Heinrich von Kleist - Pentesilea.pdf

(547 KB) Pobierz
Ta lektura,
podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie
wolnelektury.pl.
Utwór opracowany został w ramach projektu
Wolne Lektury
przez
fun-
dację Nowoczesna Polska.
HEINRICH VON KLEIST
Pentesilea
ł.  
 
• PENTESILEA — królowa Amazonek¹
• PROTOE — księżniczka Amazonek
• MEROE — księżniczka Amazonek
• ASTERIA — księżniczka Amazonek
• ARCYKAPŁANKA Artemidy²
• ACHILLES³ — król ludu greckiego
• ODYSEUSZ⁴ — król ludu greckiego
• DIOMEDES⁵ — król ludu greckiego
• ANTILOCHUS⁶ — król ludu greckiego
• Grecy i Amazonki
ena P le al i

a ia si
  
e ne st n
se s i i
e es
ie ntil
s
a
s a a i

Cześć wam, królowie! Jakże sprawy stoją?
Dawnom tu już nie widział was pod Troją!

 
Źle, Antylochu. Spojrzyj na to błonie:
Zastępy Greków, Amazonek konie
Nastają na się, jak dwa wściekłe wilki.
Na boga, czemu? Obłędem rażeni?
Jeśli Jupiter⁷, co gromami strzela,
Trzaskiem błyskawic ich nie porozdziela —
¹
a n i
(mit. gr.) — plemię wojowniczych kobiet.
²
te i a
— dziewicza bogini łuczniczka, opiekunka zwierzyny łownej. Bliźniacza siostra Appollina. Jej
strzałom przypisywano nagłą śmierć kobiet.
³
illes
— legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej.
⁴
se s
— ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż
Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi.
⁵
i e es
— grecki wojownik, bohater
lia
Homera.
⁶
ntil
s
— syn Nestora, starego bohatera wojny trojańskiej.
⁷
ite
(mit. rzym.) — Jowisz, odpowiednik Zeusa, najważniejszego boga gr. panteonu (w całym tekście
dramatu bogowie greccy są niekiedy zastępowani rzymskimi odpowiednikami).
To trupem padną dzisiaj, rozwścieczeni!
Wody mi dajcie haust!

Na duszę mą!
Te Amazonki czegóż od nas chcą?

 
Ruszylim obaj, za Atrydy⁸ radą,
Wraz z Mirmidonów⁹ niemałą gromadą,
Achil i ja; bo zważ: Pentesilea
Powstała w borach jak dzika zawieja
Na czele kobiet krytych skórą żmij,
Przez góry pędzi tu, na pogrom… czyj?
Priama chyba chce nastraszyć w Troi…
Słychać (a wieści jedne drugim przeczą);
Priamid¹⁰ ruszył z Ilion¹¹ w pełni zbroi
Witać królową śpieszącą z odsieczą.
Gnany gościńcem w lot: nasze pancerze
Murem rozgrodzą nieszczęsne przymierze!
Przez całą noc trwał pochód nieustanny.
Lecz z pierwszym blaskiem jutrzenki porannej
Cóż za zdumienie! W świcie strzał i proc
Cała dolina kłębi się od bitwy —
Słysz! — Trojańczyków z tymi niewiastami!
Jak sforę chmur, co jasne niebo plami,
Rozdziera w strzępy napór huraganu,
Pentesilea w szaleństwie gonitwy
Pędzi przed sobą z rozpędem orkanu
Huf Priamidy, tak miotając niemi¹²,
Jakby ich chciała zmieść z powierzchni ziemi
Poprzez Hellespont¹³ w topiel oceanu.

Dziwne to, dziwne!

 
Słuchaj, będzie lepiej!
My, pragnąc odwrót zagrodzić Trojanom
Pędzącym na nas ławą niewstrzymaną,
Pod same mury wpieramy oszczepy.
Zdumiał się na ten widok Priamida;
Po krótkiej radzie my ruszamy w cwał
Młodą królowę Amazonek witać.
Ona wstrzymała triumfalny szał.
Więc — na Hadesa¹⁴! — chyba teraz przecie
Pora do kogoś przystać tej kobiecie,
Która nam z nieba uzbrojona spada
Wprost w naszą wojnę, sama walce rada¹⁵!
⁸
t a
— syn Atreusa, tu: Agamemnon.
⁹
i i n ie
— plemie gr. z Tesalii, poddani Achillesa.
¹⁰P
ia i
— syn Priama, króla Troi.
¹¹
li n
— Troja.
¹²nie
i
— dziś popr.: nimi.
¹³
elles nt
— cieśnina Dardanelska.
¹⁴
a es
— władca podziemnego świata zmarłych i bogactw ukrytych w ziemi; budzący strach, ale sprawie-
dliwy bóg, brat Zeusa i Posejdona.
¹⁵
a
(daw.) — chętny.

 
 
Pentesilea
Toż z nami sojusz zawrze chyba chętnie,
Skoro już Trojan gromi tak namiętnie.

No tak, na Zeusa¹⁶! To chyba jest jasne!

