1.        Pojęcie rachunkowości

Ewidencja gospodarcza-jest to zorganizowany system ujmowania, pomiaru i przedstawiania zjawisk oraz procesów gospodarczych występujących w jednostce gospodarczej. Jest ona źródłem danych niezbędnym do zarządzania przedsiębiorstwem oraz do analizowania i kontroli jego działania.

System ewidencji gospodarczej składa się z trzech następujących rodzajów ewidencji: operatywnej, księgowej i statystycznej.

Ewidencja operatywna- jest to system bieżących zapisów. Są one dokonywane w jednostkach naturalnych lub pieniężnych. Służą do obserwacji, pomiaru, rejestracji, grupowania poszczególnych odcinkowych zjawisk związanych z działalnością jednostki gospodarczej. Ewidencja ta pozwala obserwować przebieg procesów produkcyjnych i działalności gospodarczej bezpośrednio w trakcie ich realizacji. Jest ona prowadzona w jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa ( wydziały, magazyny, komórki zarządu, które realizują bezpośrednio założenia gospodarcze).

Ewidencja księgowa- zwana księgowością, opiera się m.in. na danych dostarczanych przez ewidencję operatywną i posługuje się specyficzną metodą bieżącego odzwierciedlenia danych gospodarczych nazwaną metodą podwójnego zapisu. Księgowość jest uporządkowanym systemem ewidencji gospodarczej, który rejestruje w odpowiednich przekrojach wyrażane wartościowo, dane liczbowe dotyczące występujących w przedsiębiorstwie zjawisk i procesów gospodarczych w zakresie:

- stanu środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia

- ruchu środków gospodarczych znajdujących się w dyspozycji jednostki gospodarczej

- wyników działalności jednostki gospodarczej

Ewidencja statystyczna- zajmuje się ilościowym opisem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w jednostce gospodarczej. Opiera się głównie na informacjach dostarczanych przez ewidencję operatywną i księgowość. Ewidencja statystyczna dostarcza przede wszystkim informacji w postaci różnych wskaźników ekonomii, które mogą dotyczyć całego przedsiębiorstwa, jak też poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Spośród tych trzech rodzajów ewidencji gospodarczej, ewidencja księgowa jest podstawowym systemem ewidencji gospodarczej, gdyż prowadzona jest na bieżąco na podstawie odpowiednich dokumentów stwierdzających powstanie określonych operacji gospodarczych w przedsiębiorstwie. Jednocześnie ewidencja księgowa jest najbardziej wiarygodnym źródłem informacji ekonomicznej i najważniejszą częścią systemu rachunkowości.

W systemie informacji ekonomicznej szczególna rola przypada rachunkowości. Amerykańskie stowarzyszenie księgowych określa rachunkowość jako proces identyfikacji pomiaru, przetwarzania i przekazywania informacji ekonomicznych pozwalających na sformułowanie opinii i decyzji przez użytkowników informacji. Inni autorzy definiują rachunkowość jako całościowy i zwarty system ciągłego oraz systematycznego gromadzenia i przetwarzania danych a także prezentacji informacji ekonomiczno-finansowych. W rachunkowości wykorzystuje się określone metody, reguły postępowania, urządzenia ewidencyjne umożliwiające rejestrację stanu i zmian majątku jednostki, źródeł jego finansowania (pochodzenia), dokonanych operacji gospodarczych i wyniku działalności.

Rachunkowość gospodarczo-rynkowa jest ukierunkowana na potrzeby decyzyjne oraz rozliczanie kadry zarządzającej z efektu wykorzystania majątku firmy i pomnażania kapitałów własnych oraz zachowania dobrej pozycji na rynku. Dlatego rachunkowość należy zdefiniować jako system informacji danej jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. System informacyjny rachunkowości stanowi zasadniczy element systemu informacji jednostki gospodarczej. Jeśli system ten jest realizowany z zastosowaniem komputera to nosi miano systemu informatycznego.

2.        Przedmiot i podmiot rachunkowości.

Zjawiska i procesy gospodarcze zachodzące w jednostce gospodarczej nazywamy zdarzeniami gospodarczymi. Przedmiotem rachunkowości są zdarzenia gospodarcze występujące w działalności jednostki gospodarczej, które spełniają dwa następujące warunki:

- są wyrażone w mierniku pieniężnym

- wywierają wpływ na stan majątkowy i sytuację finansową jednostki gospodarczej

Definiując przedmiot rachunkowości należy stwierdzić, że nie są to tylko zjawiska zaistniałe, ich analiza i ocena, ale także projekcje przyszłych zdarzeń, przyszłej sytuacji finansowej oraz przygotowanie informacji dla zarządzania operacyjnego i strategicznego, często w warunkach niepewności i ryzyka.

