1. Populacja ograniczona-dookreśla się ją czasowo i przestrzennie, wnioski z badań odnoszą się wówczas tylko do tak dookreślonej zbiorowości, np. nauczyciele szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2000/2002. Populacje ograniczone mają skończoną, choćby i bardzo dużą liczebność.
Populacja nieograniczona- określona jest tylko przez wspólne własności jednostek ją tworzących, wnioski z badań odnoszą się wówczas do jednostek o tych własnościach lub ich zbiorowości, np. uczniowie z trudnościami w uczeniu się matematyki, nauczyciele z syndromem „wypalenia zawodowego”( tzw. populacje hipotetyczne). Populacje nieograniczone, „hipotetyczne”, traktowane są zawsze, jako nieskończone.
2. Zmiennymi jakościowymi (opisowymi, tekstowymi) będziemy nazywać zmienne, których wartości zostały ustalone poprzez wyróżnienie pewnych kategorii opisowych, według których określane są jednostki badania. Zmienną jakościową jest, np. zmienna płeć, zmienna miejsce zamieszkania z wyróżnionymi kategoriami (wartościami tej zmiennej) miasto, wieś, zmienna preferowany sposób spędzania czasu wolnego z określonymi przez badacza przed lub po badaniu kategoriami określającymi możliwe sposoby spędzania wolnego czasu.
Zmiennymi ilościowymi będziemy nazywać zmienne, których wartości mogą być określone liczbowo -jako liczba jednostek miary, np. cm lub liczba punktów (możliwych do uzyskania w teście, dajmy na to, sprawności) lub liczba sztuk (np., liczba izb lekcyjnych, liczba rodzeństwa).
Zmienna ciągła, to zmienna, której wartości mogą różnić się dowolnie mało; inaczej: między dwiema dowolnie mało różniącymi się wartościami zmiennej ciągłej możemy zawsze wskazać wartość trzecią, np. takie właściwości fizyczne jak wzrost, masa ciała, siła napięcia mięśni, pojemność płuc, czas (dojazdu do szkoły, wykonania zadania, itp.), a także, takie właściwości psychologiczne jak poziom inteligencji, poziom lęku, poziom neurotyzmu, poziom motywacji.
Zmienna dyskretna, to taka zmienna, która nie jest ciągła. Zmienne dyskretne mają przeliczalny zbiór wartości, np. liczba rodzeństwa, liczba dzieci w rodzinie.
3. Podział skali: -skala nominalna (różnościowa), -skala porządkowa (rangowa), -skala z jednostka miary (różnicowa lub ilorazowa)
Skala nominalna- jeżeli możemy jedynie stwierdzić, czy jednostki badania różnią się między sobą ze względu na analizowaną zmienną, czy się nie różnią, np. odpowiedź tak lub nie. Najprostsza skala pomiarowa. Jest systemem notacyjnym, pozwalającym na identyfikację, klasyfikowanie i nazywanie poczynionych przez badacza obserwacji. Pozwala na rozróżnianie jakości. Odzwierciedla symbole wskazujące przynależność przedmiotów do pewnych klas jakościowych wyrażonych słownie za pomocą nazw i symboli np. liter lub numerycznie, tj. za pomocą liczb. Jest skalą obejmującą zmienne jakościowe. Np. płeć, pora roku, kolor oczu, imię i nazwisko ucznia w dzienniku lekcyjnym, płeć ucznia, data urodzenia, data badania diagnostycznego, numery tramwajów, numery telefonów, numery graczy, system taksonomiczny w biologii, system nozologiczny w psychiatrii, symbole witamin, symbole grupy krwi, miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, wyznanie religijne, uczestnictwo w terapii uczestniczy nie uczestniczy
Skala porządkowa- jeżeli możemy określić natężenie badanej właściwości, ale w konsekwencji jedynie uporządkować jednostki badane według relacji „L”, np. skala stopni szkolnych, stosowana do pomiaru osiągnięć szkolnych ucznia. Jest to skala mająca właściwości porządkowe ujawniające się uszeregowaniem obserwacji badacza w obrębie jakiejś dymensji. Jej celem jest ustalenie hierarchii wartości zmiennej. Składa się z symboli - rang odnoszących się do przedmiotów uporządkowanych pod pewnym względem. Rangi określają pozycję danego przedmiotu w zbiorze przedmiotów o charakterze rosnącym lub malejącym. Pozwala na porównywanie przedmiotów między sobą, ale nie można za jej pomocą ustalić wielkości różnic między obiektami. Np. wykształcenie, wielkość miejsca zamieszkania, stanowisko pracy, stopnie szkolne, stopnie wojskowe, pozycja zajmowana w tabeli przez drużyną piłkarską, ranking szkół wyższych ustalony w drodze plebiscytu, pozycja socjometryczna ucznia, wyniki turnieju szachowego.
Skala z jednostką miary- jeżeli możemy stwierdzić, o ile jednostek miary natężenie badanej właściwości jest większe lub mniejsze: - skala różnicowowa jest skala czasu kalendarzowego, skala temperatury (Celsjusza, Fahrenheita), a także niektóre skale konstruowane do pomiaru takich właściwości jak poziom inteligencji, poziom uspołecznienia. Np. długość i szerokość geograficzna w stopniach, skale do mierzenia temperatury powietrza (Celsjusza, Fahrenheita), surowe wyniki testowania osiągnięć szkolnych uczniów, wyniki uzyskane w testach inteligencji werbalnej i niewerbalnej, percepcji wzrokowej, świadomości fonologicznej-skala ilorazowa- są skale narzędzi pomiaru takich wielkości fizycznych jak czas, długość, siła. Np. długość, szerokość, wysokość przedmiotów wyrażona w jednostkach miar SI (m, cm, mm, km) lub innych (mila, cal); testy szybkości, wiek niemowląt wyrażony w dniach życia, liczba dzieci w rodzinie.
monisia012