GLAUKOPIS_nr_15.pdf

(6286 KB) Pobierz
Archeologia pamięci
Redaktor naczelny:
Wojciech Jerzy Muszyński
Redakcja:
dr Piotr Gontarczyk
(zast. red. nacz.),
Jolanta Mysiakowska
(sekretarz redakcji),
Sebastian Bojemski, Maciej Jabłoński
Tłumaczenia:
Tadeusz Kadenacy
Projekt graficzny serii:
Magdalena J. Chudzicka
Rada Programowa:
prof. Kazimierz Braun
(State University of New York)
prof. Wiesław Chrzanowski
(Warszawa)
prof. Marek Jan Chodakiewicz
(Institute of World Politics – Washington DC)
Andrzej Czuma
(Warszawa)
prof. Herbert Romerstein
(Institute of World Politics – Washington DC)
prof. Wojciech Roszkowski
(Warszawa)
prof. Peter Stachura
(University of Stirling)
prof. Zbigniew Stawrowski
(Kraków)
dr Ryszard Tyndorf
(Kanada)
Zdzisław Zakrzewski
(San Francisco)
dr hab. Jan Żaryn
(Instytut Pamięci Narodowej)
© by pismo społeczno-historyczne Glaukopis
Zakaz kopiowania i reprodukowania w jakiejkolwiek formie:
pisemnej, książkowej, prasowej, fonograficznej, elektronicznej
oraz innych. Przedruk fragmentów lub jakiejkolwiek inne
wykorzystanie materiałów tylko za zgodą redakcji.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treści zawarte w publikowanych artykułach.
Glaukopis jest niezależnym pismem wspieranym
przez społeczne fundacje oraz osoby prywatne.
Wydawcy zwracają się do wszystkich osób
zainteresowanych badaniem życia społecznego
o pomoc finansową.
Wpłaty prosimy przekazywać na konto
Stowarzyszenia na Rzecz Swobód Obywatelskich:
30 1750 0009 0000 0000 0247 8293
z dopiskiem: fundusz „Glaukopisu”.
www.glaukopis.pl
Stowarzyszenie na Rzecz Swobód Obywatelskich (SSO)
powstało w 1998 r.
Członkowie SSO w przeszłości byli instruktorami
harcerskimi Federacji Skautingu Europejskiego i Związku
Harcerstwa Rzeczypospolitej, działali w organizacjach
studenckich takich jak: Niezależne Zrzeszenie Studentów,
korporacje akademickie, samorząd studencki,
kluby dyskusyjne i koła naukowe.
Celem SSO jest badanie życia społeczno-politycznego
kraju, obserwacja i analiza transformacji systemowej
i integracji europejskiej, a także kształtowanie
i upowszechnianie postaw patriotycznych.
Celem Stowarzyszenia jest także pomoc młodym ludziom
w rozwoju naukowym, zawodowym i społecznym.
Prezes Zarządu: Dymitr Hirsch
Adres redakcji:
Wojciech J. Muszyński, ul. Kazimierzowska 79 m. 10
02-518 Warszawa
e-mail: wojciech_muszynski@go2.pl
http://www.glaukopis.pl
Glaukopis: pismo społeczno-historyczne
ISSN 1730-3419
400 egzemplarzy nakładu.
Okładka bieżącego numeru powstała we współpracy
z grafikami z portalu internetowego
http://thepeoplescube.com
Notatki ze stanu wojennego
Szanowni Państwo
W roku 2009 obchodzimy wiele rocznic. Część z nich ma charakter ra-
dosny, niektóre jednak, niczym groźne memento, przypominają o tragicznych
i smutnych chwilach w naszej historii. Do tych pierwszych można zaliczyć
niewątpliwie 90. rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, który po 123 la-
tach niewoli przywrócił Polskę na mapę Europy, a także wyzwolenie Wilna,
kresowej strażnicy jagiellońskich tradycji Rzeczypospolitej, odbitej z rąk
bolszewickich 19 marca 1919 r. Mamy też w roku bieżącym rocznice smutne
i tragiczne. Należy do nich zaliczyć 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej,
zapoczątkowanej niemiecką i sowiecką agresją na Polskę czy 65. rocznicę Po-
wstania Warszawskiego oraz ponownego wejścia do Polski Armii Czerwonej
w 1944 r., co po dziś dzień niektórzy historycy i publicyści skłonni są okre-
ślać terminem „wyzwolenie”. Nie ulega jednak wątpliwości, że wkroczenie
Sowietów położyło co prawda kres okupacji niemieckiej, ale zapoczątkowało
nową, nie mniej brutalną i znacznie dłuższą niewolę. Obozy koncentracyj-
ne zastąpiono syberyjskimi łagrami, ludzi walczących o Niepodległą Polskę
mordowano w kazamatach UB i NKWD. Sowieci wypchnęli okupanta nie-
mieckiego, narzucając Polsce na niemal pół wieku swoją dominację.
Okupacja sowiecka – którą z czasem zaczęto określać mianem „PRL”
– przybierała rozmaite formy: od krwawego, otwartego terroru po rządy oparte
na nieustannym strachu, gdy władza stale zachowywała swój totalitarny poten-
cjał, ale nie musiała już masowo mordować straumatyzowanych niewolników.
To okres, w którym programowo niszczono polską tradycję, zwalczano religię,
łamano ludziom kariery oraz charaktery i – nie bez pewnych sukcesów – pró-
bowano wychować nowy typ człowieka – niedomytego, zakompleksionego
i niedouczonego peerelowca. W 1989 r. wydawało się, że ten diaboliczny ekspe-
ryment dobiegnie końca. Komuniści przeprowadzili otwarcie sfałszowane wy-
bory, gdzie tylko 35 proc. miejsc podlegało demokratycznej konkurencji. Reszta
automatycznie przysługiwała komunistom. To, co można dziś – z perspektywy
20 lat – powiedzieć o tamtych czerwcowych wyborach – to zadziwiająca doj-
rzałość Polaków, którzy wbrew wszystkim, nawet kierownictwu solidarnoś-
ciowej opozycji, wykazali się zdecydowanym sprzeciwem wobec kompromisu
nr 15–16 – 2009
Archeologia pamięci
z reżimem komunistycznym. Odrzucenie tzw. Listy Krajowej, złożonej z za-
ufanych ludzi władzy, było tej dojrzałości znaczącym przykładem. W 20. rocz-
nicę sfałszowanych wyborów musimy pamiętać, że był to tylko – i aż – jeden
z kolejnych kroków taktycznych na drodze do odzyskania niepodległości. Jest
to święto zarówno tych, którzy zdecydowali się pryncypialnie zbojkotować
„wybory” (nie były one bowiem demokratyczne), jak i tych, którzy uznali, że
stanowią one okazję do „dokopania” komunie eksterminując Listę Krajową. Ze
sfałszowanych wyborów naturalnie będą się również cieszyć solidarnościowi
kunktatorzy traktując je jako symbol symbiozy komunistów, komunistycznych
dysydentów, oraz rozmaitych – głównie lewicowych – kolaborantów systemu
totalitarnego. Wspomnienie tego ostatniego zasmuca i psuje radosny nastrój
obchodzonej z tak wielkim rozmachem rocznicy.
Mimo wszystko – chcąc poprawić sobie i Państwu nastrój – pragnie-
my przypomnieć, że nic tak nie pomaga trzymać fasonu jak dowcip. Stąd też
polecamy Państwa uwadze pierwszą stronę okładki naszego pisma – prosto
z Ameryki, Che-Dolf – konserwatywny żart z lewackiej „ikony popkultury”.
Szyderstwo to znakomicie podkreśla ciągłość w ramach rozmaitych systemów
socjalistycznych: międzynarodowego i narodowego. Natomiast na ostatniej,
czwartej stronie okładki, znalazł się nieznany szerzej wizerunek „Che”. Nie
jest on już jednak żartem, ale stanowi niewygodną dla lewicowych mediów
prawdę o tym, kim był w rzeczywistości ów latynoamerykański, „romantycz-
ny” rewolucjonista.
Oddajemy w Państwa ręce bieżący numer, który – tradycyjnie już – po-
rusza sprawy wielkich nieobecnych epoki PRL i post-PRL. Ponownie zajmie-
my się tradycyjnymi elitami: ziemianami i korporantami, zajrzymy na Kresy,
wiele uwagi poświęcamy również radykalnym endekom, opisujemy działal-
ność niemieckich i sowieckich kolaborantów oraz ich mocodawców.
W dziale „Archeologia pamięci” szczególnie polecamy fragment
wspomnień Krystyny hr. Zamoyskiej. Jest to wstrząsająca i bardzo osobista
relacja z jej pobytu w katowickiej katowni NKWD. W tym samym dziale
znalazła się także relacja Longina Łokuciewskiego z wyjazdu do Wilna
w 1978 r. Tematyki kresowej dotyczą także: poemat Michała Kondratowi-
cza „Reminiscencje” powstały pod koniec lat 70., poetycka opowieść wil-
nianina, który opisał swoje utracone miasto, jego piękno i przedwojenne
W piekle NKWD
życie oraz ciekawy reportaż Tadeusza Zubińskiego o współczesnym życiu
na dawnych Inflantach, czyli na obecnej Łotwie.
W dziale „Artykuły” dużo uwagi poświęciliśmy mało znanym aspek-
tom historii Polski Niepodległej: zaczynamy szkicem opisującym dzieje Kor-
poracji Akademickiej Polesia w Wilnie autorstwa Michała Laszczkowskiego
i Michała Wołłejki. Kolejny tekst to studium Arkadiusza Mellera – „Nowy
ład gospodarczy” jako alternatywa dla liberalizmu i marksizmu – w którym
autor przedstawia gospodarcze i agrarne postulaty programu politycznego
Obozu Narodowo-Radykalnego „ABC” przed II wojną światową. Natomiast
Krzysztof Kaczmarski odkrywa kulisy polskich sporów emigracyjnych
opisując sprawę „Listu otwartego” Adama Doboszyńskiego, który wzbudził
wiele kontrowersji w opiniotwórczych kołach polskiego wychodźstwa
w Wielkiej Brytanii.
Wracając do spraw krajowych Kazimierz Krajewski i Leszek Żeb-
rowski ukazują prawdę o hollywoodzkich mistyfikacjach, związanych
z działalnością braci Bielskich. Tekst historyków jest komentarzem do
wyświetlanego w kinach filmu „Opór” i związanej z nim książki wydanej
przez
Gazetę Wyborczą
– a następnie oficjalnie wycofanej z obiegu, gdyż
okazała się plagiatem. Okazuje się jednak, że to nie fakt plagiatu powodował,
że książka ta stanowiła próbę zafałszowania historii… Miłośnicy militariów
znajdą w tym numerze dwa interesujące artykuły: Jarosława Gdańskiego
dotyczący
Ostlegionen,
czyli Legionów Wschodnich, formacji kolaboracyjnych
tworzonych przez Niemców z ochotników, mieszkańców azjatyckich
regionów Związku Sowieckiego; oraz Huberta Kuberskiego – o powstaniu
i operacjach pacyfikacyjnych
SS-Sonderkommando Dirlewanger
na terenie
Polski i kresowych Ziem Zabranych (1940–1944) – czyli przed udziałem tej
jednostki w pacyfikacji Powstania Warszawskiego.
Godny uwagi jest również tekst Bartłomieja Noszczaka o okolicz-
nościach utworzenia Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie w 1954 r.
oraz omówienie represji, które dotknęły uczestników protestów społecznych
w Szczecinie w 1976 r. autorstwa Beaty Kościelnej. Ciekawym przyczynkiem
do historii najnowszej jest tekst Antoniego Wręgi, opisujący tropy agentów
wywiadu peerelowskiego zamieszanych w zamach na prezydenta USA Johna
F. Kennedy’ego.
nr 15–16 – 2009
Archeologia pamięci
W dziale „Dokumenty” publikujemy nieznane dotąd materiały uka-
zujące zapomnianą nieco sprawę komór gazowych na terenie niemieckiego
obozu KL Warschau oraz sprawozdanie z przesłuchań przez wywiadowczą
jednostkę Wehrmachtu wziętych do niewoli oficerów AK – uczestników
Powstania Warszawskiego. Tematu powstania dotyczy także wywiad numeru
ze ś.p. prof. Pawłem Wieczorkiewiczem – jedna z ostatnich publicznych
wypowiedzi tego zmarłego niedawno badacza. Całości dopełniają recenzje
i przegląd prasy.
Redakcja

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin