LearnNoW_Gramatyka-pl - 39str.pdf

(1116 KB) Pobierz
Learn
Norwegian
on the Web
Ucz się
norweskiego
online
Gramatyka
Olaf Husby, Åsta Øvregaard,
Kjell Heggvold Ullestad, Dominique Heyler
Trondheim, 04.02.2014
Tłumaczenie na polski: Iwonna Karpińska i Joanna Opstad.
LearnNoW – Gramatyka
3
Spis treści
RZECZOWNIKI ........................................... 4
Rodzaje ........................................................... 4
Opuszczanie rodzajników en/ei/et................. 4
Forma określona............................................. 4
Liczba mnoga .................................................. 5
Niektóre formy nieregularne liczby mnogiej .. 5
Dopełniacz ...................................................... 5
Rzeczowniki rodzaju męskiego ze specjalną
końcówką w liczbie mnogiej........................... 6
Rzeczowniki złożone ....................................... 6
Stopniowanie ................................................18
Wyjątki ..........................................................18
Stopniowanie nieregularne ..........................19
PRZYSŁÓWKI ........................................... 20
Przysłówki kierunku i miejsca .......................20
ZAIMKI .................................................... 21
Zaimki osobowe w formie podmiotowej......21
Zaimki osobowe w formie dopełnieniowej ..21
Den/det ........................................................22
Zaimki zwrotne .............................................22
Czasowniki zwrotne .....................................22
Zaimki wskazujące ........................................23
Zaimki dzierżawcze .......................................23
Zaimki dzierżawcze .......................................24
CZASOWNIKI............................................. 6
Bezokolicznik .................................................. 6
Czasowniki w czasie teraźniejszym ................ 7
Czasowniki posiłkowe + bezokolicznik ........... 7
Tryb rozkazujący ............................................. 8
Bezokolicznik .................................................. 8
Czasowniki pomocnicze bez czasownika w
formie osobowej (wyrażanie ruchu) .............. 8
Czas przeszły prosty (Preteritum)................... 8
Grupy czasowników regularnych ................... 9
Grupa 1 ........................................................... 9
Grupa 2 ........................................................... 9
Grupa 3 ........................................................... 9
Grupa 4 ........................................................... 9
Czasowniki nieregularne ................................ 9
Czas przeszły złożony (perfektum) ............... 10
Czasowniki regularne ................................... 10
Grupa 1 ......................................................... 11
Grupa 2 ......................................................... 11
Grupa 3 ......................................................... 11
Grupa 4 ......................................................... 11
Czasowniki nieregularne .............................. 11
Niektóre czasowniki nieregularne ................ 11
Czasowniki posiłkowe................................... 12
Czas przyszły ................................................. 13
Czasowniki zakończone na
-s
....................... 13
PRZYIMKI ................................................ 26
I czy på? ........................................................26
Przymki oznaczające położenie ....................26
I .....................................................................26
På ..................................................................27
Til ..................................................................27
Hos ................................................................28
Określanie czasu ...........................................28
SZYK WYRAZÓW ...................................... 29
Zdania główne ..............................................29
Zdania pytające.............................................29
Zdania główne ..............................................30
Przeczenie .....................................................30
Det er ............................................................30
1. Zdanie główne ..........................................30
2. Zdania podrzędne .....................................31
Zdania względne ...........................................32
Da - når = kiedy .............................................32
Zdanie główne ..............................................32
Zdania podrzędne .........................................33
RÓŻNORODNY ......................................... 34
Zaimki pytające .............................................34
Narodowości .................................................35
Spójniki .........................................................35
Hvilken ..........................................................35
Liczebniki nieokreślone ................................35
Synes - tro - tenke.........................................36
Fordi - derfor ................................................36
Fordi..............................................................36
Derfor ...........................................................37
Så ..................................................................37
Krótkie odpowiedzi .......................................37
Ja - jo .............................................................38
Zasady używania przecinka ..........................38
PRZYMIOTNIKI ........................................ 13
Funkcja przydawki ........................................ 14
Funkcja orzecznika ....................................... 14
Funkcja przydawki ........................................ 14
Funkcja orzecznika ....................................... 14
Inne formy .................................................... 15
Liten og annen .............................................. 15
Funkcja przydawki ........................................ 15
Funkcja orzecznika ....................................... 15
Inne wzorce odmiany ................................... 16
Funkcja przydawki ........................................ 16
Funkcja orzecznika ....................................... 16
Związki z czasownikiem
wyglądać
................ 16
4
LearnNoW - Gramatyka
RZECZOWNIKI
Rozdział 2
Rodzaje
Rzeczowniki norweskie mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki.
