Berner klasyfikacja.docx

1)Antropologia pedagogiczna

Twórcą był Otto Fryderyk Bollnow (1903-1991). W ’65 opracował podstawy metodyczne i zasady antropologii. 
Zjawisko lęku – filozof Soren Kirkegard odwrócił panujące pojmowanie lęku jako czegoś obciążającego, czemu należy przeszkodzić. Funkcja lęku w życiu człowieka – dzięki lękowi udaje się wyrwać z codzienności.
z metodycznego punktu widzenia chodzi o to, aby przyjrzeć się funkcji pojedynczego zjawiska, będącego elementem życia człowieka (w tym przypadku funkcji lęku) i zbadać jego wpływ na życie człowieka.
Bollnow przeniósł ten sposób postrzegania z antropologii filozoficznej na pedagogikę.

Z podejścia filozoficzno-antropologicznego uczynił zasadę pedagogiczną, która popiera otwartość na nowe zjawiska. Bollnow wychodzi od filozofii egzystencjalnej opisuje człowieka, jako istotę, która ani nie podąża ciągle do przodu, ani nie powraca niepoprawnie ciągle do sytuacji wyjściowych, lecz mimo kolejnych upadków wciąż idzie naprzód. „Człowiek rozwija się, udoskonala, ale nie jest to oczywista stałość. Jednostajna droga charakteryzuje się ciągłym szukaniem i zbaczaniem ze szlaku.” 
Bollnow domagał się od szkoły, aby wzbogaciła kształcenie jako proces ciągły o możliwości spotkań jako zdarzeń nieciągłych. Zróżnicowany proces kształcenia jest podstawowym warunkiem do zaistnienia w nim niezaplanowanych ani nieobjętych metodyką osobistych spotkań. Pedagog ten podkreśla pozytywny charakter dynamiki wynikającej swoistego dopełnienia się ciągłego procesu kształcenia i nieciągłych wydarzeń, jakimi są spotkania. Jest to wg niego lepsze niż jednostronność, albo całkowita ciągłość, albo jej brak. Proces kształcenia i spotkania uzupełniają się. 
Zdaniem nauczycieli i wychowawców gł. miejsce w tym procesie zajmuje zaufanie, które wpływa na użytkowanie lepszych osiągnięć i wspiera rozwój, mimo możliwego niepowodzenia, oraz siła sprawcza opinii i wiary. 
Bollnow uważał, że zaniedbuje się, a nawet znosi uroczystości lub święta szkolne, które mają ogromne znaczenie w świetle tych procesów. Maja one duże znaczenie w antropologii i bezpośrednio spełniają funkcje wychowawcze. Bollnow określał święto jako „doświadczenie metafizyczne, które jest jednym z najgłębszych doświadczeń dostępnych człowiekowi”. 
Bardzo istotnym przesłaniem Bollnowa jest zasada otwartego pytania. Otwartość pytania oznacza, że człowieka nie można rozumieć jako czegoś gotowego i zamkniętego. Otwartość wymaga rezygnacji z uproszczeń i oporu wobec przedwczesnego pragnienia określenia bytu w sposób zamknięty. Ponieważ domknięte obrazy człowieka są oznaką autorytarnego wychowania, zdaniem pedagogów jest więc obrona przed takimi, często narzuconymi przez czynniki pedagogiczne „utrwaleniami koncepcjami człowieka”. 
 

