Perykopy_ewangelijne_niedzielne_i_swiateczne_objasnil_i_wylozyl_X_Jozef_Krukowski_Krakow_1890 ba.pdf

(67378 KB) Pobierz
PERYKOPY EWANGELIJNE
niedzielne i świąteczne
<ll;i użytku
katechetów, kaznodziei, rodziców i nauczycieli
objaśni! i wyłożył
X. Józef K ru k o w sk i
Doktor S. T.. proboszcz kolegiaty św. Floryann, li. lladca. Kontystom
\ń*k.
pr/.einysk.
krakowsk. e. profesor Uniw. Jagiell.
KRAKÓW.
X A K Ł A I) K M A U T O R A.
Czcionka ni i tlrukunii A. Slomskipjrn, ul. Flonańska 31.
1800.
APROBATA.
W niniejszym rękopisie ztiwipnijimym wyk hol i wyjaśnienie |>e-
rykop ewangelijnyeli niedzielnych i świątecznych. nic przeciwnego nauce
Kośeiofu ś. nie znalazłem, przeto za godny druku go uznaję..
JCm kirw , d.
14
g r u d n ia iłtSf).
W S T Ę P N E UWAGI .
lany dla nauki religii w szkołach ludowych tak
m
-....'Uj' pospolitych jak wydziałowych obejmują także wy­
kład perykop ewangelijnych niedzielnych i świą­
tecznych i słusznie. Przynosi on bowiem wielkie korzyści
tak dzieciom jak i rodzicom, a wreszcie katechetom.
Obznajamia bowiem dzieci
1
) z textami biblijnymi, jakoteż
z historyą życia P. Jezusa, która w nich budzi uczucia
czci, miłości i wdzięczności ku Niemu i porywa do na­
śladowania.
2
) Powzięte z katechizmu nauki głębiej wpaja
w umysł.
3
) Przysposabia dzieci do korzystnego słuchania
kazań.
4
) Przez wyprowadzenie z perykopy nauk wiary
i obyczajów zaostrza się dowcip, ćwiczy sic moralny
rozsądek dzieci.
Niektórzy rodzice każą sobie przez dzieci przed nie­
dzielą lub świętem uroczystem czytać perykopę ewang.,
a tak w myśl tejże bywają wprowadzeni.
Katechecie wielce to ułatwia wykład nauki religii.
Sposób zaś wykładu od dawna praktykowany jest na-
1
*
X. Jozafat Sobierajski.
Kan. kat.. Cenzor i-ica treści rcliffij.
L. Ó4Ó8.
Pozwalamy drukowai'-.
ArukóiC, d niu
14
(rru d n ia lAAcj.
K S IĄ / I- B IS K U P
f ALBIN.
CL. S.)
W szystkie prawa zastrzeżone.
IV
stepujący: Katecheta każe wszystkim dzieciom powstać,
a uczyniwszy znak krzyża św. albo sam przeczyta ustęp
ewan". lub każe uczniowi płynnie czytającemu odczytać
głośno i zwolna. Dalej rozróżni, czy perykopa jest
u)
treści
historycznej, czy
li)
zawierająca przypowieść; czy wreszcie
jest
c)
treści naukowej.
Wyjaśniając perykopę treści h i s t o r y c z n e j po
przeczytaniu każe: i) opowiedzieć dzieciom swojemi
słowami, a wreszcie podać. najkrótszą treść;
2
) okaże
związek z innemi zdarzeniami z życia Chrystusa;
3
) po­
dzieliwszy na główne części poda potrzebne wyjaśnienia
archeologiczne, topograficzne itp .:
4
) rozbierając osnowę
perykopy zapyta o przyczynę i skutek zdarzenia, o po­
budki, myśli i uczucia osób działających;
5
) wyprowadzi
wreszcie nauki wiary i obyczajów;
6
) zakończy krótką
do dzieci nauką.
Jeżeli perykopa zawiera p r z y p o w i e ś ć , katecheta
już w opowiadaniu położy nacisk na główne części przy­
powieści, potem dawszy potrzebne objaśnienia w celu
ułatwienia dzieciom zrozumienia, bierze część za częścią
i wykłada im znaczenie, w końcu wszystko każe dzieciom
jeszcze raz opowiedzieć i wyprowadza — jak wyżej
stosowne nauki.
Przy perykopie treści d y d a k t y c z n e j , katecheta
11
)
każe czytać zdanie za zdaniem, i każde wyjaśnia pod
względem rzeczowym i nominalnym, pyta o osoby, o myśl
zawartą i związek z poprzedzającem;
b)
przeprowadziwszy
całą perykopę w ten sposób każe w związku cala opo­
wiedzieć : c) pytaniami wydobywa z całości główniejsze
m yśli;
d)
wyprowadza nauki wiary i obyczajów. Głó­
wniejsze okresy Roku kościelnego poprzedzi okoliczno­
ściowe pouczenie o czasie liturgicznym.
W większe uroczystości wyłoży na wstępie znacze­
nie ich. W święta Patronów młodzieży szkolnej pożą­
daną jest krótka pareneza czyli exorta, do pojęcia i po­
trzeb wieku dzieci zastosowana.
Zwyczaj, że uczniowie piśmiennie treść perykopy
odnoszą katechecie, ma tę korzyść, że co się napisze,
utkwi głębiej w p a mi ę c i d z i e c i uczą się samodzielnie
myśleć, oraz ćwiczą się w stylu kościelnym polskim.
Zdarzyło mi się słyszeć zdanie, że w y k ł a d p e ­
r y k o p e w a n g . s t a l się d z i s i a j z b y t e c z n y m , p o ­
n i e w a ż d z i e c i u c z ą się h i s t o r y i b i b l i j n e j . Na to
odpowiadam, że to zapatrywanie się jest poniekąd mylne.
Proszę bowiem porównać Ewangelijkę z książeczką histo­
ryi bibl. przeznaczoną dla dzieci, a pokaże się, że prawie
połowa perykop nie jest objęta historyą biblijną, dalej,
że perykopy nie stoją do siebie w historycznym związku,
lecz są one w ścisłym związku z Rokiem kościelnym;
ten zaś ma na celu, cale dzieło odkupienia żywo stawić
wiernym przed oczy. Perykopy więc mają wprowadzić
Wiernych w rozumienie ducha Roku kość. Przeto na­
kazuje Sobór Tryd. ses.
24
ref.
4
, »aby p a s t e r z e n a ­
u c z a l i l u d P i s m a św. i p r a w a Bo s k i e go ®. Kate­
chizm Tryd. Soboru w Przedmowie pyt.
13
,
aby łączyli,
tryldarł prawd wiary z Ewanyclią.
Synod prow. Gnieźń.
r.
1607
, de doctr. c h r.:
aby jedną pniowe kar a u ia brali
z Ewuiajelii, a drayii z Katechizmu Tryd.
Synod Prow.
162
S r.
7
, z a l e c a t r z y m a ć s i ę K a t e c h . T r y d . , k a ­
z a ń S k a r g i i h o m i l i j W u j k a , a te nigdy nie po­
mijają perykop ewang.
Chrystus P. u Mark.
16
,
15
, każe nauczać Ewan­
gelii (a nie tylko hist. bibl.) Łuk.
24
,
32
, pisze:
że nerce
uczniów do Emaus idących polało, tjdy im
(P. Jezus)
Pi-
VI
VII
snm otirinrri.
Paweł ś. I. Kor.
9
,
16
,
1liiirla nniir. jctli-
bym KneuujdU nic przcpoicimltil.
Jeżeli okrojono liczbę godzin na naukę religii w szkole,
czy Kościół ma znieść wykład Ewangelii ? — N ie! Zna­
czyłoby tyle, co niespełniać należycie swego Boskiego
posłannictwa. Kościół obowiązany jest w ostatecznym
razie ten wykład uskuteczniać w świątyniach Pańskich.
W celu ułatwienia W W . XX. Katechetom to ważne
zadanie wydałem mniejszy Podręcznik osnuty na kształt
dawnego
1820
we Lwowie u Pillera wydanego, którego
wydanie jest prawie zupełnie wyczerpnięte, — który
nadto zawierał wiele niedokładności i taką napisany był
polszczyzną, iż dzisiaj prawie stał się nie do użytku.
Posiłkowałem się przytem wykładem Ewangelii X. Dor-
szewskiego, Poznań
1870
,
2
t ., który jednak za obszerny
i za kosztowny dla początkujących Katechetów. W ykła­
dem Ew. z francuskiego przez X. Scb. Michałowskiego,
Warszawa
17
S
8
. Komentarzem Cornelii a Lapide
1795
.
Maldonati etc. (Mignę) Parisiis
1866
67
, Prane. Neise,
Perikopen, Breslau
1887
; 1'ryd. Knecht prakt. Kommentar
zur bibl. Gesch. Freiburg
1882
; Komentarzem Alliolego
Ratisbona
1882
. Czerpałem z ^książki do nauki i na­
bożeństwa... ks. Gofhnego. Poznań
1
S
86
. Z wykładu
ewang. X. Anioła Dowgirda
2
t., Wilno
1836
. Z Roku
kość. X. Kozłowskiego, W arszawa
1885
, uzupełniłem
i zbogacilem materyalem zebranym w czasie mego za­
wodu katechetycznego w Przemyślu. Będzie on ponie­
kąd uzupełnieniem moich dawniej wydanych »Przewo­
dników katechizm owychpoleconych przez Wysoką Radę
szkolną krajową i przyniesie, jak tuszę , bogdaj jaki po­
żytek księżom młodszym w przygotowaniu się do nauk,
homilijnych po parafiach, a nawet i do kazań. — Dla
wygody XX. Katechetów umieściłem tekst wszystkich
perykop ewang. w całej rozciągłości na czele pojedyn­
czych wykładów. Wykład lekcyj czyli epistoł niedzielnych
i świątecznych, wykład perykop ewangelijnych, opisują­
cych historyą męki P. Jezusa, stanowiących oraz tło do
ćwiczeń duchownych dla młodzież}' szkól ludowych; —
dalej różne parenezy przed spowiedzią i komunią dzieci,
na rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego — byłyby
wielce pożądane. Lecz nie wchodzą już w zakres tego
dziełka jednotomowego. To musi być osnową osobnego
Podręcznika, którego wypracowanie pozostawiam młod­
szym a zdolniejszym siłom.
Nie szukam korzyści materyalnych, ani chluby z wy­
dania tej pracy, jedynie pragnę chwały Pana i Zbawiciela
Jezusa Chrystusa, a pożytku dusz krwią Jego odkupio-.
nych, przeto Panu Jezusowi to dziełko poświęcam, Ciebie
zaś, cny czytelniku, o wyrozumiałość i modlitwę proszę.
Pisałem w Krakowie, w listopadzie iSSy r.
Autor.
I. OKRES.
A.
Czas
Adwentowy.
I. NA NIEDZIELĘ I. ADWENTU.
E w a n g e lia u ś. Ł u k a sz a w rozdz. 21, w 25 — 33.
W on t-zas: Mówił' Pan Jezus lYzninm swoim: będą
znaki na słońcu i księżycu i gwiazdach: a na zimni in-i-
śnienie narodów dla zamieszania szumu morskiego i nawal-
ności; gdy będą ludzie schnąć od stracdm i oczekiwania,
tych rzeczy, które liędą przyrliodzić na wszystek świat.
Albowiem mocy niebieskie wzruszone liędą. A tedy ujrzą
Syna człowieczego. przychodzącego w obłoku, z mocą wielką
i z majestatem. A to gdy się dziad pocznie, posiadajcież,
a. pod nieście* głowy wasze: boć się przybliża odkupienie
wasze. I powiedział im podobieństwo: dojrzyjcie na ligę,
i na wszystkie drzewa : gdy już z siebie owoc wypuszczają,
wiecie żer już blisko jest lato. Tak i wy. gdy ujrzycie, iż
się to będzie działo, wiedzcież żeó blisko jest: Królestw o Hoże.
Zaprawcie mówię wam. że nie przeminie ten rodzaj, aż się
wszystko ziści. Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje
nie przeminą.
A u n l i u .
/
pierwsza. Niedziela Adwentu rozpoczyna,
się Kok kościelny, to jest szereg1 czasów kościelnych,
1
Zgłoś jeśli naruszono regulamin