Halina Rzeszut, Roman Franciszek Rybarski (1887-1942).pdf

(1149 KB) Pobierz

SYLWETKI PROFESORÓW

POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

ROMAN FRANCISZEK RYBARSKI

(1887—1942)

Roman Franciszek Rybarski urodził się 3 VIII 1887 r. w

Zatorze (pow. oświęcimski), w rodzinie urzędnika sądowego.

W 1905 r. ukończył gimnazjum w Rzeszowie i rozpoczął stu-

dia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Jego

zainteresowania naukowe wykraczały poza ramy jednej

dziedziny wiedzy; z zapałem studiował również ekonomię,

historię, socjologię i politykę. Zmuszony w czasie studiów

zarabiać na utrzymanie, przez pewien czas pracował jako

osobisty sekretarz prof. Juliana Dunajewskiego, znanego

ekonomisty i polityka. Po ukończeniu studiów w 1910 r. od-

był krótką praktykę w starostwie krakowskim, następnie

wyjechał do Paryża, gdzie pogłębiał wiedzę w Szkole Nauk

Politycznych.

W 1911 r. R. Rybarski uzyskał doktorat, a w 1913 habili-

tował się na UJ na podstawie rozprawy „Nauka o przed-

miocie gospodarstwa społecznego" i rozpoczął wykłady

z dziejów myśli ekonomicznej jako docent Katedry Ekono-

mii Politycznej tej uczelni. W 1916 r. powierzono mu Kate-

drę Ekonomii Społecznej na UJ. Kierował nią do 1920 r.,

od 1 X 1917 r. jako profesor nadzwyczajny skarbowości i au-

striackiego prawa skarbowego.

Fachowość i wiedza prof. R. Rybarskiego zostały wykorzy-

stane przy tworzeniu się II Rzeczypospolitej. Od lutego do

września 1919 r. był polskim delegatem misji odszkodowań

na konferencji pokojowej w Paryżu. W latach 1919—1921

piastował stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie

Skarbu. W 1923 r. został komisarzem nadzwyczajnym do

spraw kredytu publicznego i oszczędności społecznych przy

Ministerstwie Skarbu.

Od 1922 r. powrócił do działalności akademickiej. 6 II tego

roku został mianowany profesorem zwyczajnym i otrzymał

Katedrę Ekonomii Politycznej na Wydziale Inżynierii Wod-

nej Politechniki Warszawskiej (PW). Objął wykłady historii

nowożytnej gospodarczej, ekonomii społecznej i skarbowoś-

ci. Równolegle prowadził, rozpoczęte już w 1921 r., wykłady

zlecone z ekonomii społecznej na Wydziale Prawa Uniwer-

sytetu Warszawskiego (UW). W 1924 r. opuścił PW i objął

Katedrę Skarbowości na Wydziale Prawa UW. W roku akad.

1926/27 był przedstawicielem Wydziału Prawa w Senacie

UW, a w latach 1937—1939 dziekanem tego wydziału. W sier-

pniu 1938 r. prof. R. Rybarski został powołany na stanowis-

ko kierownika nowo utworzonego Instytutu Prawa Lotni-

czego i Zagadnień Gospodarczych Lotnictwa przy Wydzia-

le Prawa UW. Był jednym z organizatorów tego instytutu

i kierował nim oraz Katedrą Skarbowości do wybuchu

II wojny światowej. Podczas okupacji wykładał na Tajnym

UW (1939—1941).

Dorobek naukowy prof. R. Rybarskiego obejmuje następu-

jące dziedziny wiedzy: ekonomię polityczną, historię gospo-

darczą Polski XVI—XIX w., skarbowość i historię prawa

skarbowego. W badaniach łączył metodę historyczną z do-

skonałym opanowaniem zagadnień teoretycznoekonomicznych

i ich wynikiem były duże opracowania monograficzne z każ-

dej dziedziny. Był autorem licznych prac poświęconych

równiż bieżącym problemom gospodarczym, które postrze-

gał w szerokiej perspektywie uwarunkowań polityczno^spo-

łecznych. Uchodził za najwybitniejszego teoretyka nacjona-

lizmu w dziedzinie gospodarczej. Przykładem publikacji na

ten temat może być wydana w 1933 r. praca pt. „Przyszłość

gospodarcza Polski", w której — porównując bilans handlo-

wy Polski i krajów wysoko uprzemysłowionych — dowodził

konieczności przejęcia polskiego handlu od niemieckich po-

średników.

Do najważniejszych osiągnięć prof. R. Rybarskiego zali-

czyć można trzytomowe dzieło „System ekonomii politycz-

nej", którego poszczególne tomy ukazywały się kolejno w

latach 1924, 1930 i 1939. Z dziedziny historii gospodarczej

wymienić należy przede wszystkim dwutomową pracę „Han-

del i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu" (1928—1929),

za którą otrzymał w 1929 r. nagrodę im. Barczewskiego Pol-

skiej Akademii Umiejętności. Opisał w niej zagadnienie ru-

chu towarów i jego rozmiary w ówczesnej Polsce, uwzględ-

niając technikę i koszty transportu, organizację handlu, po-

chodzenie i narodowość warstwy kupieckiej, ceny i ich re-

gulowanie przez państwo oraz politykę handlową wewnętrz-

ną i zagraniczną. Prof. R. Rybarski był również autorem

podręcznika akademickiego „Nauka skarbowości" oraz opra-

cowań z dziedziny historii skarbowości, m.in. „Skarbowość

Polski w dobie rozbiorów" (1937) oraz „Skarb i pieniądz za

Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III" (1939).

Prof. R. Rybarski od młodzieńczych lat prowadził dzia-

łalność polityczną. W czasach studenckich zasłynął jako do-

skonały mówca w patriotycznych organizacjach: Zjednocze-

niu Młodzieży Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej.

Później był czołowym działaczem Narodowej Demokracji,

w latach 1928—1935 posłem na sejm i prezesem Klubu Po-

selskiego Stronnictwa Narodowego. Wiedza ekonomiczna

i skarbowa dawała mu przewagę nad innymi posłami. Jego

przemówienia w sprawach budżetowych wnikliwie naświe-

tlały zagadnienia gospodarki państwowej, dając jednocześ-

nie rzetelną ocenę i krytykę rządów sanacyjnych.

Prof. R. Rybarski był członkiem korespondentem (1925)

i członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Umiejętności

(1938) oraz członkiem Towarzystwa Naukowego Warszaw-

skiego (1928).

18 V1941 r. prof. R. Rybarski został aresztowany przez

Niemców i uwięziony na Pawiaku, a następnie przewiezio-

ny do obozu w Oświęcimiu. 6 III 1942 r. zmarł w obozie, mi-

mo wysiłków polskich lekarzy i opieki przyjaciół, którzy

ratowali go z narażeniem własnego życia.

Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia

Restituta (1923).

Opracowała

Halina Rzeszut

Prac. Hist. BG PW — Nr 95

Wyk. ZGPW z. 182/92 n. 100

Halina Rzeszut, Roman Franciszek Rybarski (1887-1942).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: