2016-03-20
Eksperymenty zimbardo
Szoki elektryczne
Studenci więźniami i strażnikami
Konstrukty psychologiczne
Harold Kelley
Koncepcja A.W. Kruglanskiego i Y. Klara – wyjaśniają tendencję do potwierdzania jako koncepcję, że dążymy do stałości percepcji tendencji do zgodności informacyjnej. Zgodność informacji – jeśli coś wiem, to dążę do potwierdzenia wiedzy którą mam niż zaprzeczenia.
Ufne osoby lepiej postrzegają innych i są optymistami. Na ogół ludzie są bardziej ufni niż nieufni, aby wchodzić w lepsze relacje między ludźmi.
Wychowanie w innej kulturze – inne postrzeganie świata
Inaczej postrzegamy sytuację wiedząc o karze lub nagrodzie
Motywacja poznawcza specyficzna:
· Dążenie do zgodności informacji
· Dążenie do informacji zaprzeczającej dotychczasowej wiedzy
Motywacja niespecyficzna (kiedy kompletnie nic nie wiemy na dany temat):
· Poszukiwanie jakiejkolwiek informacji dotyczącej obiektu, niezależnie od posiadanej wiedzy, lub w przypadku braku wiedzy na temat obiektu
Spostrzeganie samego siebie:
1. Podstawowe procesy zdobywania wiedzy o samym sobie: samoobserwacja, samoanaliza, samoocena
2. Czynniki ograniczające zakres samoświadomości – nawet stan pobudzenia, czyny dokonywane w afekcie, bo zawęża się pole widzenia człowieka, ból zawęża samoświadomość, radość również powoduje zawężenie. Zjawisko deindywidualizacji – im bardziej podobni do innych ludzi, tym bardziej inne osoby są dla nas kryterium tego co myślimy i czujemy – jeśli boi się osoba identyczna jak ja to ja będę się również bardziej bać.
3. Przyczyny samooszukiwania się – możemy różnie na siebie patrzeć i różnie oceniać własne ja – inne zachowywanie się publicznie i prywatnie. Perspektywa aktora (podmiotowe, raczej otoczenie jest przyczyną mojego zachowania, a nie ja) albo obserwatora (przedmiotowe, przypisuję sobie odpowiedzalność za to co robię). Dzięci między 6, a 9 rokiem życia uczą się patrzeć z perspektywy innej osoby. Ja realne i ja idealne.
4. Otowczenie społeczne jako źródło wiedzy o własnej osobie – zapożyczenie sądów od innych osób, porównywanie się z innymi ludźmi, grupy odniesienia, ocena podobieństwa, znaczenie kontekstu społecznego, stereotypu i prototypy – stereotypy to sztywne schematyczne sposoby postrzegania innych ludzi – tworzone i utrwalane przez społeczeństwo. Prototypy – np. każdy samochód musi mieć cztery koła i silnik. Np. słowo blonynka nie zawiera jedynie informacji jedynie o kolorze włosów.
5. Teoria spostrzegania samego siebie Daryla Bema – tak samo postrzegamy siebie tak jak inny na podstwie obserwowania naszego zachowania. Gradacja – np. lubienie czegoś bardziej lub mniej.
Introspekcja – wgląd w siebie – co czuję, co myślę, wgląd w procesy które zachodzą, pogłębianie wiedzy o sobie
Samoocena – trzeba mieć kryterium porównawcze, różne perspektywy, adekwatna, zawyżona, zaniżona, ambiwalentna, stabilna, niestabilna. Za przykład można wziąć wzorzec idealny – samoocena może spadać jeśli nie jest się tak samo idealnym jak wzorzec.
Susane Tylor – człowiek może porównywać się na trzech poziomach – podobna do mnie, pokazywanie że ktoś jest w gorszej sytuacji, porównanie w górę
Levinne i Moreland – człowiek dokonuje porównania nie tylko w górę ,w dół i równych, ale może porównywać się w różnych perspektywach czasowych – jak było kiedyś, jak jest teraz i jak sądzę jak będzie w przyszłości (np. po otrzymaniu spadku, pożyczki itp.). Porównanie z grupą osób, nie porównywać swojego dziecka do innego dziecka – nawyk porównywania siebie do innych osób – niższa wartość samego siebie.
Trafność sporzegania:
· Trafność powierzchniowa – jeśli oceniamy innych ludzi podobnie jak inni
· Różnocowa trafność powierzchniowa – spostrzeganie jakie cechy ktoś ma wyjątkowe w porównaniu do innych ludzi
· Trafność stereotypowa – typowo jak w danej kulturze postrzeganie kogoś
· Trafność różnicowa – testy osobowości, opinie fachowców – psychologów
Dlaczego mylimy się w ocenie samego siebie i innych ludzi?
Tendencja do pozytywnej oceny własnej osoby:
· Tendencyjne ocenianie innych osób
· Do kontroli otoczenia
· Do zgodności informacji
· Do ujednolicania danych
· Tendencja do przeceniania związków
1. Prywatna akceptacja – ludzie mają tendencję do oceniania siebie pozytywnie
2. Publiczna akceptacja – dążenie do niej powoduje, że my prezentujemy się innym osobom i jesteśmy świadomi, że jesteśmy oceniani. Ja w oczach innych ważniejszych osób.
3. Zachowania autoprezentacyjne
4. Primus inter pares (pierwszy wśród równych) i prawo Kowala – polega na tym, ze człowiek ma skłonność do przypisywania sobie cech bardziej wyrazistych niż innym osobom, które biorą udział w danym wydarzeniu – siebie oceniamy trochę lepiej niż innych. Poznawcze: podczas oceniania samego siebie ma się więcej informacji niż o innych. Swój wkład widziany jest lepiej – widziany jako większe poświęcenie. Tendencyjny – napływ informacji. Poznawczy – postrzegania siebie…innej osoby.
5. Ukierunkowane porównania społeczne
6. Skośność atrybucji przyczyn – oceniamy innych ludzi z dyspozycji niż czynniki zewnętrzne wpływające na zachowania ludzi. W przypadku porażni otoczenie wpływa. Sukces – my wpływamy.
7. Autofirmacje – umiejętność mówienia samemu sobie dobrych rzeczy, wyszukiwania dobrych cech i wzmacniania ich
8. Teoria totalitarnego ego – ego działa jak przywódca państwa totalitarnego, nie dopuszcza informacji, które mogłyby zagrażać totalitaryzmowi, filtruje informacje, wszystko podporządkowane pozytywnej samoocenie
Porażka – warunkowania wewnętrznie lub zewnętrznie – wenętrzne stałe lub zmienne, zewnętrzne tak samo
Sukces – j/w
9. Teoria opanowania trwogi (nieśmiertelność dogmatyczna i kulturowa). Dog – boimy się śmierci. Kult – chcemy zapisać się w historii, pamięci najbliższych. Niepokój o brak istnienia.
10. Hipoteza optimum odrębności – nie chcemy być tacy sami jak inni, przeciętni. Być podobnym do innych, ale wyjątkowym i lepszym.
11. Strategie samoutrudniające – rzucanie kłód pod nogi
12. Mechanizmy obronne – nieświadomy sposób radzenia sobie z lękiem: projekcja-asymilująca, obronna. Asyilacyjna – sądzimy, że inni sądzą tak samo jak my – jak j nie lubię kogoś, to ten ktoś też mnie nie lubi, jeśli sądzę że jestem uczciwa, to wszyscy są uczciwi. Obronna – innym przypisujemy nasze złe intencje. Poczucie, że ja się tylko bronię, a inni mnie atakują. Reakcja upozorowana – możemy zachowywać się odwrotnie wobec ludzi niż to co do nich czujemy – ostrożniejsi jesteśmy wśród ludzi których nie lubimy – nadmierna uprzejmość wobec kogoś, zapewnianie o szacunku do kogoś. Wyparcie – wyprzeć z pamięci zagrażające informacje i przeżycia, a nawet całe wydarzenie. Separacje – prostytutka może powiedzieć, że jest kochającą żoną, bo oddziela swoje życie zawodowe od prywatnego, wojskowi nie zabiją kury w domu, a na wojnie zabijają ludzi. Kompensacja – jeśłi nie mogę sukcesu w jednym, to mogę osiągnąć sukces w czymś innym. Sublimacja – jeśli nie możemy relizować uczuć w rzeczywistości, to możemy je relizować np. w sztuce, nieszczęśliwie zakochany poeta pisze więcej pięknych wierszy.
13. Obronna atrybucja odpowiedzialności – nie branie odpowiedzialności za coś co jest nieprzyjemne
14. Przedmiotowa samoświadomość
15. Negatywna ocena własnej przeciętności
16. Efekt feniksa – skłonność człowieka do odradzania się nawet w trudnej sytuacji.
17. Złudne poczucie powszechności – myslimy, że inni myślą tak samo jak my
18. Błędy w przeszacowaniu własnej wiedzy
Tendencyjne ocenianie innych osób:
1. Stereotypy
2. Centryzm grupowy – bardziej pozytywnie oceniamy własną grupę niż cudzą
3. Podobieństwo – Byrne uważa, że bardziej lubimy osoby podobne. Osoby udają, że są podobne.
4. Komplementarność – Winch – ludzie lubią się na zasadzie – gadatliwy woli takiego, który słucha, uzupełniają się. Zaspokajanie potrzeb – sadysta i masochista. Murstein – na samym początku ktoś jest dla nas atrakcyjny, bo zaspokaja nasze potrzeby,dobra np. komplementuje, ma czas dla nas, ma pieniądze. Potem ważne jest podobieństwo np. postaw, preferencji, poglądów, wspólne cele. Trzecie: komplementarność – bo cele muszą być realizowane przez zadania, np. jeśli chcemy mieć dzieci, to jedno musi zająć się karierą, a inne wychowywaniem. Kobiety wolą stabilność w mężczyznach – mężczyzna inteligentny i hojny, ale dla mnie, a nie innych kobiet. Mężczyzna chce, aby kobieta była zmienna – raz poważna raz zabawna itd. Dlatego facet jest zainteresowany różnymi związkami, a kobieta woli stabilność.
5. Model inwestycyjny oceny związku – im większy nasz wkład, tym mniej opłaca się nam wycofać ze związku. Partner musi się namęczyć, aby coś dostać. Bardziej szanujemy dane osiągnięcie jeśli dużo wkładu wnisiemy. Ten komu zależy będzie skłonny do inwestycji i będzie bardziej dbał o związek, bo nie będzie chciał stracić inwestycji – ile czasu, wysiłku, nie tylko pieniędzy, to ile przecierpiał też jest inwestycją.
6. Efekt łagodności – zjawizko Polianny – typowe zjawisko bardziej dla kobiet niż mężczyzn – odnajdywanie pozytywnego aspektu czegoś
7. Złudzenie patetyczne – lepiej oceniamy osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji
8. Tendencja do spostrzegania sympatii – lubienie za lubienie. Sądzimy, że jesteśmy bardziej lubiani niż nielubiani. Luimy osoby, które nas nagradzają, chwalą itp.
9. Tendencja do kontroli otoczenia – zewnętrzna sterowość, sytuacja nami kieruje. Rotter – pojęcie locus of control
10. Zjawisko reaktancji – Jack Brehm – mówi o tym, że człowiek nie lubi jak się mu czegoś zabrania. Jak się zabrania, to bardziej chce to zrobić. Nie lubimy źródła zakazów. Tendencje do przeciwstawiania się i działania w tym kierunku.
11. Wyuczona bezradność – np. trudniej znaleźć pracę jak się długo nie pracuje
12. Poczucie własnej skuteczności – im częściej jest skutecznym, tym częściej będzie powielał zachowanie, które daje mu tę skuteczność. Np. jeśli partner będzie groził partnerce i ona mu ulegnie, to często będzie tak robił. Kłamanie.
13. Nierealistyczny optymizm – np. ktoś inny zachoruje, a nie ja.
14. Analiza po fakcie, wnioskowanie z następsw o racjach
15. Przekonanie o psrawiedliwości świata – ludzie sądzą, że świat jest sprawiedliwy i sądzą, że sprawiedliwość nadejdzie. Jeśli ja komuś pomogę, to on też. Jeśli jestem dobrym człwiekiem, to powinny mnie spotykać dobre rzeczy.
Saithis