Pomerania Styczen 2014.pdf

(8463 KB) Pobierz

CENA 5,00 ZŁ (w tym 5% VAT)

NR 1 (472) STYCZEŃ 2014

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY

ROK ZAŁOŻENIA 1963

www.miesiecznikpomerania.pl

Òstatné òddzãkòwanié z prof. Synakã

Barwy Kaszub w Filharmonii Kaszubskiej

XIX Zjazd Delegatów ZK-P

Òstatné òddzãkòwanié…

21 gòdnika 2013 r. rzmë lëdzy towarzëłë prof. Brunowi Synakòwi

w Jegò òstatny drodze. Nôprzód w òliwsczi katédrze,

a pózni na gduńsczim smãtôrzu Srebrziskò jesmë sã

òddzãkòwelë z tim wiôldżim sënã kaszëbsczi zemi.

1. Prof. Synak òstatny rôz w òliwsczi katédrze.

2. Wnetka 40 staniców z całégò Pòmòrzô pòjawiło sã na pògrzebie

Profesora.

3. Kómpaniô Wòjnowi Marinarczi prowadzëła smùtną procesjã

na smãtôrz.

4. To wielka satysfakcja spotkać kogoś takiego na swojej drodze

– gôdôł ò B. Synakù przédnik pòlsczégò rządu Donald Tusk.

5. Abp Gòcłowsczi sëpie grużlã zemi na zark profesora Synaka.

Òdj. jb, dm

Numer wydano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji

oraz Samorządu Województwa Pomorskiego.

Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska

W NUMERZE:

3 A z projektã kòncertu „Kaszëbsczé farwë”

bëło tak...

Tómk Fópka

4 Nowe barwy „kaszubskiej muzyki”

Sławomir Bronk

6 O Filharmonii Kaszubskiej

z Jolantą Rożyńską rozmawia Tomasz Fopke

8 XIX Zjôzd Delegatów K-PZ w òbiektiwie

9 Kierunek przyszłość

Łukasz Grzędzicki

11 Profesorze, Bóg zapłac!

14 Odrobiona lekcja?

Krzysztof Korda

16 Córka niezwykłych ludzi

Stanisław Salmonowicz

18 Piesniô – zdënk słowa i mùzyczi

Tómk Fópka

20 Pociąg do Helu opóźniony o kilka miesięcy

Sławomir Lewandowski

22 Chłopiec z Lisiej Grobli

Marek Adamkowicz

24 Ks. Jan Müller CR

Leszek Molendowski

27 Profesor z Krakowa na Kaszubach (część 1)

Tadeusz Linkner

30 Kolekcja Amrogowicza (część 2)

Rajmund Knitter

32 Z Wilna na Kaszuby

ze Zbigniewem Szymańskim rozmawiają

Miłosława i Sławina Kosmulskie

35 Òficér (dzél 3)

Jerzi Hoppe

39 Ùczba 29. Bògùsłôw X Wiôldżi

Róman Drzéżdżón, Danuta Pioch

I–VIII NAJÔ ÙCZBA

41 Cuda, cuda w stajeneczce

Marta Szagżdowicz

42 Avalon (część 15)

Jacek Borkowicz

43 Sësznik tińtu

44 100 lat parafie w Bòrowim Młinie

Andrzéj Kraùze, Tomôsz Lidzbarsczi

46 Pomieszane z poplątanym, czyli polityczne

ciekawostki

Bogusław Breza

48 Nadzwëkòwi kaszëbsczi chùr

ELSKI

50 Rok spokojnego słońca

Kazimierz Ostrowski

50 Rok pòkójnégò słuńca

Tłom. Hana Makùrôt

52 Gdzie zaczyna się niebo…

Maria Pająkowska-Kensik

54 Listy

56 Z drugiej ręki

Rehabilitacjô

Szlachcónczi...

Red.

58 Milczący głos samotnych pruskich szlachcianek

Magdalena Izabella Sacha

60 Dramaturgiô Annë Łajming.

Dzél 1: Tematë i kònwencje

Daniel Kalinowski, tłom. Bòżena Ùgòwskô

62 Lektury

68 Nie żëje Daniél Czapiewsczi

69 Całe życie dla Torunia

Wojciech Szramowski

70 Działo się w styczniu

71 Bògati wieczór

Red.

71 Hej kolanda, kolanda!

Zyta Wejer

72 Kùrón w akcje

Ana Glëszczińskô

73 Knégòbùs Radia Kaszëbë

74 Klëka

78 Działo się w Gdańsku

79 Ksawér, to je ò wiatrach

Tómk Fópka

80 Chòc rôz…

Rómk Drzéżdżónk

POMERANIA

STËCZNIK 2014

Od redaktora

Ostatnie tygodnie 2013 roku obfitowały w ważne dla

Pomorza wydarzenia. Niestety, również smutne. 18

grudnia zmarł prof. Brunon Synak, prezes Zrzeszenia

Kaszubsko-Pomorskiego, naukowiec, samorządowiec.

Wielu mieszkańców naszego regionu weszło na „swo-

ją kaszubską stegnę” właśnie dzięki niemu. Czujemy

smutek i pustkę. Śp. profesor Synak zostawił po sobie

wiele ważnych słów i dokonań, a przede wszystkim

przykład pięknego życia, oddanego „tatczëznie” i lu-

dziom.

Łatwiej głosić hasła, trudniej świadczyć

– mó-

wił krótko przed śmiercią do ks. abpa Tadeusza Gocłowskiego, ale Brunon

Synak na głoszeniu haseł nie poprzestawał. Tym większy żal, że nie ma go

już z nami.

A przecież jeszcze 30 listopada przemawiał do zebranych na XIX Zjeździe

Delegatów ZK-P. Wtedy nikt nie myślał, że będzie to swoiste ostatnie poże-

gnanie Profesora z działaczami kaszubsko-pomorskimi.

Na owym Zjeździe wybrano na nową kadencję prezesa Zrzeszenia. Kolejne

3 lata będzie rządził tą organizacją Łukasz Grzędzicki. Jakie są jego plany

i jakie zadania stawia przed sobą i całym ZK-P, pisze w tym numerze „Po-

meranii”.

I jeszcze o radosnym wydarzeniu, które miało miejsce w Fiharmonii Ka-

szubskiej w Wejherowie. Koncert pieśni kaszubskich oraz prawykonanie

„Pieśni fonemicznych” wysłuchane przez kilkaset osób nie tyko z Pomorza,

to przykład tego, że kaszubszczyzna w „pałacach” ma się coraz lepiej. Żeby

tylko teraz chciała wrócić do zwykłych kaszubskich domów…

ADRES REDAKCJI

80-837 Gdańsk

ul. Straganiarska 20–23

tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31

e-mail: red.pomerania@wp.pl

REDAKTOR NACZELNY

Dariusz Majkowski

Bogumiła Cirocka

ZASTĘPCZYNI RED. NACZ.

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Danuta Pioch (Najô Ùczba)

(WSPÓŁPRACOWNICY)

KOLEGIUM REDAKCYJNE

Edmund Szczesiak

(przewodniczący kolegium)

Andrzej Busler

Roman Drzeżdżon

Piotr Dziekanowski

Aleksander Gosk

Wiktor Pepliński

Tomasz Żuroch-Piechowski

TŁUMACZENIA

NA JĘZYK KASZUBSKI

Hanna Makurat

Karolina Serkowska

Bożena Ugowska

Dariusz Majkowski

PRENUMERATA

Pomerania z dostawą do domu!

Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenumeraty

zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami brutto i uwzględniają 5% VAT.

Zamawiający roczną prenumeratę obejmującą co najmniej 6 miesięcy 2014 roku otrzymają

jedną z atrakcyjnych książek.

Listę pozycji do wyboru prezentujemy w tym numerze na stronie 19. Książki wyślemy we wrześniu

2014 roku.

Aby zamówić roczną prenumeratę, należy

•

dokonać wpłaty na konto: PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13, ZG ZKP, ul. Straganiarska

20–23, 80-837 Gdańsk, podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki zamawiającej) oraz dokładny

adres

•

zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl

•

Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamówienia na prenumeratę (...) można składać bez-

pośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na

adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:

22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach 7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Filharmonia Kaszubska w Wejherowie

Fot. Bartosz Makowski

www.makowski.co

FOT. NA OKŁADCE

Zarząd Główny

Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego

80-837 Gdańsk

ul. Straganiarska 20–23

DRUKARNIA WL

WYDAWCA

DRUK

Redakcja zastrzega sobie prawo

skracania i redagowania artykułów

oraz zmiany tytułów.

Za pisownię w tekstach w języku kaszubskim,

zgodną z obowiązującymi zasadami,

odpowiadają autorzy i tłumacze.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności

za treść ogłoszeń i reklam.

Wszystkie materiały objęte są

prawem autorskim.

POMERANIA

STYCZEŃ 2014

TEMAT MIESIĄCA

A z projektã kòncertu

„Kaszëbsczé farwë” bëło tak...

Zazwòniła do mie, jakno wiceprzédnika Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô, Ana Dunst – direk-

torka zrzeszeniowi wëdôwiznë – i gôdô, że minyster kùlturë ògłosył kònkùrs na kómpòzytorsczé

zamówienia.

TÓMK FÓPKA

przërôczony òstelë młodi a òstro w górã

jidący spiéwôcë: Mariô Malënowskô

(sopran) i Rafôł Kùcharsczi (baritón),

i téż ùznóny ju: Aleksandra Kùcharskô-

-Szefler (sopran) a Jack Szëmańsczi (tenór).

Kameralnô Òrkestra Progress pòd przéd-

nictwã Szëmóna Mòrësa a chór Tutti e solo

Wiktorie Batarowsczi bëlë mòcnym spòd-

lim kòncertu.

Òd ùdbë...

Karól Nepelsczi, pòchòdzący z Redë,

ùczéń Krësztofa Penderecczégò, òd razu

mie przëszedł do głowë. Ju doswiadczo-

ny na kaszëbsczim pòlu – zrobił kòl 20

instrumentalnëch aranżacjów dzecnëch

piesniczków i pôrã òrkestrowëch, co bëłë

wëkònóné w Bôłtëcczi Filharmónii na

50-lecé Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzesze-

niô. Òd tegò wëdarzeniô z 2006 rokù nick

pòdobnégò na taką skalã sã nie przëtra-

fiło Kaszëbóm. I tak jak tej, zaprosył jem

do radë a wespółdzejaniô Witosławã Fran-

kòwską, chtërna jak wiedno, chãtno pòdze-

lëła sã swòjim wielelatnym doswiôd-

czenim w òrganizacji i warkòwima ùmie-

jãtnoscama mùzycznyma. Dzãka temù,

pózni, całi kòncert miôł „rãce a nodżi”,

żlë jidze ò jegò bùdowã i wëkònôwców.

Minysterialné zamówienié pòdskôcëło

bò wej Zrzeszenié do zrëchtowaniô

wiãkszégò kòncertu. Jegò „minyster-

sczim” dzélã miałë bëc Nepelsczégò

„Piesnie fònemiczné” – nowô mùzyka

napisónô przez niegò na zlecenié K-PZ

do téż nowégò, zamówionégò ù Jerzégò

Stachùrsczégò, tekstu – chtërne bë òstałë

òbònioné piesnioma jinëch ùsôdców ka-

szëbsczi mùzyczi: Wacława Kirkòwsczégò,

Mariana Selina, Jana Trepczika, Tomasza

Fópczi a Witosławë Frankowsczi (wszët-

czé w òpracowanim òrkestrowim ti

òstatny). Kòncert miôł miec trzë dzéle: Pie-

snie z Kaszëb (12 dokazów), ww. „Piesnie

fònemiczné” (4 dzéle) i Kòlãdë (6 spiéwów),

różnofarwné trescą i fòrmą – stądka jegò

titel „Kaszëbsczé farwë”. Do spiéwaniô

POMERANIA

STËCZNIK 2014

...do ji zjisceniô

27 maja béł złożony wniosk do Miny-

stra Kùlturë i Nôrodny Spôdkòwiznë

na stwòrzenié dokazu na solistów,

chór i kameralną òrkestrã. Òstôł wësok

òbsądzony i dotacjã minyster przëznôł.

Wespółaùtór „Piesniów fònemicznëch”,

fejrëjący w 2013 rokù 40-lecé swégò

artisticznégò dzejaniô, Jerzi Stachùrsczi

ju 31 lëpińca przesłôł 14 wiérztów pò

kaszëbskù i pò pòlskù. Dzél dłëżi dérowa-

ło twòrzenié mùzyczi. Òstatnô, czwiôr-

tô czãsc partiturë przëszła òd Karola

Nepelsczégò, mejlã, 18 lëstopadnika

a dwa dni pózni – òstatné głosë dlô spié-

wôków.

Równo z artisticzną robòtą, w bió-

rze Zarządu Òglowégò Zrzeszeniô Ana

Dunst i direktór bióra Łukôsz Richert

mielë starã ò sprawë fòrmalné (tësąc

a jedną) i dëtczi – kò minyster dôł leno

dzél pieniãdzy pòtrzébnëch do zrobie-

niô kòncertu. Wspiarcé dôł téż Marszôłk

Pòmòrsczégò Wòjewództwa, Mieczësłôw

Struk. Pòmògła ENERGA S.A. i Nadbôłto-

wé Centrum Kùlturë. Na wespółrobòtã

przë projekce przëstało Wejrowsczé Cen-

trum Kùlturë – kòncert mógł sã òdbëc

w Kaszëbsczi Filharmónii. A prorek-

tór Mùzyczny Akademie we Gduńskù,

Całim kòncertã zadirigòwôł Szëmón Mòrës.

Òdjimk ze zbiérów aùtora

prof. Riszard Minkiewicz, zgòdzył sã,

cobë próbë bëłë w bùdinkù ti ùczebnie;

wikszosc przërôczonëch spiéwôków

i mùzyków miała tam nôblëżi. Zaczãłë

sã próbë, w tim te z ùdzélã kómpòzytora

Karola Nepelsczégò (3 i 7 gòdnika).

Kùreszce, wieczorã 8 gòdnika, przë

pełny salë wejrowsczi filharmónie za-

brzëmiałë kaszëbsczé zwãczi. Pòstrzód

gòscy nie zafelało Brigidë Błaszczëk,

przedstôwcczi minystrowégò Institutu

Mùzyczi i Tuńca, jakô we Warszawie

„dozéra” naszégò projektu.

Òbczas całi, pôrãmiesãczny robòtë

telefónë zwòniałë dzesątczi razy, szłë mej-

le, „chòdzało” ksero i drëkarniô (chòcle

snôżé programë). Wiele przejachónëch

kilométrów, dogôdënków w mòwie i na

pismie. Czasã bëło kąsk nerwòwò. Ale

bëło wôrt!

Plik z chomika:

Izakolobrzeg

Pomerania Styczen 2014.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: