Polska Historia Kultura Przyroda.pdf

(14986 KB) Pobierz
Polska
Historia • Kultura • Przyroda
WOJCIECH BURSZTA
URSZULA DUDZIAK
WOJCIECH GĄSIENICA-BYRCYN
ZBIGNIEW GÓRNY
NORBERT HAŁADAJ
KRZYSZTOF HOŁOWCZYC
SZYMON HOŁOWNIA
MAREK KAMIŃSKI
OJCIEC LEON KNABIT OSB
IRMA KOZINA
LESZEK MAZAN
JERZY OWSIAK
PAWEŁ POTOROCZYN
HENRYK SYTNER
MAREK SZOŁTYSEK
ADAM WAJRAK
TOMASZ ZUBILEWICZ
Kup książkę
S
P
I
S
T
R
E
Ś
C
I
Wstęp: Norbert Haładaj
HISTORIA
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
KULTURA
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
48
SZTUKA W POLSCE
POLSKIE TRADYCJE
RELIGIA
50
64
72
Wstęp: Paweł Potoroczyn
Wstęp: Irma Kozina
Wstęp: Wojciech Burszta
Wstęp: ojciec Leon Knabit OSB
Wstęp: Adam Wajrak
NATURA
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80
82
98
110
FAUNA POLSKI
FLORA POLSKI
KRAJOBRAZ
Wstęp: Adam Wajrak
Wstęp: Adam Wajrak
Wstęp: Marek Kamiński
Kup książkę
Wstęp: Marek Kamiński
REGIONY
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118
POMORZE
Wstęp: Jerzy Owsiak
Wstęp: Krzysztof Hołowczyc
Wstęp: Szymon Hołownia
Wstęp: Zbigniew Górny
Wstęp: Tomasz Zubilewicz
Wstęp: Marek Szołtysek
Wstęp: Henryk Sytner
Wstęp: Leszek Mazan
Wstęp: Urszula Dudziak
Wstęp: Wojciech Gąsienica-Byrcyn
126
140
154
164
174
186
196
206
216
228
WARMIA I MAZURY
PODLASIE
WIELKOPOLSKA
MAZOWSZE
ŚLĄSK
SUDETY
MAŁOPOLSKA
BESKIDY
TATRY
Kup książkę
HISTORIA
S
tarożytni Rzymianie mawiali:
verba vo-
lant, scripta manent,
czyli słowa ulatują,
przykłady zostają. Parafrazując nieco to
przysłowie, można stwierdzić, że słowa ulecą,
a obrazy zostaną. Niech zatem ikonografia
opowie o przeszło tysiącletniej historii duże-
go europejskiego narodu. Akcenty postawio-
ne zostały w taki sposób, by zaprezentować
cezury polskiej historii.
Kim byli i skąd przybyli nasi przodkowie, któ-
rzy osiedlili się nad Wartą, Wisłą i Odrą? Bez
wątpienia należeli do żywiołu słowiańskiego.
Wśród historyków nadal jednak trwają spory, czy
pojawienie się na ziemiach polskich pierwszych
organizmów politycznych, które można by uznać
za państwo, było zasługą lokalnej „słowiańskiej”
dynastii czy też, podobnie jak na Rusi, owo pań-
stwo stworzyli przybysze ze Skandynawii o ger-
mańskim rodowodzie. Kimkolwiek byli, to podję-
cie decyzji o przyjęciu chrześcijaństwa w obrząd-
ku łacińskim było wydarzeniem przełomowym,
które umieściło ziemie polskie w kręgu państw
kultury zachodniej. Polacy pamiętali o tym za-
wsze, a ich sąsiedzi, czy ze wschodu, czy zacho-
du – niekoniecznie, przynależność tę traktując
koniunkturalnie.
Historia Polski, państwa leżącego na skraju
Europy, to opowieść o aspiracjach i chwale Pia-
stów, o mądrości i wielkości Jagiellonów. O anar-
chii i upadku w czasach królów elekcyjnych aż
po czasy zaborów. Ciągle mimo upływu lat pa-
dają pytania, czy Rzeczpospolita musiała wtedy
zniknąć na przeszło sto lat? Czy upadku winni
są sami Polacy czy też zaborcze mocarstwa?
Uczniowie na lekcjach historii zastanawiają się,
która droga do niepodległości była lepsza – walka
zbrojna, czy praca u podstaw i powolne budowa-
nie świadomości narodowej. Początek XX wieku
pokazał, że racja leżała pośrodku i ważne były
oba te elementy.
Dwadzieścia lat wolności w czasach II  Rze-
czypospolitej to okres, który pomiędzy odzy-
skaniem niepodległości w 1918 roku a ponow-
nym zniewoleniem w 1939 roku, pozwolił na
wychowanie pokolenia, w którym zachowały
się najważniejsze wartości i cechy decydujące
o tożsamości narodowej oraz patriotyzmie. Owe
cechy umożliwiły przetrwanie okupacji niemiec-
kiej w latach 1939–1945 oraz okresu głębokiej
zależności od Związku Radzieckiego w latach
1945−1989.
Ostatnie kilkanaście lat po wiośnie narodów
w 1989 roku pozwala z ufnością patrzeć w przy-
szłość. Wejście do struktur NATO i Unii Euro-
pejskiej oznacza ostateczny, formalny powrót
Polski do rodziny europejskiej. Pozwala mieć
nadzieję, że wobec niebezpieczeństw, w które
obfituje współczesny świat, już nigdy nie zosta-
niemy pozostawieni sami sobie.
Norbert Haładaj
doktor nauk humanistycznych
w zakresie historii, historyk wojskowości,
wykładowca Wyższej Szkoły
Komunikowania, Politologii i Stosunków
Międzynarodowych oraz Wyższej
Szkoły Stosunków Międzynarodowych
i Amerykanistyki w Warszawie.
4
Kup książkę
Zgłoś jeśli naruszono regulamin