 
Więc — znajdujemy ją w bojowym stroju
Na czele dziewic, hełm dumnie wiejący,
Pod nią purpurą i złotem kapiący
Koń depcze ziemię pełen niepokoju.
Przez krótką chwilę spogląda w pogardzie
W naszą gromadę, okiem jak ze stali,
Jakbyśmy stali przed nią skamieniali;
Ta oto dłoń, powiadam tobie, bardziej
Jest wyrazista, a patrzy mniej hardzie.
Wtem oko jej spotyka wzrok Achilla —
I niby pożar z czerwonych płomieni
Nagły rumieniec jej lica odmieni,
Ciemną purpurą biel twarzy nasila.
Skacze na ziemię (koń przysiadł na zadzie),
Przez jedną chwilę stoi w ziemię wryta;
Cugle ciskając służebnej, zapyta:
Co nas prowadzi w tak wielkiej paradzie?
Ja na to: że radośnie my, Argiwi¹⁷,
Nieprzyjaciółkę Dardanów¹⁸ witamy,
Że nienawiścią dawno Grecja cała
Ku Priamidom podłym rozgorzała;
Mówię o sobie i o Achillesie,
Że obaj z nią sojuszu pożądamy,
Że pewnie ona takież chęci żywi —
I co mi jeszcze ślina do ust niesie…
Lecz ze zdumieniem w potoku swej mowy
Widzę: nie słucha mnie. Ale z wyrazem
Szesnastolatki i dziecka zarazem,
Jakby na igry¹⁹ szła albo na łowy,
Odwraca w bok kędziory złotej głowy
I woła: „O Protoe, matka moja
Takiego męża nigdy nie spotkała!”
A przyjaciółka stoi oniemiała…
Achil i ja — mierzymy się uśmiechem,
Królowa zasię oczy upojone
Znów zatrzymała z zapartym oddechem
Na Egińczyka²⁰ promienistej głowie.
A przyjaciółka nieśmiało w jej stronę
Zwraca pytanie, czyli²¹ mnie odpowie.
Na to w płomieniach (gniewna czy wstydliwa? ) —
A błysk jej oczu w zbroi odgorywa —
Zmieszana, pyszna i dzika zarazem
Do mnie się zwraca i wzrokiem przeszywa:
„Jam Amazonek królowa — i płazem
Tego nie puszczę! Odpowiem… żelazem!”
¹⁶
¹⁷
¹⁸
¹⁹i
²⁰
²¹
e s
(mit. gr.) — najważniejszy bóg gr. panteonu, syn Kronosa i Rei.
i i
— mieszkańcy wyspy Argos, z której pochodził Agamemnon; tu ogólnie: Grecy.
a an ie
— Trojanie.
(daw.) — zabawa.
i
— mieszkaniec gr. wyspy Eginy; tu: Achilles.
li
— czy z partykułą pytajną -li.

 
 
Pentesilea

Tak, słowo w słowo, twój goniec też gadał.
Myśleli wszyscy, że rozum postradał…

 
A my nie wiemy, popadli w zdumienie,
Co sądzić mamy o tej dziwnej scenie.
Więc zawracamy w rozjuszonym wstydzie,
Patrząc na Trojan, jak, radzi, z oddali
Srom²² nasz odgadli i jak już wysłali
Herolda, który śmiało do niej idzie,
Ofiarowując nowy pakt przymierza.
I sądzą już, że gniewem w
nas
uderza
I że się zaraz wyjaśnią te czary.
Ale nim goniec zdążył zbiec ze wzgórza
Oraz pył drożny otrząsnąć z pancerza —
Ta centaurzyca rzuca się jak burza
Na nich i na nas, ile w koniach pary!
Jak leśny potok, gdy wiosną się wściecze,
Trojan i Greków tratuje i siecze!

Na Styks²³, to niesłychane! Mów!

 
A zatem:
Furie²⁴ im dały tak zajadłe miecze,
Jakich nie było jeszcze, jak świat światem…
O ile wiem, dwie moce są przyrody:
Siła oraz jej opór — nic poza tym.
Co ogień gasi, to zarazem wody
Nie zmienia w parę — i na odwrót. Ale
Tu wściekły wróg oboje chce zagryzać
I wobec niego ogień nie wie wcale,
Czy płynąć razem z wodą, a znów fale,
Czy mają z ogniem stropy niebios lizać…!
Przez wojownice Trojanin przyparty
Chroni się za puklerze²⁵ Greków, zasię Grek
Broni go od dziewicy, bo by trupem legł.
I dwaj wrogowie muszą nie na żarty
Wspierać się, wbrew swej wojnie, o bogowie!
By czoło stawić wspólnemu wrogowi.
e en
e
ae
Dzięki! Język się spiekł.
Siła

Od tego dnia
Bitwa tu sroży się nad tą doliną
I, zda się, gromy nigdy nie przeminą,
Jak w burzy wpartej do przepaści dna.
Gdym się tu wczoraj poranną godziną
Naszym na pomoc przedarł po kryjomu,
²²s
(daw.) — wstyd, hańba.
²³
t s
— rzeka w krainie umarłych.
²⁴
ie
(mit. rzym.) — boginie zemsty, ich gr. odpowiednikiem są Erynie.
²⁵
le
— rodzaj okrągłej tarczy.

 
 
Pentesilea

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin