ZWoprac.docx

Zarządzanie wiedzą – 5 pytań na postawie wykładów i książki – możliwe modyfikacje pytań

1.       Omów różnicę między danymi, informacjami i wiedzą

Dane (fakty, nieprzetworzone liczby)

Pojęcie to jest nierozerwalnie związane i zazwyczaj kojarzone z informatyką oraz z systemami baz danych.W tym kontekście jest również często utożsamiane z pojęciem informacji i interpretowane jako jej postać zapisana w sposób zrozumiały dla systemu komputerowego. Takie podejście jest jednak mylące i nie uwzględnia kluczowego aspektu, jakim jest proces przekształcania danych w informacjie. Utożsamienie tych dwóch pojęć może prowadzić do błędnego wniosku, że zasoby danych odpowiadają w sensie ilościowym zasobom informacyjnym. Z punktu widzenia funkcjonowania systemów komputerowych proces przetwarzania danych ma odmienny charakter niż proces przetwarzania informacji.

Dana, jako jednostka danych, jest to jeden lub kilka symboli, użytych do reprezentowania czegoś. Są to suche fakty i liczby, takie jak zamówienia czy płatności, które są przetwarzane w informacje, takie jak stopa zadłużenia czy ilość towaru w magazynie.

Informacja (przetworzone/zinterpretowane dane)

Pojęcie informacji jest zwykle traktowane w sposób bardzo ogólny, wręcz intuicyjny i w wielu różnych kontekstach. Jest to: Zindywidualizowane interpretacje oraz zindywidualizowane wnioskowanie odnoszone do pewnej konfiguracji danych. Zinterpretowane dane, umieszczone w pewnym kontekście.

Przetworzenie danych może dotyczyć różnych procesów, poczynając od operacji obliczeniowych, a kończąc na operacjach logicznych. Davenport i Prusak wskazują 5 filarów dokonujących przekształcenia danych w informacje:

·         Kontekstualizacja – wiadomo, dla jakiś zastosowań dane są zbierane

·         Kategoryzacja – znane są kategorie, wg których dokonywana jest analiza, lub kluczowe komponenty danych

·         Kalkulacja – dane mogą być analizowane wg metod matematycznych lub strategicznych

·         Korekcja – z danych są usuwane błędy

·         Kondensacja – dane mogą być łączone do bardzo zwięzłej postaci

Wiedza (spersonalizowane informacje)

Dotyczy strefy praktycznego wykorzystania pozyskanego obrazu rzeczywistości w jego nowej postaci i ewentualnej modyfikacji istniejących warunków otoczenia. Przeradza się zatem bezpośrednio w działanie. Ważne jest, że zawsze stanowi pewną wartość dodaną i jest wynikiem zintegrowania informacji z wiedzą już istniejącą.
„płynne połączenie uporządkowanego doświadczenia, wartości, informacji kontekstowych oraz intuicji eksperta, które dostarczają ram dla oceny i wprowadzania nowych doświadczeń i informacji”

Procesy przekształcania informacji w wiedzę:

·         Porównanie – jak informacje na temat danej sytuacji można porównać do innych, znanych sytuacji

·         Konsekwencje – jakie implikacje ma dana informacja dla podejmowanych decyzji i działań

·         Powiązania – jak dany fragment wiedzy odnosi się do innych

·         Konwersacja – co inni ludzie myślą od danej informacji

Zależność między danymi, informacjami i wiedzą można przedstawić za pomocą struktury hierarchicznej – piramidy wiedzy, w której u podstaw znajdują się dane, wierzchołek stanowi wiedza, a między nimi umiejscowione są informację. Wielu autorów uzupełnia tę strukturę o jeszcze jedno pojęcie – mądrość, rozumianą jako najwyższy poziom zrozumienia.

Przedstawienie zależności między pojęciami przedstawia także liniowy łańcuch powiązań (Clark) z uwzględnienim kontekstu, rozumienia oraz czynnika czasu.

2.       Omów istotę „okrężnego” obiegu wiedzy

Wiedza przekształca się bezpośrednio w działanie oraz staje się źródłem mądrości. Jednakże może ona ulec jeszcze innej transformacji – ponownemu przekształceniu w dane, tworząc tym samym pewien obieg zamknięty.

Dane pojawiające się na wejściu do systemu stanowią efekt uporządkowania, posortowania i fragmentacji posiadanej wiedzy. Proces ten można nazwać formalizacją (wiedza zostaje poddana procesowi przekształcenia jej do pewnej postaci formalnej, nadającej się do wprowadzenia do systemu w postaci danych). Na formalizację składają się wszelkie czynności mające na celu usystematyzowanie wiedzy i sprowadzenie jej do określonych wartości atomowych, czyli takich, których dalszy podział jest niemożliwy lub pozbawiony sensu z punktu widzenia funkcjonowania systemu informacyjnego. Stopień fragmentacji wiedzy zależy w dużej mierze od przeznaczenia systemu oraz struktury bazy danych wykorzystywanej przez ten system.

3.       Omów różnicę między wiedzą jawną i ukrytą

Wiedza jawna – to wiedza, która może być z powodzenie zakodowana, przedstawiona graficznie w formie tekstu lub innej postaci i tym samym łatwo przesyłana za pomocą różnych mediów oraz kanałów transmisyjnych. Przekazywana jest również w trakcie procesu nauczania.

Wiedza ukryta – jest wiedzą posiadaną przez jednostkę, ale trudną do zwerbalizowania. Ktoś posiada jej zasoby, jednakże nie jest w stanie ich w prosty sposób wyartykułować, opisać, przedstawić graficznie itd. Ten typ wiedzy oparty jest na intuicji, przeczuciach, wierze, wyznawanych wartościach, doświadczeniach życiowych, a w przedsiębiorstwie – na kulturze organizacyjnej.

Wiedza jawna jest istotna dla organizacji przede wszystkim z uwagi na możliwość jej przechowywania, przesyłania czy nawet sprzedawania (np. sprzedaż technologii produkcji). Jednak wiedza ukryta jest szczególnie cenna dla organizacji. Ten typ wiedzy ma największe znaczenie dla realizacji zadań i sprawności funkcjonowania całej struktury funkcjonalnej przedsiębiorstwa. Wreszcie stanowi ona często podstawę przewagi konkurencyjnej (firma mająca jako jedyna daną technologię jest w stanie utrzymywać znaczną przewagę nad konkurentami). O ile wiedza ukryta pozostaje zawsze w ludzkim umyśle, o tyle wiedza jawna może być przechowywana w formie zapisu, w tym zapisu elektronicznego (np. w bazach danych). Tym samym nabiera charakteru dobra dostępnego i jest typem wiedzy, który ulega zwielokrotnieniu poprzez kolejne procesy zapisu czy kopiowania.

4.       Scharakteryzuj wiedzę indywidualną, zespołową, organizacyjną

Nowa wiedza pochodzi zawsze od jednostki, a następnie poprzez dzielenie się nią przechodzi na trzy kolejne poziomy: grupowy, organizacyjny i wreszcie międzyorganizacyjny.

Wiedza indywidualna – to wiedza pozostająca w umysłach poszczególnych jednostek, a w przedsiębiorstwie – w umysłach jego pracowników. Istotną jej cechą jest to, że podąża za pracownikiem, zatem stanowi niekiedy zagrożenie dla organizacji, gdy osoba odchodzi do innego pracodawcy.

W przypadku realizacji dużych przedsięwzięć widza jednostkowa jest niewystarczająca, a powodzenie projektu zależy od złączenia zasobów wiedzy kilku (niekiedy bardzo wielu) pracowników. W takim przypadku pojawia się kolejny poziom wiedzy – wiedza grupowa. Istotną jej cechą jest możliwość wystąpienia efektu synergii. Z tego też względu najczęściej właśnie łączenie wysiłków, wiedzy i umiejętności kilku osób przynosi największe korzyści.

Wiedza organizacyjna - jest interpretowana jako ogół zasobów wiedzy posiadanych przez organizację. Składa się na nią wiedza jednostek (poszczególnych pracowników), jak i również wiedza grupowa (określonych zespołów roboczych). Istotnym czynnikiem wpływającym na ostateczną postać i charakter wiedzy organizacyjnej jest struktura organizacyjna i funkcjonalna przedsiębiorstwa.

5.       Scharakteryzuj zachodni i wschodni sposób postrzegania wiedzy w przedsiębiorstwie

Podejście zachodnie – wiedza jawna

W podejściu zachodnim wiedza utożsamiana jest przede wszystkim z zapisami w systemach baz danych oraz z jej przedstawianiem za pomocą różnych innych form zapisu (np. tablic decyzyjnych, algorytmów, wzorów chemicznych). W przedsiębiorstwach zachodnich główny nacisk kładziony jest na budowanie informatycznych systemów zarządzania wiedzą, będących w rzeczywistości często jedynie elektronicznymi systemami gromadzenia i przechowywania danych.

Podejście wschodnie – wiedza ukryta

Sformalizowane zasoby wiedzy stanowią jedynie niewielką część wiedzy, a najważniejsze jej pokłady stanowi to, co ukryte i trudne do zapisania z wykorzystaniem słów, liczb czy symboli. Ukierunkowanie na wiedzę ukrytą wynika w dużej mierze z odmiennego światopoglądu i fundamentów kulturowych. Koncepcje filozoficzne dominujące w Chinach czy Japonii (buddyzm, taoizm) wpłynęły istotnie na sposób podejścia do organizacji i zarządzania nią, a tym samym na postrzeganie zasobów wiedzy organizacyjnej. W krajach tych znaczącą uwagę zwraca się na intuicję i przeczucia. Warto zauważyć, że nawet najnowocześniejsze korporacje sięgają w wielu sytuacjach po rozwiązania oparte na praktykach zakorzenionych w tradycji i mistyce Wschodu (np. aranżacja wnętrz wg. Feng shui). Ważne jest, że oba rodzaje wiedzy są w podejściu wschodnim traktowane nierozłącznie, a podstawą funkcjonowania przedsiębiorstwa jest ich wzajemne przenikanie się.

·        

Zarządzanie wiedzą tożsame z procesami konwersji wiedzy

·         Poszczególne formy interakcji wiedzy oraz poziomy jej wytwarzania składają się z tzw. organizacyjne tworzenie wiedzy

Konwersja wiedzy:

·         Socjalizacja – przekształcenie wiedzy ukrytej w ukrytą np. poprzez obserwację, naśladownictwo, działania praktyczne

·         Eksternalizacja – przekształcenie wiedzy ukrytej w dostępną poprzez dialog, wykorzystanie metafor, analogii

·         Kombinacja – przekształcenie wiedzy dostępnej w dostępną poprzez różne metody przetwarzania informacji

·         Internalizacja – przekształcenie wiedzy jawnej w ukrytą w efekcie uczenia się poprzez działanie

Spirala organizacyjnego tworzenia wiedzy

6.       Omów istotę zarządzania wiedzą

Zarządzanie wiedzą to nowy, interdyscyplinarny model biznesowy, obejmujący swoim zakresem nie tylko nauki ekonomiczne i zarządzanie, ale również technologie informacyjne i telematykę, socjologię, lingwistykę czy zagadnienia z zakresu psychologii. W ostatnich latach pojawiło się wiele publikacji i opracowań na ten temat. Ich autorzy próbują na różne sposoby definiować to pojęcie, przyjmując niekiedy za podstawę aspekty zarządzania zasobami ludzkimi i kapitałem intelektualnym, innym razem koncentrując się na procesach zachodzących w organizacji, a w jeszcze innych przypadkach uwypuklając znaczenie nowoczesnych technologii. W praktyce wszystkie wspomniane sfery zachodzą na siebie i nawzajem się uzupełniają, stanowiąc trzy główne filary zarządzania wiedzą.

Niewątpliwie istotny wpływ ma różne sposoby interpretowania i definiowania pojęcia zarządzania wiedzą ma złożoność interpretacji samego pojęcia wiedzy. W zależności od przyjętej perspektywy jej postrzegania zmienia się perspektywa wpływu, który wywiera na koncepcję zarządzania wiedzą oraz istotę systemów zarządzania wiedzą.

Zarządzanie wiedzą łączy ze sobą strategie, narzędzia i techniki, które często są znane i stosowane od wielu lat. Z jednej strony pojawiają się rozwiązania pochodzące z dziedziny projektowania systemów opartych na wiedzy, jak strategie pozyskiwania od ekspertów ustruktualizowanej wiedzy dziedzinowej, z drugiej zaś elementy typowe dla procesów edukacyjnych, np. uczenie się czy wymiana doświadczeń. Praktycznie wszystkie definicje mają kilka punktów wspólnych, które identyfikują zarządzanie wiedzą najpełniej:

·         Wykorzystanie dostępnej wiedzy pochodzącej ze źródeł zewnętrznych

·         „zatapianie” i gromadzenie zasobów wiedzy w procesach biznesowych, produktach i usługach

·         Reprezentowanie wiedzy w bazach danych i dokumentach

·         Promowanie wzrostu zasobów wiedzy poprzez rozwój kultury organizacyjnej i motywowanie

·         Transfer i dzielenie wiedzy w obrębie całej organizacji

·         Regularna ocena wartości i wpływu aktywów wiedzy

Zarządzanie wiedzą jako zespół procesów pozwalających przekształcać posiadaną przez pracowników organizacji oraz jej otoczenie wiedzę ukrytą w wartościowe dla niej zasoby wiedzy jawnej, pozwalające uzyskać przewagę konkurencyjną.