Podmiot rachunkowości to wszystkie jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość. Warunkiem uznania jednostki gospodarczej za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie. Może ono mieć charakter formalno-prawny na podstawie ustaleń statutowych lub tylko umowny, przez wyodrębnienie jednostki samej rachunkowości jako samodzielnie bilansującej się. Majątkowe wyodrębnienie podmiotu rachunkowości może mieć dwa znaczenia:

1. Znaczenie ekonomiczne- oznacza oddzielenie majątku właściciela od majątku jednostki, a więc realizacja na własny rachunek przychodów i ponoszenie kosztów, zaciąganie i spłatę pożyczek, kredytów i zobowiązań

2. Znaczenie – gdyż na koncepcji podmiotu gospodarującego opiera się cała budowa rachunkowości tj. interpretacja faktów gospodarczych i kształtowanie sprawozdań finansowych.

Podmiotami rachunkowości są:

- Jednostki gospodarcze posiadające osobowość prawną (przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze i spółki kapitałowe)

- Jednostki gospodarcze nie posiadające osobowości prawnej (niektóre przedsiębiorstwa państwowe i spółki osobowe )

- Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą bez względu na charakter tej działalności.

W oparciu o rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 stycznia 1991 roku podmiotami rachunkowości nie są:

- Osoby fizyczne i spółki cywilne prowadzące działalność gospodarczą. W mniejszym zakresie zobowiązane są one do prowadzenia uproszczonej ewidencji dla celów podatkowych. Jest to tzw. księga podatkowa przychodów i rozchodów, w której dokonywane są pojedyncze, jednostronne zapisy przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów i usług. Wartość zakupów towarów i materiałów oraz kosztów uzyskania przychodów.

- Grupa podatników prowadzących działalność gospodarczą na niewielką skalę. Rozliczają się z tytułu podatku w formie ryczałtu na podstawie tzw. karty podatkowej. Są oni zwolnieni z prowadzenia ewidencji rachunkowej tj. ksiąg podatkowych i składania zeznań deklaracji podatkowych. Wpłacają oni do Urzędu Skarbowego miesięczny podatek w ustalonej z góry kwocie.

3.       Zakres rachunkowości i jej elementy składowe.

Rachunkowość składa się z elementów:

Księgowość- to podstawowy element rachunkowości, stanowi jej część rejestracyjną (ewidencyjną ), odzwierciedla zmiany w majątku i jego stanie, w źródłach pochodzenia majątku oraz ukazuje efekty działalności jednostki gospodarczej. Służba organizacyjna jednostki gospodarczej zajmująca się prowadzeniem ksiąg rachunkowych również określana jest mianem księgowości.

Rachunek kosztów- obejmuje ewidencję, kalkulację i analizę oraz planowanie kosztów i służy do oceny sytuacji w zakresie ponoszenia kosztów ich kontroli i podejmowanie decyzji gospodarczych. Dołączane do rachunku kosztów elementy planowania i zarządzania finansami powodują, że ta część rachunkowości coraz częściej jest traktowana jako odrębny element rachunkowości a nawet jako samodzielny system informacyjny.

Sprawozdawczość finansowa- jest to zestawienie informacji charakteryzujące stan majątkowy, sytuację majątkową oraz efekty działalności jednostki gospodarczej. Sporządzane jest ono na określony moment i w określonej formie. Zasadnicze sprawozdanie jest na koniec roku obrotowego. Sprawozdawczość finansowa jest ściśle związana z księgowością oraz rachunkiem kosztów. Ze względu na obszar zastosowania rachunkowości tj. wyróżnienie odbiorców wewnętrznych i zewnętrznych informacji dostarczanych przez system rachunkowości, występuje podział rachunkowości na: rachunkowość finansową i rachunkowość zarządczą. Te dwa rodzaje rachunkowości są bardzo mocno powiązane z innym działem rachunkowości tj. rachunkiem kosztów, który czasami jest traktowany jako podstawowy człon rachunkowości zarządczej.

