Morfologia zwierząt.odt

MORFOLOGIA ZWIERZĄT

– RBC (red blood cells) – krwinki czerwone – erytrocyty.
Są to komórki odpowiedzialne za przenoszenie tlenu.
Zwiększenie liczby czerwonych krwinek ma miejsce w stanach odwodnienia, podczas długotrwałego niedotlenienia. Wzrost ich ilości następuje również w czasie leczenia glikokortykosteroidami, przy wodonerczu, torbielowatości nerek oraz niewydolności serca i płuc.
– norma u psów 5,5 – 8,0 mln/mm3
– u kotów 6,5 – 10 mln/mm3

-HGB – Hemoglobina
Białko zawarte w erytrocytach, którego zasadniczą funkcja jest przenoszenie tlenu.
Zwiększenie stężenia hemoglobiny towarzyszy odwodnieniu oraz różnego rodzaju nadkrwistościom, zmniejszenie zaś przewodnieniu i niedokrwistości.
– norma u psów 12 – 18 g/dl
– u kotów 8 – 15 g/dl

PCV (Packet Cell Volume) – Hematokryt
Jest to stosunek objętościowy między komórkami, a osoczem krwi.
Hematokryt służy do rozpoznawania niedokrwistości w powiązaniu z innymi wskaźnikami hematologicznymi oraz stanów odwodnienia i przewodnienia w powiązaniu ze stężeniem białka całkowitego w surowicy krwi.
– norma u psów 37-55%
– u kotów 24-45%

MCV (Mean Corpuscular Volume) – średnia objętość krwinki czerwonej
Jest to jeden ze wskaźników czerwonokrwinkowych służacych do ustalenia rodzaju niedokrwistości. Wzrost MCV występuje przy niedokrwistości makrocytowej i megaloblastycznej, przy niedoczynności tarczycy, marskości wątroby oraz w czasie przewodnienia hipotonicznego. Podwyższony poziom MCV fizjologicznie występuje u noworodków.
– norma u psów 60 – 77 fl
– u kotów 39 – 55 fl

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) – średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej.
Wzrost tego parametru występuje przy niedokrwistościach nadbarwliwych, a jego spadek występuje przy niedokrwistościach niedobarwliwych, w niektórych chorobach nowotworowych i przy przewodnieniu hipotonicznym.

MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)) średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej.
Jest to parametr, który pomaga ustalić, czy niedokrwistość jest skutkiem niedoboru żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12. Podwyższenie jego wartości występuje przy niedokrwistościach hiperchromicznych oraz przy odwodnieniach hipertonicznych. Obniżenie wyniku występuje przy niedokrwistości niedobarwliwych, z niedoboru żelaza, przewodnieniu hipotonicznym oraz w zatruciach ołowiem.

WBC (White Blood Cells) – krwinki białe
Jest to wskaźnik określający liczbę białych krwinek.
Zwiększenie liczby białych krwinek ma miejsce w stanach zapalnych wywołanych zakażeniami bakteryjnymi lub uszkodzeniami tkanek. Ich wzrost jest wynikiem działania adrenaliny oraz glikokortykosteroidów. Niektóre infekcje wirusowe i niektóre choroby metaboliczne oraz nowotwory mogą doprowadzić do wzrostu białych krwinek.
Leukocytoza jest też charakterystyczna dla białaczek, niedokrwistości pokrwotocznej i hemolitycznej.
Zmniejszenie liczby białych krwinek występuje przy schorzeniach narządów krwiotwórczych, w niektórych chorobach zakaźnych, takich jak np. panleukopenia kotów. Ponadto spadek jest charakterystyczny dla wyniszczenia organizmu, wstrząsu anafilaktycznego oraz zatrucia lekami.
– norma 9-10 tys./mm3
– u kotów 10-15 tys./mm3

PLT (Platelets) – płytki krwi – komórki odpowiedzialne za proces inicjacji procesu krzepnięcia krwi.
Zwiększenie liczby trombocytów występuje przy chorobach nowotworowych, po krwotokach i w stanach niedoboru żelaza. Zmniejszenie ich liczby występuje w zakażeniach wirusowych, przy uszkodzeniach szpiku kostnego oraz w chorobach autoimmunologicznych.
– norma u psów 200 – 580 tys/mm3
– u kotów 100 – 400 tys/mm3

BIOCHEMIA

ALAT – Aminotransferaza alaninowa
Jest to enzym biorący udział w przemianach białek. Jest wskaźnikiem zaburzeń wątroby. W zależności od stopnia podwyższenia może wskazywać na nowotwory wątroby, zapalenie trzustki, marskość wątroby, a także wirusowe. Przy bardzo wysokim podniesieniu wartości tego enzymu może on wskazywać na uszkodzenie mięśnia sercowego lub mięśni szkieletowych.
– norma u psów 3 – 50 U/l
– u kotów 20 – 107 U/l

ASPAT – Aminotransferaza asparaginianowa
Jest to enzym biorący udział w przemianach białek.
Jest markerem uszkodzenia wątroby i mięśnia sercowego.
W zależności od wzrostu poziomu, ASPAT może sugerować marskość wątroby, zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie wątroby, zawał mięśnia sercowego, wirusowe zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, proces nowotworowy.
– norma u psów 1 – 37 U/l
– u kotów 6 – 44 U/l

Amoniak
Jest to toksyczna substancja powstająca jako produkt uboczny w przemianie aminokwasów.
Podwyższenie stężenia amoniaku występuje podczas uszkodzenia wątroby, przy wysokobiałkowej diecie, w trakcie krwotoków żołądkowo-jelitowych.
– norma u psów do 32

Amylaza
To enzym hydrolityczny z grupy hydrolaz rozkładający skrobię i inne wielocukry. Występuje w soku trzustkowym, dlatego jest wykorzystywany w diagnostyce jako marker funkcjonowania trzustki.
Wzrost aktywności amylazy występuje w ostrym zapaleniu trzustki, przy niedrożności jelit, przy niewydolności nerek oraz przy hiperadrenokortycyźmie. Spadek aktywności tego enzymu występuje w martwicy trzustki, w rozległych oparzeniach oraz zatruciach metalami ciężkimi.

Białko całkowite
Podwyższenie tego parametru może wskazywać na odwodnienie, choroby nowotworowe, przewlekłe stany zapalne.
Natomiast obniżenie może wskazywać na niedobory żywieniowe, upośledzenie wchłaniania białka w jelitach, rozległych ranach i oparzeniach, przy atrofii i zwłóknieniu wątroby, przy zapaleniu otrzewnej oraz przy przewodnieniu.
– norma u psów 5,5 – 7 g/dl
– u kotów 6,0 – 8,0 g/dl

Bilirubina
Produkt rozpadu hemoglobiny. Jest metabolizowana w wątrobie i wydalana wraz z żółcią do jelita i wydalana z kałem.
Wzrost stężenia bilirubiny w surowicy jest obserwowany w żółtaczce hemolitycznej, żółtaczce mechanicznej, żółtaczce miąższowej, w czasie uszkodzenia wątroby.
– norma u psów 0-0,2 mg/dl
– u kotów 0 – 0,4 mg/dl

Chlorki
Ulegają podwyższeniu podczas odwodnienia, w zasadowicy oddechowej, podczas spożywania diety bogatej w sól. Obniżenie stężenia występuje natomiast podczas wymiotów i w kwasicy oddechowej. Bardzo ważny parametr jeśli chodzi o diagnozowanie choroby Addisona.
– norma u psów 360 – 410 mg/dl
– u kotów 360 – 420 mg/dl

Cholesterol
Jest to związek chemiczny, lipid z grupy steroidów syntetyzowany w wątrobie i dostarczany z pożywniem. Cholesterol odgrywa kluczową rolę w wielu procesach biochemicznych, m.in.: syntezie witaminy D3 oraz hormonów o budowie sterydowej takich jak kortyzon, progesteron, estrogen i testosteron. Podwyższenie stężenia cholesterolu obserwuj się w nerczycach, w cukrzycy, w niedoczynności tarczycy u psów oraz diecie bogatotłuszczowej. Obniżenie stężenia cholesterolu występuje w niewydolności trzustki, w chorobach wątroby, w nadczynności tarczycy u psów i w niedokrwistości.
– norma u psów 127 – 360 mg/dl
– u kotów 77 – 201 mg/dl

Dehydrogenaza mleczanowa
Enzym występujący we wszystkich w zasadzie tkankach. Wzrost jego aktywności występuje w chorobach wątroby, niedokrwistości hemolitycznej, w białaczce, chorobach mięśni szkieletowych, zawałach mięśnia sercowego, w zapaleniu płuc.
– norma u psów 105 – 1683 U/l
– u kotów 161 – 1051 U/l

Dehydrogenaza glutaminianowa
Jest enzymem występującym głównie w wątrobie.
Wzrost aktywności tego enzymu następuje dopiero w ciężkich uszkodzeniach wątroby. Wzrost może sugerować wirusowe zapalenie wątroby, stłuszczenie, marskość, a także raka i niewydolność prawokomorową serca.
– norma u psów 105 – 1683 U/l
– u kotów 161 – 105 U/l

Fosfataza kwaśna (ACP)
Należy do enzymów klasy hydrolaz. Jej rola polega głównie na katalizowaniu hydrolizy różnych estrów fosforanowych. Występuje w gruczole krokowym. Aktywność jej bardzo wzrasta w chorobie nowotworowej tego gruczołu, co wykorzystuje się w diagnostyce do wczesnego rozpoznawania tej postaci raka oraz złośliwych nowotworach kości.
– norma u psów 30 – 120 U/l
– u kotów 20 – 63 U/l

Fosfataza zasadowa (ALP)
Wzrost aktywności występuje w żółtaczce zastoinowej, wirusowym i toksycznym zapaleniu wątroby, w marskości wątroby, w białaczce szpikowej, W nowotworach kości, po leczeniu glikokortykosteroidami oraz w hiperadrenokortycyźmie u psów.
– norma u psów 20 – 155 U/l
– u kotów 23 – 107 U/l

Fosfor
Podwyższenie stężenia ma miejsce zarówno w ostrej jak i przewlekłej niewydolności nerek, w mocznicy, w nadczynności przytarczyc, w hiperwitaminozie wit D, w przypadku nadmiaru fosforu w diecie. Obniżenie ma miejsce w nadczynności przytarczyc, w krzywicy, w osteomalacji, w tężyczce, w cukrzycy, przy niedoborze fosforu w diecie i zespole złego wchłaniania, w wysokiej laktacji oraz na skutek leczenia glikokortykosteroidami.
– norma u psów 4,2 – 8,9 mg/dl
– u kotów 4,5 – 8,1 mg/dl

FRAKCJE BIAŁKOWE
Albuminy
To białka krwi, które pomagają ocenić stopień uwodnienia organizmu, krwotoków oraz chorób wątroby, jelit i nerek. Bardzo ważny parametr w przypadku starszych pacjentów, szczególnie przed zabiegami operacyjnymi. Albuminy pełnią kluczową rolę w utrzymaniu ciśnienia onkotycznego niezbędnego do zachowania prawidłowych proporcji między ilością wody zawartą we krwi, a ilością wody w płynach tkankowych. Rolą albumin jest także działanie buforujące pH, transport niektórych hormonów, leków, kwasów tłuszczowych i barwników żółciowych oraz wiązanie i transport dwutlenku węgla. Podwyższone stężenia ma miejsce podczas odwodnienia. Obniżenie ma miejsce w stanach niedożywienia, zaburzeń wchłaniania, nerczycach i oparzeniach.
– norma u psów 33 – 56 g/l
– u kotów 27 – 39 g/l

Globuliny
Odpowiedzialne są za prawidłowe funkcjonowanie mechanizmów odpornościowych. W organizmie występuje kilka frakcji globulin: α glubuliny, β i γ globuliny nazywane immunoglobulinami, które z kolei dzielą się na frakcje:
IgG – najważniejsze w walce z infekcją; warunkują odporność
IgA – obecne we wszystkich wydzielinach; chronią śluzówki
IgD – biorą udział w pobudzeniu limfocytów B
IgM – jako pierwsze pojawiają się w czasie choroby
IgE – ich ilość rośnie w odpowiedzi na alergen, a także w zakażeniach pasożytniczych.
Podwyższenie stężenia globulin ma miejsce w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych, a obniżenie w chorobach wątroby, chorobach nerek, nowotworach złośliwych, niedoczynności tarczycy, zakażeniach, chorobach autoimmunizacyjnych.
– norma u psów α-globuliny 8 – 23, ß-globuliny 15 – 24, γ-globuliny 8 – 17 g/l
– u kotów α-globuliny 13 – 45, ß-globuliny 4 – 18, γ-globuliny 5 – 10 g/l

Glukoza
podwyższenie stężenia występuje w cukrzycy, zapaleniu nerek, zapaleniu trzustki, przy odwodnieniu, nadczynności kory u rdzenia nadnerczy, w nadczynności przysadki i nadczynności tarczycy. Obniżenie natomiast ma miejsce przy nadczynności wysepek Langerhansa, przy niewydolności nerek, niedoczynności nadnerczy przy toksycznym uszkodzeniu wątroby, na skutek głodu i złego wchłaniania oraz w zespole hipoglikemicznym szczeniąt.
– norma u psów 70 – 120 mg/dl
– u kotów 100 – 130 mg/dl

γ-glutamylotransferaza
Wzrost aktywności można zaobserwować podczas cholestazy wewnątrz i pozawątrobowej, w ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki, w ostrym zapaleniu wątroby, a także po leczeniu kortykosteroidami u psów.
– norma u psów 5 – 25 U/l
– u kotów 0 – 5 U/l

Kinaza kreatynowa (CK)
Jest enzymem występującym w tkankach i komórkach o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym, takich jak mięśnie szkieletowe, gładkie, a także mózg, plemniki. Podwyższony poziom CK świadczy przede wszystkim o uszkodzeniu tkanek, szczególnie mięśni. Wzrost CK oznacza zatem kontuzje, nadmierny wysiłek fizyczny, choroby mięśnia sercowego, zawał serca, choroby ośrodkowego układu nerwowego, wylewy, napady epileptyczne.
– norma u psów 25 – 467 U/l
– u kotów 49 – 688 U/l

Frakcja sercowa kinazy kreatynowej (CK- MB)
Izoenzym sercowy kinazy kreatynowej (CK-MB) jest markerem martwicy mięśnia sercowego.
– norma u psów 25 – 467 U/l
– u kotów 49 – 688 U/l

Kreatynina
Powstaje w organizmie w wyniku nieenzymatycznego rozpadu fosforanu kreatyny. Stanowi produkt metabolizmu, jest wydalana z organizmu przez nerki z moczem, stanowiąc – obok mocznika – jeden z głównych związków azotowych. Podwyższenie stężenia kreatyniny ma miejsce po wysiłku, przy zmniejszonym wydalaniu podczas niewydolności nerek. Obniżenie stężenia na miejsce podczas głodzenia i na skutek stosowania glikokortykosteroidów.
– norma u psów 1,0 – 1,7 mg/dl
– u kotów 1,0 – 1,7 mg/dl

Kwas mlekowy
Podwyższenie stężenia ma miejsce przy zbyt małym zaopatrzeniu tkanek w tlen, przy kwasicy metabolicznej, przy niedokrwistości oraz w przebiegu cukrzycy.
– norma u psów 1,11 – 3,89 mmol/l
– u kotow 1,11 – 8,33 mmol/l

Kwas moczowy
Podwyższenie stężenia ma miejsce w czasie kłębuszkowego zapalenia nerek, przy niedrożności dróg moczowych, przy chorobach nowotworowych (zwłaszcza białaczkach) i w czasie głodzenia. Obniżone stężenie jest przy upośledzeniu czynności resorpcyjnej kanalików nerkowych.
– norma u psów 0,2 – 0,9 mg/dl
– u kotów 0 – 1,9 mg/dl

Lipaza
Jest to enzym produkowany w trzustce odpowiadający za hydrolizowanie wiązań estrowych triacylogliceroli, czego produktami są wolne kwasy tłuszczowe oraz glicerol. Inaczej mówiąc lipaza jest enzymem odpowiadającym za prawidłowe trawienie tłuszczy. Wzrost aktywności może być spowodowany ostrym zapaleniem trzustki, nowotworami trzustki, chorobami nerek oraz niedrożnością jelit.
– norma u psów 268 -1769 U/l
– u kotów 157 – 1715 U/l

Magnez
Jony magnezu odgrywają dużą rolę w utrzymywaniu ciśnienia osmotycznego krwi i innych tkanek, oraz uczestniczą w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym. Podwyższenie stężenia ma miejsce w ostrej kwasicy cukrzycowej, w niewydolności nerek, w hipokalcemii oraz w czasie odwodnienia. Obniżenie natomiast występuje przy niedostatecznej podaży, złym wchłanianiu, niedoczynności przytarczyc i hiperaldosteroniźmie.
– norma u psów 2,1 – 3,2 mg/dl
– u kotów 2,0 – 5,4 mg/dl

Mocznik
Jest końcowym produktem przemiany białek i innych związków azotowych w organizmie. Jest wydalany z moczem. Podwyższenie stężenia może być spowodowane wieloma przyczynami, są to między innymi: odwodnienie, choroby układu sercowo -naczyniowego, krwotok w przewodzie pokarmowym, dieta wysokobiałkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre i przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych, marskość nerek, nerczyce, kamica nerkowa i pęcherzowa. Obniżenie stężenia występuje przy silnym uszkodzeniu wątroby.
– norma u psów 20 – 45 mg/dl
– u kotów 25 – 70 mg/dl

Mózgowy peptyd natriuretyczny (BNP)
Jest markerem, którego zwiększone stężenie w osoczu może wskazywać na zawały serca, tachykardię nadkomorową, nadciśnienie tętnicze, zbyt dużą objętość komór, kardiomiopatię przerostową.

Potas
Kationy potasu są głównymi jonami wewnątrzkomórkowymi i są konieczne do utrzymania potencjału czynnościowego błon komórkowych. Podwyższenie stężenia towarzyszy niewydolności kory nadnerczy, ostrej niedrożności jelit. Występuje też przy skąpomoczu i bezmoczu spowodowanym schorzeniami nerek. Obniżenie stężenia występuje na skutek utraty potasu przez przewód pokarmowy w czasie wymiotów czy też biegunki, w chorobach nerek, przy leczeniu niektórymi lekami moczopędnymi, podczas leczenia glikokortykosteroidami.
– norma u psów 16,0 – 21,0 mg/dl
– u kotów 16,0 – 22,0 mg/dl

Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP)
Produkowany i uwalniany przede wszystkim przez ściany przedsionków serca.
Powoduje on spadek wydzielania reniny, syntezę aldosteronu, a co za tym idzie do spadku ciśnienia tętniczego i w rezultacie odciążenia serca. Bodźcem powodującym jego wydzielanie jest zwiększone rozszerzenie przedsionka spowodowane np. przewodnieniem, nadciśnieniem tętniczym czy niewydolnością krążenia. Wzrost stężenia ANP jest charakterystyczny, oprócz chorób układu krążenia dla niewydolności nerek i dirofilariozy. U pacjentów może być wykorzystywany w celu ustalenia przyczyny kaszlu. U pacjentów z chorobami górnych dróg oddechowych nie obserwuje się wzrostu stężenia ANP. Istniej korelacja między wysokim stężeniem ANP a śmiertelnością.
– norma u psów 1350 – 1700 fmol/ml

Sód
Jony sodu są głównym kationem zewnątrzkomórkowym i są konieczne do utrzymania potencjału czynnościowego błon komórkowych. Sód odgrywa pewną rolę w patogenezie nadciśnienia i niewydolności krążenia. Podwyższenie stężenia ma miejsce przy moczówce prostej, nadczynności kory nadnerczy, hiperaldosteroniźmie, przy niewydolności nerek. Obniżenie występuje przy przewlekłym zapaleniu kłębuszków nerkowych, w czasie biegunek, przy niewydolności kory nadnerczy, w przebiegu cukrzycy, przy przedawkowaniu leków moczopędnych.
– norma u psów 139,1 – 156,5 mmol/l
– u kotów 143,6 – 156,5 mmol/l

Troponiny
Troponiny to proteiny wiążące jony wapnia obecne we wszystkich komórkach mięśni poprzecznieprążkowanych. Troponiny T oraz I posiadaja swoje izoformy sercowe. Podwyższenie stężenia troponin następuje w wyniku uszkodzenia mięśnia sercowego. Ze względu na krótki okres półtrwania służy do diagnozowania świeżego uszkodzenia komórek. U kotów cierpiących na kardiomiopatię przerostową obserwuje się stale podwyższone stężenia.

Trójglicerydy
Są to związki, które stanowią rezerwę energetyczną organizmu. Magazynowane są w komórkach tłuszczowych. Wzrost stężenia ma miejsce w cukrzycy, w zapaleniu trzustki, nerczycach i niedrożności przewodów żółciowych.
– norma u psów 17,7 – 115,1 mg/dl
– u kotów 17,7 – 159,4 mg/dl

Wapń
Wchodzi w skład kości oraz niektórych rodzajów ścian komórkowych. Pozostała część występuje w postaci zjonizowanej w surowicy krwi. Wapń zjonizowany jest obecny w płynie śródkomórkowym oraz pozakomórkowym i pełni szereg ważnych funkcji jako:aktywator enzymatyczny kinaz biakowych, bierze udział w przewodzeniu impulsów bioelektrycznych, w krzepnięciu krwi, w skurczu mięśni, w reakcjach zapalenia, regeneracji i proliferacji, w wydzielaniu hormonów. Podwyższenie stężenia ma miejsce w nadczynności przytarczyc, przewlekłym zapaleniu nerek, przy niewydolności krążenia, w rozedmie płuc, przy przedawkowaniu witaminy D, przy zwiększonym wchłanianiu wapnia z jelit.
– norma u psów 9,0 – 12mg/dl
– u kotów 8,0 – 12 mg/dl

Wodorowęglany
Zwiększenie rezerwy alkalicznej ma miejsce podczas wymiotów, niedokrwistości.
Zmniejszenie rezerwy alakalicznej ma miejsce podczas biegunki, zapalenia nerek, przy rozedmie płuc, zapaleniu płuc i stanach gorączkowych.
– norma u psów 20 mmol/l
– u kotów 20 mmol/l

Żelazo
Pierwiastek ten należy do ważnych, dla zachowania pełni zdrowia, składników pokarmowych. Atom żelaza znajduje się w wielu ważnych białkach:
– hemoglobinie, mioglobinie oraz w centrach aktywnych licznych enzymów takich jak: katalaza, peroksydazy oraz cytochromy. Podwyższenie stężenia ma miejsce w niedokrwistościach hemolitycznych, w wirusowym zapaleniu wątroby, w zapaleniu nerek. Obniżenie natomiast w chorobach nowotworowych i nerczycach.
– norma u psów 16,8 – 21,8 mikromola/l
– u kotów 12,2 – 38,5 mikromola/l

Copyright © 2016 Centrum Zdrowia Małych Zwierząt