1. Adaptacja do emerytury i starości - (str43 –Zofia Szarota)
* starość jako wielowymiarowy proces, adaptacja do emerytury to proces przystosowania się jednostki do nowej sytuacji życiowej, jaką jest przejście na emeryturę, które zazwyczaj oznacza zmianę roli społecznej: przejście od dobrze określonej roli osoby produktywnej ekonomicznie do nieokreślonej i niejednoznacznej roli osoby ekonomicznie nieproduktywnej.
*Innym czynnikiem, który może stanowić wskaźnik dobrego lub złego przystosowania do emerytury, jest sposób spędzania czasu wolnego przez emerytów: w pierwszym okresie po przejściu na emeryturę stwierdza się wzrost zainteresowania emerytów sprawami najbliższej rodziny oraz ożywienie kontaktów z dalszą rodziną, przebywającą poza miejscem ich zamieszkania. Rodzina w okresie adaptacji do emerytury staje się zatem punktem oparcia emocjonalnego, zaspokajając pogłębiające się u starszych ludzi potrzeby bezpieczeństwa i przynależności
2. Jakość życia
Jakość starości jest wprost proporcjonalna do jakości wcześniejszego życia
3. Ageizm – wyjaśnienie pojęcia
*Problem dyskryminacji ze względu na wiek nie jest nowy, ale w obliczu nowych zjawisk zachodzących we współczesnym świecie pozostaje nadal aktualny, zarówno w kontekście globalnym, jak i lokalnym. Dyskryminacja ze względu na wiek posiada pewną specyficzną cechę. W odróżnieniu od dyskryminacji odnoszącej się do rasy czy płci może bezpośrednio dotyczyć każdego człowieka. Przybiera formę adultyzmu (w przypadku ludzi młodych), bądź ageizmu (w przypadku osób starszych). Termin ageizm3 został wprowadzony przez Roberta Butlera w 1969 roku i oznaczał proces systematycznego stereotypowania i dyskryminacji ludzi z powodu ich starszego wieku. Ageizm, podobnie jak seksizm czy rasizm, to postawa i przekonania oparte na stereotypach i uprzedzeniach - w tym wypadku odwołujące się do biologicznego zróżnicowania ludzi, zawiązanego z procesem starzenia się, które dotyczą kompetencji i potrzeb osób w zależności od ich wieku. Ageizm jest postawą skierowaną przeciwko ludziom starszym, którym przypisuje się cechy negatywne (pejoratywne), takie jak np. niesamodzielność, naiwność czy powolność.
*Dyskryminacja może przybierać formy pośrednie lub bezpośrednie, być rozgraniczana na instytucjonalną i indywidualną, a obszarem, w którym występuje, może być zarazem życie publiczne, jak i prywatne. Dlaczego osoby starsze doświadczają dyskryminacji ze względu na wiek? Wraz z rozwojem technologii, zakłóceniu ulegają relacje międzyludzkie. Zmienia się struktura rodziny, a wraz z nią rola seniorów. Uprzedzenia względem osób starszych tworzą się także przez lęki przed śmiercią oraz nieuchronnym starzeniem się. Upływ czasu nie kojarzy się pozytywnie, przez co ludzie starsi są utożsamiani z niedołężnością i nieprzydatnością. Świat wciąż się rozwija, a wraz z nim nowoczesne technologie, tzw. wyznaczniki postępu. Osoby starsze są bardzo często określane jako te, które nie dorównują nowoczesności. Brak umiejętności korzystania z nowych technologii klasyfikuje osoby w podeszłym wieku jako mniej atrakcyjne. Kult młodości, piękno i atrakcyjność, które odgrywają istotną rolę w obecnym świecie stoją w opozycji do starości, która kojarzy się ze zmarszczkami, brzydkim i mało atrakcyjnym wyglądem.
4. Akceleracja starzenia się
Akceleracja starzenia się - oznacza przyspieszenie procesu starzenia się w wyniku przemian cywilizacyjnych.
Starość jest zjawiskiem kulturowym, wywołanym na podłożu biologicznym. Społeczeństwo intensywnie się starzeje. W ciągu trzydziestu lat trzykrotnie wzrośnie liczba osób starszych.
5. Analiza Kohorty (analiza kohortowa)
Analiza doświadczeń życiowych wspólnych dla wybranej grupy pokoleniowej, prowadzona w określonym czasie, niekiedy w ciągu całego życia. Ilustracją czynników związanych z kohortą może być fakt, że bycie człowiekiem starzejącym się, .np. 60-latkiem, oznaczało w 1930r. coś innego niż w 2000 r., a zatem czynnik wieku różnicuje ludzi pod względem wieku chronologicznego, natomiast czynnik kohorty (pokolenia) umieszcza ten wiek w czasie historycznym, zarazem to samo wydarzenie historyczne wpływa odmiennie na różne grupy wieku w ramach kohort. Analiza kohorty jest jedną z form badania podłużnego- opracowaną przez P. Whelpton’a.
6. Bariery społeczne
Czynniki tkwiące w środowisku społecznym, w organizacji, normach i sytuacjach życia społecznego, które utrudniają ludziom starszym uczestnictwo w życiu społecznym i ograniczają im dostęp do różnych instytucji i sytuacji z których korzystają osoby młodsze. Mogą to być przeszkody o charakterze ekonomicznym, społecznym, etnicznym lub rasowym, utrudniające dostęp do danej grupy społecznej jednostkom nienależącym do niej. Według K. Lewina barierami społecznymi mogą też być wszelkie normy, obyczaje i zwyczaje, ograniczające możliwość działania jednostek.
Bezdomność ludzi starych
7. Bezdomność rozumiana często jako brak formalnego, stałego miejsca pobytu, gwarantującego jednostce lub rodzinie poczucie bezpieczeństwa, współcześnie stała się poważnym problemem społecznym. Ludzie starzy bywają bezdomni z powodu braku rodziny lub krewnych, mogących się nimi zaopiekować, a także z powodu chorób psychicznych, alkoholizmu oraz różnego rodzaju otępień np. choroby Alzheimera.
W Polsce „w grupie bezdomnych ludzi starych do 70 rż. Przeważają mężczyźni, natomiast powyżej 70 rż. Według ks. J. Śledzianowskiego- bezdomnych mężczyzn jest bardzo mało, po prostu wymierają, zaś samotne, opuszczone wdowy jako sędziwe staruszki potrzebują pomocy.”
Brak rodziny, zakwaterowania, tożsamości prowadzą do wyobcowania i poczucia bezdomności, czyli do wytworzenia się w psychice bezdomności wewnętrznej.
8. Uniwersytety IV wieku:
Dla osób, które tracą swą autonomię, samodzielność, po 80 rż.. IV wiek zaczyna się wówczas, gdy połowa danej populacji już zmarła.
9. Demografia starzenia się
Demografia- nauka, która zajmuje się rozmiarami, rozmieszczeniem geograficznym, strukturą i składem populacji ludzkich, a także podstawowymi czynnikami (urodzenia, zgony, migracje, czynniki: społeczne, ekonomiczne i biologiczne), które wyjaśniają zmiany wielkości populacji i jej składu
10. Depresja starcza
Depresję w wieku podeszłym są częstsze niż w wieku młodszym, przybierają częściej formę głębszą i bardziej długotrwałą. Różnią się często obrazem klinicznym od depresji w wieku młodszym i wymagają nieco odmiennego postępowania terapeutycznego.
Depresja to smutek, przygnębienie, świat widzi się w szarych, czarnych, kolorach, apetyt słabnie, człowieka ogarnia apatia, czuje się niepotrzebny nikomu...
Takie samopoczucie występuje najczęściej po jakichś życiowych niepowodzeniach, wyczerpaniu, jest skutkiem zmęczenia.
Zwykle trwa krótko, nie niesie ze sobą przykrych konsekwencji życiowych. Ustępuje zwykle po kilku godzinach, dniach.
Takie stany psychiatrzy zwykli zwać reakcjami depresyjnymi.
Jednakże dla psychiatry prawdziwa depresja jest czymś innym. Depresje to stany, które są powodem niepowodzeń życiowych, czasami tragedii, Często wymagają leczenia nie tylko w formie psychoterapii, ale i farmakoterapii. Często wymagają leczenia szpitalnego.
Kiedyś uznawano depresję za chorobę przewlekłą, która wymagała leczenia przez całe życie. Wprowadzenie na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku leków przeciwdepresyjnych, które często łagodzą lub usuwają objawy choroby w ciągu kilku tygodni, radykalnie zmieniło spojrzenie na rokowanie w depresji. Jednocześnie wprowadzenie nowych technik psychoterapeutycznych (np. terapii poznawczej Becka), stosowanych przede wszystkim komplementarnie z farmakoterapią, znacznie polepszyło wyniki leczenia.
Obecnie depresję uważa się za chorobę najczęściej wyleczalną, choć wielu chorych musi przyjmować leki przeciwdepresyjne profilaktycznie przez wiele lat.
Obraz depresji i jej przebieg w tym przedziale wiekowym wiąże się ściśle z medycznymi, społecznymi i psychologicznymi aspektami charakterystycznymi dla tego wieku.
Medyczne:
Mnoga patologia- po 60r.ż. u 80 % ludzi występuje co najmniej jedna choroba
Choroby układu sercowo-naczyniowego
Zaburzenia endokrynne i metaboliczne
Choroby ośrodkowego układu nerwowego
Zwiększona zapadalność na choroby infekcyjne
Upośledzenie słuchu
Zaburzenia wzroku- zaćma, jaskra
Zaburzenia snu
Skojarzone z wiekiem zaburzenia pamięci
Społeczne:
Pogorszenie sytuacji materialnej
Izolacja społeczne
Wdowieństwo
Ograniczenia aktywności
Wzrost napięć i konfliktów rodzinnych
Psychologiczne:
Zmiana osobowości - zmniejszenie aktywności umysłowej, nadmierna ostrożność w podejmowaniu decyzji, zwężenie zainteresowań, postawa konserwatywna wobec nowości, utrata poczucia bezpieczeństwa, skłonności hipochondryczne.
11. Długowieczność ludzka
12. Edukacja przez całe życie
Podstawowym celem programu Uczenie się przez całe życie jest wspieranie realizacji Strategii lizbońskiej, a więc stymulowanie rozwoju gospodarczego w państwach członkowskich poprzez edukację i rozwój różnych dyscyplin naukowych. Program powinien również przyczynić się do budowania społeczeństwa wiedzy, podnoszenia poziomu zatrudnienia w państwach członkowskich, a także budowania spójności społecznej w całej Europie.
Program obejmuje wszystkie rodzaje i poziomy edukacji oraz kształcenia i szkolenia zawodowego. Wspiera różnego typu działania, mające na celu urzeczywistnianie koncepcji uczenia się przez całe życie i przyjęte strategie jej wdrażania w krajach uczestniczących w programie.
13. Fazy życia
okres zarodkowy, (zwykle przyjmuje się, że do 12 tygodnia ciąży)
okres płodowy, (od 12 tygodnia ciąży do urodzenia)
okres noworodkowy, (od urodzenia do 4 tygodnia)
okres niemowlęcy, (od 1 miesiąca do roku)
okres poniemowlęcy, (1-3 r.)
okres dzieciństwa, (4-12 r.)
okres dojrzewania (13-19 r.)
wczesny okres dorosłości (20-34 r.)
średni okres dorosłości (35-49 r.)
późny okres dorosłości (50-64 r.)
wiek podeszły, wczesna starość (65-74 r.)
wiek starczy, średnia starość (75-89 r.)
wiek sędziwy, późna starość (90 lat i więcej)
14. Geriatria / gerontologia jako nauka
Geriatria – dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami wieku podeszłego. Historycznie wywodzi się z interny, jako „królowej nauk medycznych”, ale aktualnie obejmuje również inne zagadnienia związane ze schorzeniami wieku podeszłego, czerpiąc z m.in. z medycyny rodzinnej, neurologii czy psychiatrii. Geriatrii nie należy mylić z gerontologią, która jest nauką o procesach starzenia się.
15. Instytucje wspierające rozwój osób straszych
16. Gerentofobia
irracjonalna obawa przed ludźmi starymi, przed kontaktem z nimi, jak i przed procesem starzenia się rozumianym jako proces przemijania
qbgirl