Nęski
en
gutt
chłopiec
Żeński
ei
jente
dziewczyna
Nijaki
et
fly
samolot
(Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mogą mieć rodzajnik en zamiast ei:
ei jente
lub
en jente.)
Opuszczanie rodzajników en/ei/et
W niektórych wyrażeniach opuszcza się rodzajniki nieokreślone
en/ei/et:
Alex reiser med
fly.
Alex podróżuje samolotem.
Rodzajników nie używa się, gdy definiujemy osobę, np. jej zawód lub narodowość:
Jeg er
student.
Jestem studentem.
Rozdział 3
Forma określona
W
Rozdziale 2
przedstawiliśmy rodzajniki nieokreślone
en, ei
i
et,
które wskazują na rodzaj
gramatyczny rzeczowników w formie nieokreślonej. Formę określoną rzeczowników tworzy się przez
dodanie odpowiedniego przyrostka. Do rzeczowników rodzaju męskiego dodaje się przyrostek –en,
do rzeczowników rodzaju żeńskiego –a, a nijakiego –et.
Rodzajnik określony używany jest wtedy, gdy mówimy o czymś (o osobie bądź rzeczy), co zostało już
wcześniej wspomniane, określone lub wymienione, albo gdy wskazujemy rzeczy jedyne w swoim
rodzaju, powszechnie wszystkim znane.
Należy pamiętać, że nie zawsze rodzaj gramatyczny wyrazu norweskiego zgodny jest z rodzajem
gramatycznym polskiego wyrazu o tym samym znaczeniu.
en stol
krzesło (jakiekolwiek)
→
stolen
krzesło (ściśle określone)
ei dør
(jakieś) drzwi
et bord
(jakiś) stół
→
døra
(te) drzwi
→
bordet
(ten) stół
Jeśli rzeczownik kończy się na literę –e, dodajemy tylko –n do rzeczowników rodzaju męskiego i –t
do rzeczowników rodzaju nijakiego. W rzeczownikach rodzaju żeńskiego z końcówką –e opuszczamy
ją i zastępujemy –a:
en familie
(jakaś) rodzina
ei stue
→
familien
(ta) rodzina
(ten) duży pokój
(jakiś) duży pokój
→
stua
et hjørne
(jakiś) róg, kąt
→
hjørnet
(ten) róg, kąt
LearnNoW – Gramatyka
5
Liczba mnoga
Liczbę mnogą rzeczowników nieokreślonych tworzy się zazwyczaj poprzez dodanie końcówki -er
lub
-r,
gdy wyraz kończy się na literę -e:
en stol
ei dør
krzesło
→
(to) stoler
krzesła
(dwoje) drzwi
(jakieś) drzwi
→
(to) dører
et hjørne
róg, kąt
→
(to) hjørner
rogi, kąty
Krótkie (jednosylabowe) rzeczowniki rodzaju nijakiego w liczbie mnogiej nie przyjmują żadnej
końcówki:
et hus
dom
→
(to)
hus
domy
et rom
pokój
→
(to)
rom
pokoje
Liczbę mnogą rzeczowników określonych tworzy się najczęściej poprzez dodanie końcówki
-(e)ne:
stoler
(jakieś) krzesła
→
stolene
(te) krzesła
dører
(jakieś) drzwi
→
dørene
(tych dwoje) drzwi
hjørner
jakieś) rogi, kąty
→
hjørnene
(te) rogi, kąty
Niektóre formy nieregularne liczby mnogiej
et barn
dziecko
ei bok
książka
barnet
barn
boka
barna
bøker bøkene
en bror
brat
ei søster
siostra
en far
ei mor
ojciec
matka
broren
brødre brødrene
søstera
søstre søstrene
faren
mora
fedre fedrene
mødre mødrene
en mann
mężczyzna
mannen
menn mennene
Dopełniacz
Dopełniacz to przypadek rzeczownika określający w większości języków właściciela czegoś i
odpowiadający na pytanie
czyj?
W celu wskazania na posiadacza/właściciela formę dopełniacza tworzymy poprzez:
1. dodanie -s do rzeczownika: Dinas rom. (Pokój Diny)
lub
2. użycie przyimka
til:
Rommet
til
Dina. (Pokój Diny).
Należy zwrócić uwagę na to, że rzeczownik oznaczający własność w punkcie 1) występuje w formie
nieokreślonej, a w punkcie 2) w formie określonej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin