego rozwoju Polski, które pozwoliły na osiągnięcie
przez Polskę wyższego poziomu rozwoju społecznego, mierzonego wskaźnikiem HDI,
w porównaniu z pozostałymi państwami wymienionymi w tabeli.
Wskazówki do rozwiązania zadania
W rozwiązaniu zadania trzeba odwołać się do składowych wskaźnika HDI. Są to: długość
życia,
liczba lat edukacji, PKB na 1 mieszkańca. Analiza informacji podanych w tabeli
pozwoli zauważyć dysproporcje w wielkości PKB na 1 mieszkańca oraz w wielkości HDI
między Polską a wymienionymi krajami Bliskiego Wschodu. Korzystając ze składowych
HDI, przytocz te mierniki rozwoju społecznego Polski, które
świadczą
o większej dostępności
usług społecznych, lub ich wyższym poziomie rozwoju w porównaniu z krajami Bliskiego
Wschodu.
Przykłady poprawnych odpowiedzi
– W Polsce obowiązuje dłuższa niż w pozostałych państwach
średnia
liczba lat edukacji.
– W Polsce obowiązuje powszechny dostęp do edukacji, niezależny od płci.
– W Polsce brak analfabetyzmu (lub znikomy analfabetyzm) wynikający z powszechnego
obowiązku nauki.
– Polska ma wyższy niż w pozostałych państwach ogólny poziom wykształcenia
społeczeństwa.
1. Zadania
103
Zadanie 180.
Na mapie Europy zaznaczono wybrane cztery państwa.
Stan polityczny z 2013 r.
Na podstawie:
Atlas geograficzny
świata,
Warszawa 2013, s. 43.
W tabeli podano strukturę PKB według sektorów gospodarki w procentach w 2011 r.
dla trzech państw spośród czterech zaznaczonych na mapie.
W każdym wierszu tabeli przyporządkuj do struktury PKB nazwę właściwego państwa
charakteryzującego się podaną strukturą. Dobierz państwa spośród zaznaczonych
na mapie.
Lp.
Rolnictwo, leśnictwo
Przemysł
Usługi
[%]
i rybołówstwo
[%]
i budownictwo
[%]
1.
4,0
33,1
62,9
2.
8,9
44,1
47,0
3.
7,4
41,1
51,5
Na podstawie: J. Kądziołka, K. Kocimowski, E. Wołonciej,
Świat
w liczbach 2013,
Warszawa 2013, s. 68.
Nazwa państwa
Wskazówki do rozwiązania zadania
W rozwiązaniu zadania posłuż się ogólną prawidłowością odnoszącą się do struktury PKB,
uzależnionej od poziomu rozwoju gospodarczego państw, i uszereguj zaznaczone na mapie
państwa według poziomu ich rozwoju. Zauważ,
że
podane w tabeli wartości dla sektora I są
zbyt wysokie, a w sektorze III zbyt niskie dla postindustrialnego kraju Europy Zachodniej,
jakim jest Francja. Polska na tle Białorusi i Rumunii osiągnęła wyższy poziom rozwoju
przejawiający się m.in. większym udziałem sektora usług w tworzeniu PKB, a mniejszym
rolnictwa i przemysłu. Aby poprawnie uszeregować pozostałe kraje, należy odpowiedzieć,
w którym kraju – Rumunii czy Białorusi – udział usług w tworzeniu PKB jest większy.
Uwzględnij,
że
Rumunia należy do UE i dokonuje transformacji gospodarczej. Jednym
z przejawów tego procesu gospodarczego jest rozwój sektora usług.
Poprawna odpowiedź
1. Polska.
2. Białoruś.
3. Rumunia.
104
Egzamin maturalny. Geografia. Poziom rozszerzony. Zbiór zadań
Zadanie 181.
W tabeli przedstawiono wartości składowych wskaźnika HDI dla trzech państw w 2013 r.
Oczekiwana
Średnia
liczba lat
Oczekiwana liczba lat
PKB
długość
edukacji otrzymanej
edukacji dla dzieci
Państwo
na 1 mieszkańca
trwania
przez mieszkańców
rozpoczynających
[USD]
życia
[lata]
w wieku 25 lat i więcej
proces kształcenia
Bangladesz
70,1
5,1
10,0
3 111
Kazachstan
66,5
10,4
15,0
19 441
Pakistan
66,6
4,7
7,7
4 652
Na podstawie: http://hdr.undp.org/en/content/table-1-human-development-index-and-its-components
[dostęp: 16.10.2014].
Lp.
1.
2.
3.
Uszereguj państwa wymienione w tabeli według rosnącej wartości wskaźnika HDI.
Wpisz do schematu we właściwej kolejności numery, którymi oznaczono państwa
w tabeli.
Państwo
Wskazówki do rozwiązania zadania
Na podstawie wszystkich danych w tabeli oszacuj wielkość wskaźnika HDI. Pamiętaj,
że
w kraju o wyższym wskaźniku HDI nie wszystkie składowe tego wskaźnika muszą być
większe. Dlatego kraj o wyższym PKB na osobę może mieć niższy wskaźnik HDI.