2)Analityczno-empiryczna nauka o wychowaniu

Twórcą tego kierunku jest Wolfgang Brzezinka (1928-) Postulaty na temat naukowo-teoretycznych podstaw pedagogiki: - stosowanie wyrażenia „nauka o wychowaniu” w celu określenia naukowej teorii wychowania opartej na doświadczeniach - wypracowanie jasnych logiczno-analitycznych pojęć podstawowych - zrezygnowanie z ogólnych pytań o istotę rzeczy w ramach naukowej teorii wychowania - czysto teoretyczne zbadanie obszaru przedmiotowego - wspieranie badań empirycznych - odmitologizowanie wyobrażenia o niemożliwości stosowania technologii pedagogicznej 
Wymagania ściśle naukowe mają dla pedagogiki daleko idące konsekwencje: w ramach realnej nauki o wychowaniu nie można formułować żadnych wartości i zasad postępowania, ponieważ „z faktów nie da się wyprowadzić ani wartości, ani norm. Nie można w sposób logiczny pokonać różnicy między tym, jak jest, a tym jak powinno być. Dlatego też w ramach nauki o wychowaniu, które są ukierunkowane teologicznie i przyczynowo-skutkowo, głównie nauki technologiczne oraz historiografie wychowania funkcjonują wg zasad naukowych badań historycznych. 
Nauka o wychowaniu jako nauka ukierunkowana:- teleologicznie – wychodzi od rezultatów, do których należy dążyć - przyczynowo-skutkowo – bada relacje typu „jeśli – to”, aby znaleźć możliwość interwencji dla działań wychowawczych. 
Zadaniem technologicznej nauki o wychowaniu jest konstruowanie teorii wyjaśniających, formułowanie sądów prognostycznych i wiedzy o technikach wychowania. Sądy wyjaśniające dostarczają nam odpowiedzi na pytanie „jaka jest przyczyna”, prognoza odpowiada „jak można osiągnąć cel”. 
 

3)Krytyczna nauka o wychowaniu

Kierunek ten reprezentował Theodor Adorno (1903 – 1969)
Głosił tezę, iż wykształcenie przeszło w stan uspołecznionego niedouczenia. Niedouczenie nie jest rozumiane jako poziom różnicy między brakiem wykształcenia, lecz jako : „rozprzestrzenienie duchowości bez żywego związku z podmiotami żywymi, zrównanej z poglądami, które dopasowują się do panujących interesów”. 
Wg Adorno przed osobami zajmującymi się edukacją stoi trudne podwójne zadanie – należy przeciwdziałać niedouczeniu poprzez wzmocnienie zdolności autorefleksji uczniów, a zadanie kształcenia należy wypełniać, kreując udane procesy nauczania. Adorno pragnie wychowania wolnego od przemocy. System wychowawczy powinien wykształcić odrazę wobec przemocy. Silną stroną pedagog. krytyczne jest poszukiwanie niewłaściwych zjawisk i wyjaśnienie, dlaczego zaistniały. Krytyczny naukowiec powinien „podnieść kamień, pod którym wyląga się zamęt”. 
Wychowanie do sprzeciwu, stawiania oporu oraz umiejętności mówienia „nie” jest konsekwencją pierwszego żądania dot. Wychowania ; „aby nigdy nie powtórzył się Oświęcim”. Celem wychowania nie jest oczywista integracja w istniejących społecznych strukturach porządku i stosunków wiedzy, ale zdolność krytycznego analizowania błędów rzeczywistości społecznej oraz umiejętności dopytywania się o tradycję i ewentualnie jej zmienienia. 
 

Cele wychowania krytyczno-emancypacyjnego

- sprzeciw i opór zamiast konformizmu - wspieranie konfliktów zamiast praktyki wychowania unikającej konfliktów - krytyczna racjonalność zamiast irracjonalności służącej interesom społecznym - ideologiczno-krytyczne oświecenie zamiast stanowienia przez innych świadomości - zmiany społeczne zamiast reprodukcji tego, co istnieje - równość szans zamiast klasyfikowanie i ograniczanie - współpraca i solidarność zamiast rywalizacji 

4)Neokonserwatyzm pedagogiczny

 Najsłynniejszym przedstawicielem neokonserwatyzmu pedagogicznego był Herman Lubbe ur. 1962r. Przesłanki wychowania: - podkreślenie znaczenia podstawowej aprobaty rzeczywistości i siły afirmacji - znaczenie oczywistości wychowania. Bycie wychowywanym jako prawo człowieka, a wychowywanie jako coś oczywistego i danego antropologicznie - dosadne wskazanie na znaczenie cnót. Słowa pilność, dyscyplina i porządek powinno się ponownie pisać wielkimi literami, ponieważ „cnoty te są konieczne w każdych warunkach politycznych, a ich konieczność nie jest specyficzna dla systemu, lecz ma uzasadnienie ludzkie”. - podkreślenie znaczenia kultury i tradycji. Apel o „odwagę wychowania” powinien wyrażać się potrzebą do wybrania nowych metod oddziaływania spośród tych, które są najstarsze i najlepiej sprawdzone - istnienie ważnego punktu orientacyjnego – praktyki życiowej. W obliczu zagrożenia praktyki przez teorię wymaga się wzmocnionego ukierunkowania teorii na możliwość i realizację praktyki codziennej. 
Kolejnym przedstawicielem tego nurtu był także W. Brzezinka. Domagał się on wychowania do „posłuszeństwa zasadom moralnym wynikającym z przekonań, gotowości do osiągnięcia sukcesów, samodyscypliny, ducha obywatelskiego i patriotyzmu” , oraz wychowania do wartości, które odnoszą się również do rozwoju umysłowego. Christy Meves jako kolejna przedstawicielka tej koncepcji postulowała stałe, małe społeczności klasowe, ograniczenie ilości materiału do uczenia się na korzyść podstawowych treści kształcenia, rozwijanie uzdolnień oraz wskazanie źródeł konkretnego systemu wartości, by młodież mogła odnajdować w nim sens życia. Opracowała ona 4 punkty programu uzdrowienia: - wychowanie do bycia kobietą - uzdrowienie rodziny - kontr reforma w szkole i edukacji - kontrola mediów 

5)Psychologia i pedagogika humanistyczna

 Jednym z twórców psychologii humanistycznej był Carl Rogers. Wg Rogersa wszystkich przedstawicieli podejścia humanistycznego łączy „zainteresowanie osobą i jej stawaniem się we współczesnym świecie, który jak się wydaję, ignoruje ja lub umniejsza”. 
Koncepcja terapii dialogu Rogersa charakteryzuje się autentycznością (byciem realnym), empatią (wczuwające się zrozumienie) oraz poważaniem terapeuty. Styl interakcji cechuje brak etykietowania, dociekania w przeszłości i odbierania odpowiedzialności. Zdaniem Rogersa satysfakcje osiąga się wtedy „kiedy moje bycie osobą umożliwia drugiej osobie bycie bardziej osobą i kiedy przybliżamy się di siebie we wzajemnej relacji Ja – Ty”. 
Rogers zmienia następujące zasady uczenia się skoncentrowanego na osobie, uczenia się w wolności: - nauka na podstawie rzeczywistych problemów (kwestie, które maja duże znaczenie dla uczniów) - wykorzystanie środków pomocniczych, przy czym najważniejszym źródłem wiedzy jest osoba ucząca się - zawieranie kontraktów (jako rodzaj doświadczenia tymczasowego) - organizowanie grup osób uczących się - uczenie się od osób w tym samym wieku - przeprowadzanie wspólnych projektów - programowe wprowadzenie pomocy w nauce - wdrażanie samooceny - przeprowadzanie badań naukowych 
Rogers twierdził, że nauczyciele potrzebują umiejętności wczuwania się, wiarygodności i gotowości do udzielania pomocy. Musza umieć stworzyć klimat, w którym uczniowie poczują się wolni, będą mogli popełniać błędy oraz będą mieć możliwość uczenia się od otoczenia i na podstawie doświadczeń. Dzięki tym zmianom mógł mieć miejsce proces nauki, który byłby inicjowany i oceniany przez samych uczniów, a który obejmowałby wszystkich, co znaczące i osobiste. 

6)Antypedagogika

 Jednym z przedstawicieli tego kierunku była Alice Miller. Twierdziła ona, że: - żaden człowiek nie potrzebuje wychowania - żaden dorosły nie jest odpowiedzialny za dzieci - kto zatem kocha dzieci, to ich nie wychowuje 
Miller przyjęła postawę antypedagogiczną, która była skierowana przeciwko wszelkiemu wychowaniu. Jej zdaniem to nie dzieciom, lecz wychowawcą potrzebne jest wychowanie. 
Zalecenia wychowawcze zdradzają w rzeczywistości potrzeby dorosłych, takie jak: - przekazanie doznanych dawniej uprzedzeń - posiadanie kogoś, kim można by komenderować i manipulować - podtrzymanie idealizacji swojego dzieciństwa i rodziców - lęk przed wolnością - obawa przed tym, co zostało wyparte - wcięcie odwetu za to, co się samemu wycierpiało 
Zdaniem Miller młodzież nie potrzebuje wychowania lecz duchowego wsparcia i cielesnego towarzyszenia dorosłych. Towarzyszenie to powinno się wiązać z szacunkiem dla dziecka, respektowaniem jego praw, tolerancją uczuć i gotowością dorosłego do uczenia się na podstawie zachowania dziecka o istocie każdego dziecka, o byciu dzieckiem samemu oraz bardziej wyraźnych prawidłowościach życia uczuciowego dziecka. 
Hubertus von Schoenebeck inny znany antypedagog twierdził, że „nikt już nie może zarzucać dorosłym, że zaniedbali lub niewłaściwie pojmowali odpowiedzialność wychowania, ponieważ takiej odpowiedzialności nie ma”. Uwolnienie od „niepotrzebnego i szkodliwego dla stosunków ludzkich ciężaru”, czyli odpowiedzialności, umożliwia dorosłym ponowne odkrycie własnego Ja. Był n także za tym, że uczenie dzieci powinno odbywać się ustawicznie. 
Zbiór myśl antypedagogicznych:
- podejście antypedagogiczne opiera się na przekonaniu, że człowiek od narodzenia czuje, co jest dla niego najlepsze : człowiekiem nie jest istotą wybrakowaną, lecz istotą cudowną (kompetentne dziecko) - nie istnieje nawet najmniejsza odpowiedzialność za innych, lecz tylko odpowiedzialność za siebie samego : postawa pedagogiczna jest określana jako destruktywna „kradzież odpowiedzialności” - młodzież nie potrzebuje wychowania - akty wychowawcze nie prowadzą do zamierzonego celu - dorośli potrzebują wychowania (w sensie odczuwania potrzeby wychowania); wykorzystują wychowanie swoich dzieci do tego, aby móc im przekazać dalej cierpienia zadane im samym w dzieciństwie - zamiast wychowania postuluje się postawę towarzyszenia i wspierania związaną z szacunkiem, respektem, tolerancją i gotowością dorosłych do nauki 

7)Pedagogika konstruktywna 

Przedstawicielami tego kierunku to Ernest von Glasersfeld oraz Horst Siebert. Świat, w którym żyjemy, zawdzięczamy samym sobie. Wg radykalnego konstruktywizmu wszyscy (wszystkie istoty żyjące) staja naprzeciw otoczenia jak włamywacz przed zamkiem, który musi wyłamać, aby zdobyć łup. 
Podstawowe zasady radykalnego konstruktywizmu: - wiedza nie jest przyswajana pasywnie – ani przez narządy zmysłów, ani przez komunikację - wiedza jest aktywnie tworzona przez podmiot - funkcja poznania ma charakter pzystosowawczy, i to w biologicznym sensie tego słowa , oraz jest ukierunkowana na zgodność lub uzyteczność - poznanie służy organizacji doświadczenia świata przez podmiot, a nie „poznaniu” obiektywnej rzeczywistości ontologicznej. 
Podstawowe tezy i pojęcia konstruktywizmu: - mózg jest pojmowany jako samodzielny, autoreferencyjny, operacyjnie zamknięty system - kryterium naszego pojmowania i poznania nie jest prawdą, lecz użyteczność - konstrukcje rzeczywistości mają zbiorowe i indywidualne historie, są zależne od biografii - poznanie jest autoreferencyjne, to znaczy także strukturalnie konserwatywne - perturbacje prowadzą do rekonstrukcji, nieużyteczne konstrukty są przeformułowane - uświadomienie jest możliwe jedynie jako uświadomienie sobie (autonomia i odpowiedzialność za własne myślenie i działanie) - niezrozumienie wynika z faktu, że indywidualne systemy są operacyjnie zamknięte, ludzie pozostają dla siebie „nieprzezroczyści” - uczenie się jest rozumiane jako poszerzenie możliwości poprzez poszerzenie naszych obserwacji i zróżnicowanie rozróżnień - pojmowanie różnic zamiast zbyt wczesnego dążenia do kompromisu Horst Siebert 
W konstruktywizmie wychowanie jest rozumiane jako wprowadzanie do odpowiedzialnego kierowania samym sobą, kształcenie jako obserwacja długiego porządku konstrukcji rzeczywistości, uczenie się jako podejmowanie różnic, nauczanie jako inscenizacja produktywnych perturbacji, wiedza jako istotne, znaczące, żywotne doświadczenie