Rachunkowość finansowa- inaczej nazwana transakcyjną lub zewnętrzną jest kierowana do zewnętrznych użytkowników informacji finansowych. Swoim zakresem obejmuje przede wszystkim księgowości: ogólną, syntetyczną i sprawozdawczość finansową, przekazywaną na zewnątrz jednostki i służącą ochronie interesów majątkowych skarbu państwa i kontrahentów. Prowadzenie rachunku jest formalnym obowiązkiem jednostki gospodarczej, który musi być spełniony przy zastosowaniu określonych norm prawnych dotyczących prowadzenia rozliczeń podatkowych.

Rachunkowość zarządcza- wywodzi się z rozwiniętego rachunku kosztów i przychodów wzbogaconego elementami planistycznymi i zarządzania finansami. Ma ona charakter wewnętrzny, jej celem jest zabezpieczenie przyszłości jednostki gospodarczej. Służy ona kadrze kierowniczej do podejmowania decyzji a wykorzystanie danych do zarządzania jednostką. Podstawową cechą informacji dostarczanych przez tę rachunkowość jest ich istotność i użyteczność przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych.

Rachunkowość jako dziedzina wiedzy obejmuje:

a)   podstawy rachunkowości czyli podstawowa metodologia rachunkowości

b)   rachunkowość finansową- jest ona rozszerzeniem i uszczególnieniem podstaw rachunkowości. Jest to niezbędna wiedza dla pełnienia funkcji samodzielnego księgowania oraz dla zarządzania jednostkami gospodarczymi, którzy mają formalny obowiązek odpowiedzi za prawidłowe prowadzenie rachunku

c)    analiza finansowa czasami wykładana jest w ramach rachunkowości finansowej

d)   rachunkowość zarządcza zwana menedżerską jest skierowana do przyszłej kadry zarządzającej, obejmuje ona wykorzystywanie informacji kosztowych dla kierowania jednostką i jej działalnością, podejmowania decyzji długookresowych, budżetową metodą zarządzania itp.

4.        użytkownicy informacji dostarczanych przez rachunkowość.

Wyróżniamy dwie podstawowe grupy:

1)   użytkowników wewnętrznych, czyli kadra kierownicza jednostki gospodarczej sprawująca funkcje menedżerskie ze względu na majątek powierzony zarządowi przez jego właścicieli. Uzyskane dane wykorzystuje kierownictwo w procesie zarządzania podmiotem gospodarczym, w tym również dla kontroli wewnętrznej.

2)   Użytkowników zewnętrznych, to przede wszystkim:

· właściciele jednostek gospodarczych, czyli udziałowcy i akcjonariusze, spółdzielcy, skarb państwa itp. Wykorzystują głównie dane zawarte w sprawozdaniu finansowym do rozliczania kadry kierowniczej z efektywności działania, kondycji majątkowej i finansowej a także wysokości zysku do podziału

· pożyczkodawcy, potrzebują przede wszystkim o wypłacalności jednostki gospodarczej, czyli o jej zdolności płatniczej i kredytowej – kontrahenci zainteresowani efektami działania jednostki gospodarczej, możliwością kontynuacji jej działania, ciągłością produkcji i sprzedaży – konkurujące jednostki tej samej branży zainteresowane poziomem kosztów cen, marż, rentownością, wykorzystaniem potencjału gospodarczego oraz możliwościami zbytu przez daną jednostkę

· urzędy skarbowe potrzebujące informacji kształtujących wynik finansowy a zarazem danych do rozliczeń podatkowych

· instytucje planistyczne i statystyczne potrzebujące informacji tworzących statystykę kraju i umożliwiających prowadzenie polityki gospodarczej i fiskalnej – pracownicy zainteresowani sprawami płacowymi, wynikami finansowymi oraz możliwością kontynuacji działania jednostki gospodarczej

· władze lokalne zainteresowane kondycją lokalną jednostki gospodarczej ze względu na podatki służące celom lokalnym a także możliwością zatrudnienia miejscowej ludności, ochroną środowiska, świadczenia na cele społeczne.

5.        Funkcje rachunkowości

Rachunkowość jako całościowy system informacji ma do spełnienia wiele funkcji. Podstawową i najbardziej ogólną funkcją rachunkowości jest funkcja informacyjna. Polega ona na tworzeniu informacji dotyczących zachodzących zjawisk i procesów gospodarczych. Informacje dostosowane są do potrzeb informacyjnych odbiorców i służą do podejmowania decyzji i formułowania opinii. W zależności od tego, kto jest odbiorcą informacji rozróżniamy wewnętrzne funkcje informacyjne. Rachunkowość dostarcza danych ekonomiczno-finansowych na potrzeby finansowania przedsiębiorstwa na różnych szczeblach hierarchii organizacyjnej przedsiębiorstwa. Dane te są przekazywane w postaci sprawozdań i raportów sporządzanych okresowo oraz tworzonych ad hoc. Spełniając tę funkcję rachunkowość zapewnia obsługę informacyjną wszystkich funkcji zarządzania tj. planowania, organizowania i kontrolowania. Informacje te są ważnym elementem, gdyż pozwalają na syntetyczne wyrażanie celów i efektów działalności jednostki gospodarczej w kategoriach finansowych. Jednocześnie ukazany jest obraz całości przedsiębiorstwa i jego sytuacji finansowo-majątkowej. Zewnętrzna funkcja informacji – dostarcza informacji zewnętrznym użytkownikom tj. jednostkom z otoczenia przedsiębiorstwa a zwłaszcza akcjonariuszom, udziałowcom, kontrahentom, bankom, interesantom – zawarte są one w sprawozdaniach finansowych.

Spełnianie przez rachunkowość ogólnej funkcji informacyjnej  wymaga realizacji trzech szczegółowych funkcji związanych z przebiegiem przetwarzania danych w systemie rachunkowości. Są to następujące funkcje:

I. Rejestracja - w ramach tej funkcji rachunkowość jako system ewidencyjny zajmuje się dokumentacją operacji gospodarczych będących przedmiotem ewidencji oraz ujmowanie skutków tej operacji. Następuje to przez chronologiczny zapis w księgach rachunkowych (dzienniku) na odpowiednich kontach.

II.             klasyfikacja – związana jest z realizacją zasad metody bilansowej. Konsekwencją tej metody jest dokonywanie zapisów księgowych związanych z operacjami gospodarczymi na odpowiednich kontach, wyszczególnionych w zakładowym planie kont przez zapis operacji na odpowiednim koncie ma miejsce przyporządkowanie(klasyfikacja) skutków operacji gospodarczej przyjętym układom.

III.           Sprawozdawcza – dotyczy końcowego produktu procesu przetwarzania danych, którym jest sporządzanie raportów, sprawozdań finansowych i sprawozdań statystycznych dostarczanych do potrzeb odbiorców wewnętrznych i zewnętrznych. Informacje te są przedstawione w sprawozdaniach pokazujących całokształt działalności jednostki (np. bilans, rachunek zysków i strat), jak również w raportach oraz sprawozdaniach dotyczących wycinkowo wybranych problemów.

Z punktu widzenia potrzeb zarządzania można wskazać inne funkcje szczegółowe:

1.   Funkcja analityczna – wyraża się badaniem i interpretacją informacji przekazywanych przez system rachunkowości w celu oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyników finansowych i efektywności działalności jednostki gospodarczej.

2.   funkcja optymalizacyjna – stwarza podstawy do dokonywania wyboru optymalnych wariantów działania poprzez dostarczanie informacji opisujących różne sytuacje decyzyjne w jednostkach gospodarczych. koszty przychodu i wyniki finansowe stanowią często kryterium wyboru lub parametr modelu decyzyjnego. Czasami kategorie te służą do najkorzystniejszej relacji między nakładami a efektami.

3.   Funkcja motywacyjna – wyraża się w dostarczaniu informacji o kosztach, które dają możliwość stworzenia mierników, ocen i bodźców dla ośrodków odpowiedzialności w celu większego ich zaangażowania w realizację celów i zadań.

4.   Funkcja kontrolna – przekazuje różnym szczeblom zarządzania (ośrodki odpowiedzialności) informacje o kosztach, przychodach i wynikach w celu oceny stopnia osiągnięcia wyznaczonych zadań i stopnia wykorzystania środków będących w dyspozycji oraz poniesionych kosztów. Na tej podstawie formułowane są wnioski dotyczące przyszłych zadań. Funkcja kontrolna może być realizowana w postaci trzech rodzajów kontroli:

a)      kontroli wstępnej – przeprowadzana jest przed rozpoczęciem działalności gospodarczej czyli przed poniesieniem kosztów, osiągnięciem przychodów i zysków

b)      kontrola bieżąca – ma miejsce w procesie ponoszenia kosztów i osiągania przychodów i zysków tj. w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej

c)      kontrola wynikowa – dotyczy kosztów faktycznie poniesionych oraz przychodów i zysków faktycznie osiągniętych podczas realizacji określonego zakresu działalności.

Poza wyżej wymienionymi funkcjami występują dwie równie ważne funkcje jak:

1. Funkcja rozliczeniowa – polega na tym, że zapisy księgowe umożliwiają ścisłe ustalenie kwot pieniężnych stanowiących należności i zobowiązania w stosunku do innych jednostek uczestniczących w społecznym procesie gospodarowania. Każde przedsiębiorstwo ma obowiązek rozliczenia się z:

· budżetem państwa z tytułu wykorzystania przydzielonych mu środków produkcyjnych oraz tytułu osiągniętych wyników finansowych

· innymi jednostkami gospodarczymi z tytułu dostaw usług i innych świadczeń

· innymi jednostkami finansowymi z tytułu udostępnienia środków finansowych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej (kredyty, pożyczki, udziały itp.)

· własnymi pracownikami z tytułu wykonywanej przez nich pracy oraz powierzenia im innych obowiązków

2. Funkcja dowodowa – wyraża się w takim sposobie prowadzenia rachunkowości, który umożliwia wykorzystanie różnych urządzeń księgowych (dokumentów, ksiąg rachunkowych, sprawozdań) jako wiarygodnych dowodów w postępowaniach sądowych i podatkowych przez sądy lub urzędy kontroli skarbowej czy też urzędy ścigania. Archiwowanie dokumentów księgowych daje możność odnalezienia dowodów każdego zdarzenia gospodarczego zaistniałego w przedsiębiorstwie. Spełnianie tak różnorodnych funkcji jest możliwe dzięki dobrze zorganizowanemu systemowi rachunkowości. Stwarza możliwość generowania wieloprzekrojowych informacji sprawozdawczych dostosowanych do specyficznych potrzeb procesu zarządzania przedsiębiorstwem.

6.       Metody rachunkowości

Metody poznawcze rachunkowości należy utożsamiać z działaniem myślowym pozbawionym charakteru instrukcyjnego. Stanowią one sformułowane prawidłowości. Działania o ogólnym nadrzędnym zakresie stosowania w obszarze ewidencji księgowej są sposobem myślowego postrzegania i rozpatrywania przedmiotu ewidencji. Mają charakter obiektywny i ponadczasowy. Szczególnie istotnymi metodami poznawczymi rachunkowości są:

● metoda podmiotowa – wszelkie fakty gospodarcze są rejestrowane i interpretowane zawsze z punktu widzenia jednostki gospodarczej, której te fakty dotyczą. Metoda ta stanowi o jednostkowym charakterze ewidencji dotyczących danego podmiotu gospodarczego i celu jej prowadzenia

● metoda bilansowa – decyduje o istocie rachunkowości oraz o jej nieprzemijającej roli w zakresie odzwierciedlania rzeczywistości gospodarczej. Istota metody bilansowej polega na podwójnej równoważącej się interpretacji ilościowych cech przedmiotu, teorii ewidencji księgowej czyli polega ona na poszukiwaniu i ustalaniu równowagi między ilościowymi cechami przedmiotu i zjawisk objętych badaniem. Metoda ta stosowana jest także w planowaniu i statystyce. W rachunkowości metoda ta jest podstawowym elementem twórczym tej teorii stanowiącym o jej odrębności. Najistotniejszym elementem zastosowania metody bilansowej w rachunkowości jest specyficzne rzeczowo finansowe ujmowanie operacji gospodarczych, prowadzenie rachunku (kont), zmianie każdego składnika majątku.

7.       Zasady rachunkowości

Reguły prawidłowego prowadzenia rachunkowości określone zasadami rachunkowości gwarantują otrzymywanie informacje wiarygodnych i użytecznych. Normują one sposób prowadzenia rachunkowości w jednostkach gospodarczych. Zasady te odnoszą się najczęściej do sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych w celu ich ujednolicenia w skali międzynarodowej. Są one powszechnie akceptowane ale nie skodyfikowane przez normy prawne. Wynikają one z ogólnej metodologii i tradycji rachunkowości oraz z międzynarodowych standardów rachunkowości. Aktami prawnymi jest unormowany sposób prezentowania w sprawozdaniu finansowym informacji o funkcjonowaniu jednostek gospodarczych. Są to dyrektywy EWG w zakresie rachunkowości oraz obowiązująca w Polsce ustawa o rachunkowości. Nadrzędną zasadą prawidłowej rachunkowości jest zasada biernego obrazu według której rachunkowość jednostki gospodarczej, w tym sprawozdawczość finansowa, powinna odzwierciedlać prawidłowy i wierny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki gospodarczej, a także jej wyniki finansowe i rentowność. Jest to warunek użyteczności informacji dla jej odbiorców wewnętrznych i zewnętrznych. Realizacja tej zasady zapewnia przestrzeganie wielu innych zasad.

Podstawowymi zasadami rachunkowości są:

1)   Zasada memoriałowa – jest to fundamentalna zasada rachunkowości wg której przychody i koszty są rejestrowane memoriałowo tzn. uważa się je za osiągnięte lub poniesione w momencie ich powstania (wystąpienia) a nie w momencie wpływu lub wydatku pieniężnego. (Jest to przeciwieństwo zasady kasowej; która nie jest stosowana w rachunkowości, a w której koszt jest równoznaczny z wydatkiem gotówki, a przychód z jej przyjęciem)

2)   Zasada współmierności przychodów i kosztów – związana jest bezpośrednio z zasadą memoriałową dla zapewnienia współmierności przychodów i kosztów. do aktywów i pasywów danego okresu sprawozdawczego należy zaliczyć przychody i związane z nimi koszty dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres koszty, które nie zostały jeszcze poniesione. Zasada współmierności oznacza, że koszty związane z danymi przychodami powinny być przyznane do tego samego okresu sprawozdawczego

3)   Zasada ostrożności – związana jest z wyceną składników aktywów i pasywów jednostki gospodarczej, aby nie został zniekształcony jej wynik finansowy. Zgodnie z tą zasadą nie należy jednakowo traktować zdarzenia powodujące polepszenie lub pogorszenie wyniku finansowego. Zysk może być zaliczany dopiero po jego zrealizowaniu, natomiast koszty winny być wykazywane już po ich uprawdopodobnieniu. Składniki majątku jednostki gospodarczej należy wyceniać nie wyżej niż wg ich aktualnej wartości (cen sprzedaży netto). Istotą tej zasady jest nie podwyższanie wyniku finansowego i wartości majątku.

4)   Zasada kontynuacji działania – jej istotą jest przyjęcie założenia, że dana jednostka gospodarcza będzie nadal prowadzić swoją działalność w dającej się przewidzieć przyszłości. Jednocześnie zostanie przyjęte założenie, że jednostka nie zamierza w istotny sposób ograniczać rozmiarów działania. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku likwidacji jednostki lub zmiany jej formy prawnej. Realizacja tej zasady to przedstawienie w sprawozdaniach finansowych informacji umożliwiających ocenę prowadzenia kontynuacji działania.

5)   Zasada ciągłości – znajduje swoje odzwierciedlenie w stosowaniu jednakowych zasad i sposobów prowadzenia rachunku w poszczególnych latach. Zasada ta wymaga, aby przyjęte w jednostce gospodarczej zasady księgowania, informacji wyceny aktywów i pasywów ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych były takie same w każdych latach. Zasada ciągłości wyraża się zgodnością aktywów i pasywów bilansu zamknięcia danego roku obrotowego ze stanami aktywów i pasywów bilansu otwarcia dla następnego roku.

6)   Zasad periodyzacji – oznacza podział czasu działalności jednostki gospodarczej na okresy, którymi są rok obrotowy i okresy sprawozdawcze.

7)   Rok obrotowy – rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy stosowany również do celów podatkowych

8)   Okres sprawozdawczy – obejmuje kolejne miesiące roku obrotowego i wyznacza maksymalne granice łączenia operacji gospodarczych do zaksięgowania ich zapisem zbiorczym. Przekroczenie miesięcznego okresu sprawozdawczego stanowi naruszenie zasad prawidłowego prowadzenia działań rachunkowości. Dzięki podziałowi na okresy gospodarcze można dokonać porównań z okresami wcześniejszymi.

9)   Zasada podmiotowości – oznacza traktowanie jako podmiotu gospodarczego takiej jednostki, która decyduje o swoim działaniu. W przypadku spółek kapitałowych podmiotami są nie tylko pojedyncze przedsiębiorstwa czy zakłady, ale cała organizacja finansowa; stąd obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych

10)             zasada porównywalności – zakłada możliwość dokonywania porównań między różnymi jednostkami gospodarczymi. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w ujednoliceniu metod sporządzania i prowadzenia sprawozdań finansowych. Uzupełniającymi są:

...