Wskaźnik HDI jest większy w kraju, który zapewnia mieszkańcom opiekę zdrowotną
i stwarza warunki dla zdobycia wykształcenia. Poziom opieki zdrowotnej możesz oszacować
na podstawie długości trwania
życia,
natomiast warunki dla zdobycia wykształcenia
na podstawie lat edukacji.
Zadania 182. i 183. rozwiąż na podstawie materiału
źródłowego.
Na mapie literami A–C zaznaczono wybrane państwa Azji różniące się wartością HDI.
Na podstawie: d-maps.com; http://hdr.undp.org/en/data [dostęp: 15.02.2015].
1. Zadania
105
W tabeli przedstawiono główne składniki HDI dla czterech wybranych państw
świata,
uwzględniane przy obliczaniu HDI w 2013 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
PKB na 1 mieszkańca
[USD]
52 109
36 747
1 904
19 441
Średnia
długość
Średni
okres nauki
trwania
życia
[lata]
[lata]
75,5
8,7
83,6
11,5
60,9
3,2
66,5
10,4
Źródło:
http://hdr.undp.org/en/data [dostęp: 15.02.2015].
Zadanie 182.
Przyporządkuj do każdego z państw zaznaczonych na mapie składniki HDI podane
w poszczególnych wierszach tabeli
(patrz
→
materiał
źródłowy
do zadań 182. i 183.).
Państwo
(oznaczenie literowe na mapie)
A
B
C
Składniki HDI
(oznaczenie liczbowe w tabeli)
Wskazówki do rozwiązania zadania
Rozpoznaj trzy azjatyckie państwa zaznaczone na mapie szarą barwą. Państwa te różnią się
poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego. Wartość HDI dla tych państw wynosi 0,836;
0,468; 0,890.
Przeanalizuj dane statystyczne zapisane w tabeli. Zwróć uwagę, w którym państwie jest
najwyższe PKB w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Największe HDI będzie miało państwo,
w którym ludzie
średnio żyją
najdłużej, najdłużej się kształcą i zarazem jest wysokie PKB
na 1 mieszkańca. Państwo, w którym podane wskaźniki mają najmniejszą wartość jest
najsłabiej rozwinięte pod względem społeczno-gospodarczym i ma najmniejszą wartość HDI.
Zadanie 183.
Podaj dwie przyczyny dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego
między Afganistanem i Japonią
(patrz
→
materiał
źródłowy
do zadań 182. i 183.).
Zadanie 184.
Na mapie zaznaczono trzy wybrane państwa Azji różniące się wartością HDI.
Na podstawie: http://hdr.undp.org/en/data [dostęp: 16.02.2015].
106
Egzamin maturalny. Geografia. Poziom rozszerzony. Zbiór zadań
W tabeli przedstawiono główne składniki HDI występujące w zaznaczonych na mapie
państwach w 2013 r.
Lp.
1.
2.
3.
PKB na 1 mieszkańca
[USD]
5 227
36 747
11 477
Średnia
długość
Średni
okres nauki
trwania
życia
[lata]
[lata]
68,2
10,0
83,6
11,5
75,3
7,5
Źródło:
http://hdr.undp.org/en/data [dostęp: 16.02.2015].
Uszereguj państwa od największej do najmniejszej wartości HDI. Wpisz w okienka
nazwy państw, wybierając spośród oznaczonych na mapie.
WARTOŚĆ HDI
największa
najmniejsza
Zadanie 185.
W tabeli przedstawiono strukturę PKB w 2000 r. i 2013 r. w wybranych państwach
europejskich o różnym poziomie rozwoju gospodarczego. Państwa oznaczono w tabeli
literami A i B.
Struktura PKB
[ %]
Państwo
sektor
I
1,3
14,2
2000 r.
sektor
II
27,9
39,2
sektor
III
70,8
46,6
sektor
I
0,8
9,1
2013 r.
sektor
II
22,5
42,2
sektor
III
76,7
48,7
A
B
Na podstawie: http://data.worldbank.org/indicator/NV.SRV.TETC.ZS/countries?page=2 [dostęp: 01.03.2015].
Podaj nazwy państw, które oznaczono w tabeli literami A i B. Dobierz je spośród
wymienionych poniżej.
Nazwy państw: Belgia, Białoruś, Polska, Rumunia.
Zadanie 186.
W latach 70. XX w., uwzględniając dysproporcje między krajami bogatymi i biednymi,
podzielono
świat
na
bogatą Północ
i
biedne Południe.
Obszary te oddzielała umowna granica,
tzw. linia Brandta.
Późniejsze przemiany polityczno-gospodarcze, mające miejsce w wielu krajach
spowodowały,
że
wspomniany podział
świata
zdezaktualizował się. Wspomniane przemiany
doprowadziły do powstania nowych państw, ożywiły gospodarkę innych, charakteryzujących
się wcześniej niskim poziomem rozwoju gospodarczego.
Na mapie zaznaczono tzw. linię Brandta dzielącą umownie
świat
na
bogatą Północ
i
biedne
Południe.
Wybrane państwa oznaczono literami A–F.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin