1. Omów zagadnienie równowagi na rynku pracy.
Równowaga na rynku pracy występuje wtedy, gdy liczbie osób chcących podjąć pracę odpowiada liczba miejsc pracy oferowanych przez pracodawców. Mówimy wtedy, że popyt na pracę reprezentowany przez osoby poszukujące i chcące podjąć prace równy jest podaży pracy, czyli wielkości zatrudnienia oferowanego przez pracodawców. Pracobiorcy i pracodawcy akceptują poziom cen pracy. Przy równowadze na rynku pracy występuje bezrobocie dobrowolne reprezentowane przez osoby, które z własnej woli pozostają bez pracy.
Przy niskich cenach pracy występuje zwiększona podaż pracy, co oznacza, że pracodawcy są skłonni zatrudnić więcej pracowników niż wcześniej. Natomiast popyt na pracę jest niższy, gdyż nie każda osoba jest skłonna przyjąć pracę, za którą otrzyma płacę niższą niż w stanie równowagi. Występuje tu nadwyżka podaży pracy nad popytem. W tej sytuacji wzrasta bezrobocie dobrowolne.
Przy wysokich cenach pracy występuje zwiększony popyt na pracę, co oznacza, że więcej osób pozostających bez pracy jest skłonnych podjąć zatrudnienie niż w stanie równowagi. Podaż pracy jest dużo niższa, gdyż pracodawcy przy wysokich stawkach płac nie są skłonni zatrudniać zbyt wielu pracowników. Występuje tu nadwyżka popytu nad podażą pracy. W tej sytuacji wzrasta bezrobocie przymusowe.
2. Wyjaśnij, czym zajmuje się makroekonomia i jakie są główne problemy makroekonomiczne.
Makroekonomia – jest to dział ekonomi zajmujący się badaniem zjawisk i procesów zachodzących w skali całej gospodarki. Bada kształtowanie się makrowielkości gospodarczych oraz występujące między nimi zależności. Wśród podstawowych makrowielkości gospodarczych należy wyróżnić m. in.: produkcję, zatrudnienie, inwestycje, konsumpcję, popyt, ogólny poziom cen, eksport i import.
Główne problemy makroekonomiczne:
1. Czynniki określające poziom i wzrost ogólnej produkcji w gospodarce w okresie krótkim i długim.
2. Cykliczny rozwój gospodarki a zwłaszcza przyczyny cyklu koniunkturalnego i antycyklicznego działania państwa.
3. Problem bezrobocia i zatrudnienia, a zwłaszcza przyczyn bezrobocia i sposobów jego zmniejszania.
4. Problem ogólnego poziomu cen i tendencji inflacyjnych, ich przyczyn i polityki antyinflacyjnej państwa.
5. Powiązania gospodarki z zagranicą, bilansu płatniczego kraju oraz kursów walutowych.
6. Rola polityki gospodarczej Państwa w procesach gospodarczych, a zwłaszcza znaczenia polityki fiskalnej i pieniężnej.
Różnica między mikro i makroekonomią:
Mikroekonomia
Makroekonomia
Patrzy na gospodarkę narodową przez pryzmat przedsiębiorstw i konsumentów z punktu widzenia maksymalizacji ich korzyści.
Analizując gospodarkę narodową posługuje się w swoich badaniach wielkimi agregatami.
Kładzie główny nacisk na sprawność mechanizmów rynkowych.
Akcentuje raczej zawodność samoregulujących mechanizmów rynkowych i niezbędność ingerencji państwa w celu doprowadzenia do lepszego wykorzystania zdolności produkcyjnych, zmniejszenia rozmiarów bezrobocia, obniżenia stopy inflacji oraz zmniejszenia nadmiernych rozpiętości w podziale dochodów.
Te zagadnienia były i są nadal przedmiotem sporów wśród ekonomistów.
3. Wyjaśnij różnice między PKB a PNB.
Produkt Krajowy Brutto(PKB): jest to wartość produkcji wytworzonych dóbr i usług finalnych przez podmioty krajowe i zagraniczne na terytorium danego kraju, w danym okresie (zazwyczaj 1-ego roku).
Jest to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.
PKB liczymy:
PKB w cenach rynkowych: stanowi miarę produkcji rynkowej, łącznię z podatkami pośrednimi na dobra i usługi (VAT i Akcyza).
PKB w cenach czynników wytwórczych: stanowi miarę produkcji krajowej, z pominięciem podatków pośrednich.
Metody wyznaczania PKB:
- Suma wydatków na dobra finalne.
- Suma dochodów czynników wytwórczych.
- Suma wartości dodanych.
Produkt Narodowy Brutto (PNB): to wskaźnik bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych w gospodarce w danym okresie. Jest miernikiem całkowitych dochodów osiągniętych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.
PNB = PKB + Dochód Netto z tytułu własności lub pracy uzyskane przez obywateli danego kraju za granicą – Dochód Netto z tytułu własności lub pracy uzyskane przez obcokrajowców w danym kraju.
Rodzaje PNB:
- nominalny - liczony w cenach bieżących;
- realny - liczony w cenach stałych (uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji: PNB nominalny podzielony przez deflator).
Metody wyznaczania PNB:
a) wydatkowa - sumowanie wydatków ponoszonych przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa prywatne, przedsiębiorstwa publiczne, agendy rządu i agendy władzy regionalnej oraz sektor międzynarodowy (eksport netto).
Y = C + I + G + X – Z
C – konsumpcja (gospodarstw domowych)
I – inwestycje (firmy)
G – wydatki państwa, rządu.
X – eksport
Z – import
lub:
Y = C + I + G + EN
EN – eksport netto (różnica pomiędzy wielkością eksportu i importu)
b) dochodowo-zasobowa – suma dochodów wszystkich gospodarstw występujących w gospodarce.
c) sumowania produkcji – polega na sumowaniu produkcji dóbr i usług które są realizowane na terenie danego kraju.
4. Przedstaw i omów ruch okrężny strumieni pieniężnych w gospodarce z uwzględnieniem państwa.
Przyjmując, że gospodarka ma charakter zamknięty i tworzą ją jedynie konsumenci – gospodarstwa domowe oraz producenci – przedsiębiorstwa, to ogół wykonywanych w niej transakcji będzie miał następujący przebieg: konsumenci, dysponując kapitałem ludzkim i rzeczowym, czyli zasobami (czynnikami produkcji), przekazują je producentom, z czego uzyskują od nich określone dochody. Z otrzymanych zasobów producenci wytwarzają dobra i usługi, które z kolei nabywają konsumenci za wcześniej otrzymane dochody. W ten sposób powstaje ruch okrężny i dochodu w gospodarce.
Dochody państwa pochodzą przede wszystkim z podatków (bezpośrednich i pośrednich) płaconych przez konsumentów i producentów od uzyskanych przez nich dochodów. Dochody te przeznaczane są na dwie grupy wydatków:
- Pierwsza dotyczy zakupu produktów (dóbr i usług), czyli wydatków na administrację publiczna, bezpieczeństwo publiczne, ochronę środowiska itp. Składają się na nie m.in.: płace pracowników administracji rządowej, zakupy sprzętu dla wojska i policji, nakłady inwestycyjne na budowę dróg i autostrad, elektrowni itp.
- Druga związana jest z koniecznością finansowania przez państwo tzw. wypłat transferowych, do których zalicza się: emerytury, renty, zasiłki dla bezrobotnych oraz różnego rodzaju subwencje. Nie tworzą one żadnego rodzaju produktów, a są jedynie redystrybucją (ponownym rozdziałem pomiędzy konsumentów i producentów) już istniejących dochodów.
Tak więc spośród nowych strumieni dochodów, jakie powstały w wyniku wprowadzenia państwa do ruchu okrężnego w gospodarce, jedynie wypłaty transferowe oraz podatki bezpośrednie nie mają swego odzwierciedlenia w wielkości tworzonego produktu. Natomiast mają one wpływ na przebieg strumienia pieniężnego w gospodarce. Dochody konsumentów otrzymane od producentów z dostarczonych czynników produkcji ulęgają z jednej strony zwiększeniu o wypłaty transferowe pochodzące od państwa, a z drugiej strony są zmniejszane o podatki bezpośrednie pobierane przez państwo. W efekcie powstaje nowa kategoria – rozporządzalne dochody osobiste. Tak nazywane dochody konsumentów (gospodarstw domowych), które określają w skali gospodarki rozmiary dokonywanych przez te podmioty zakupów konsumpcyjnych i oszczędności.
W SKRÓCIE:
Dochody konsumentów otrzymywane od producentów z dostarczonych czynników produkcji zwiększane są o wypłaty transferowe i zmniejszane o podatki bezpośrednie, co prowadzi do powstania rozporządzalnych dochodów osobistych. Dalej konsumenci przeznaczają część dochodów na oszczędności, a pozostałość stanowią wydatki konsumentów na dobra i usługi konsumpcyjne. Ponadto w skali gospodarki wydatki te powiększane są o wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw i o kwoty przeznaczone przez państwo na zakup dóbr i usług. Natomiast są pomniejszane o podatki pośrednie, które trafiają do państwa.
W tym modelu oszczędności stanowią wielkość rozporządzalnych dochodów osobistych, które nie zostały przeznaczone przez konsumentów na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych.
5. Czy PNB jest adekwatnym miernikiem dobrobytu?
PNB nie jest adekwatnym miernikiem dobrobytu, ponieważ:
- Nie ujmuje produkcji nieprzeznaczonej na rynek.
- Nie ujmuje szarej i czarnej działalności gospodarczej.
- Nie ujmuje czasu wolnego jako dobra.
- Nie obejmuje renty konsumenta z posiadanych dóbr trwałych.
- Obejmuje produkcję tzw. antydóbr, np: zanieczyszczeń środowiska, broni, tytoniu, itp.
6. Zdefiniuj PKB i omów metody mierzenia.
PKB w cenach rynkowych: stanowi miarę produkcji rynkowej, łącznię z podatkami pośrednimi na dobra i usługi (VAT I Akcyza).
Dobra i usługi finalne – to dobra i usługi, które są nabywane przez ostatecznych użytkowników, czyli nie w celu ich dalszej obróbki lub odsprzedaży.
Dobra i usługi pośrednie – to takie dobra i usługi, które są nabywane do dalszej obróbki, czyli do wytwarzania innych dóbr i usług w celu ich dalszej odsprzedaży. Stanowią one nakład w procesie produkcji.
Nie wchodzą one w skład PKB. W skład PKB wchodzą osiągnięte na nich dochody.
Wartość dodana – stanowi przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji, jest tworzona na każdym etapie przetwórstwa. Teoretycznie w skład wartości dodanej mogą wchodzić następujące elementy:
Płace, premie i inne składniki wynagrodzenia za pracę.
- Amortyzacja.
- Podatki Pośrednie.
- Dotacje, subwencje, subsydia przeznaczone dla określonego wytwórcy bądź na dofinansowanie produkcji określonego produktu.
- Zysk operacyjny (może to być procentowy narzut zysku na całkowity koszt własny).
-
OSOBA
PRODUKT i cena jego sprzedaży.
Suma wydatków na dobra finalne.
Suma dochodów czynników wytwórczych.
Suma wartości dodanych.
Rolnik
Zboże -100 PLN
---
+100
dzastinka87