J. Pięta - Pedagogika czasu wolnego.pdf

(329 KB) Pobierz
WY
Ż
SZA SZKO
Ł
A
W
EKONOMICZNA
WARSZAWIE
_________________________________________________________
Jan PIĘTA
PEDAGOGIKA CZASU WOLNEGO
TEMAT IIIA
CZAS WOLNY W OKRESIE PREHISTORYCZNYM I STAROŻYTNOŚCI
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
WARSZAWA
2006
Wstęp………………………………………………………………………………………..5
1
Czas wolny w okresie prehistorycznym............................................................7
1.1 Prehistoria..............................................................................................................7
1.2 Prawdopodobne cykliczne zmiany aktywności ludzi pierwotnych w epoce
paleolitu.................................................................................................................9
1.3 Czas wolny w okresie neolitu...............................................................................10
2 Spędzanie czasu wolnego w starożytności......................................................13
2.1 Starożytność.........................................................................................................13
2.2 Czas wolny w starożytności…………………………………………………………..14
2.3 Okresy historyczne starożytnego Egiptu...............................................................15
2.4 Spędzanie wolnego czasu w starożytnym Egipcie................................................16
2.5 Okresy historyczne starożytnej Grecji...................................................................18
2.6 Spędzanie wolnego czasu w starożytnej Grecji...................................................20
2.7 Okresy historyczne starożytnego Rzymu.............................................................25
2.8 Spędzanie czasu wolnego w starożytnym Rzymie..............................................28
WSTĘP
Czas wolny stanowi element
życia
społecznego towarzyszący człowiekowi od
zarania dziejów. Stanowił składnik kultury
życia
codziennego, a w znacznym stopniu
był nośnikiem wartości kulturowych przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Od
najdawniejszych czasów
świętowanie
połączone z zabawą i wypoczynkiem były
kojarzone z czasem wolnym od pracy i do dnia dzisiejszego czynności te są nieomal
synonimami zachowań wolnoczasowych. Warto uświadomić sobie historyczny
rozwój zjawiska czasu wolnego, aby docenić jego znaczenie współczesne. Czas
wolny nie był wcześniej poddawany szczegółowej analizie naukowej ani nie był w
żaden
sposób naukowo programowany chociaż podział czasu ludzkiego na czas
wolny i zajęty interesował filozofów, a później również naukowców innych dyscyplin
od starożytności. Natomiast
ślady świadczące
o zainteresowaniach ludzi nie tylko
zdobywaniem pożywienia i schronienia lecz sztuką, rozrywką i innymi czynnościami
charakterystycznymi dla czasu wolnego odnajdujemy już w prehistorii.
1 Czas wolny w okresie prehistorycznym
1.1 Prehistoria
Prehistoria,
a także nazywana prahistorią, pradziejami lub paleohistorią to okres
najdawniejszych dziejów ludzkości, od pojawienia się człowieka do powstania pisma
i
źródeł
pisanych, rekonstruowany wyłącznie na podstawie archeologicznych
źródeł
(tabela 1). Termin prehistoria i jego synonimy pokrywają się z terminem archeologia
pradziejowa używanym przez badaczy traktujących archeologię jako dyscyplinę
źródłową.
Tabela 1
PREHISTORIA
Prehistoria (prahistorią, pradzieje) to okres 4 - 4,5 miliona lat najdawniejszych
dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka do powstania pisma
i
źródeł
pisanych, rekonstruowany wyłącznie na podstawie archeologicznych
źródeł.
Dzięki badaniom archeologicznym udało się zbudować teorię,
że
kolebką
ludzkości była Afryka, i określić czas prehistorii ludzkości przypuszczalnie na około
4,5 – 4 mln lat (tabela 2), przy czym bardziej wiarygodne informacje dotyczą ludzi
sprzed około 2 mln lat. Prześledzono stopniowe opanowywanie kontynentów przez
człowieka, odkryto zupełnie zapomniane kultury myśliwskie
świata
z ich
pozostałościami artystycznymi (malowidła, ryty, rzeźby w jaskiniach i schroniskach
skalnych). Trwają badania dotyczące wynalezienia rolnictwa i hodowli zwierząt.
Wyraźnie jest zarysowane centrum bliskowschodnie tych procesów gospodarczych.
Ustalono,
że
10 tys. lat temu formowały się tam pierwsze wioski rolnicze, a 3 tys. lat
później pierwsze miasta. Okres pradziejów przyjęto dzielić na dwie epoki – starszą
epokę kamienia (paleolit) i młodszą epokę kamienia (neolit).
Tabela 2
EPOKI PREHISTORYCZNE
Epoki
Paleolit dolny
Starsza epoka kamienia - Paleolit
środkowy
paleolit
Paleolit górny
Młodsza epoka kamienia - neolit
Czas p.n.e.
Od 4,5 – 4 mln do 120 tys.
120 – 40 tys.
40 – 8,3 tys.
8,3 – 3,1 tys.
Paleolit
to okres pradziejów od czasów, kiedy człowiek zaczął produkować
narzędzia (ok. 4–4,5 mln lat temu) do schyłku epoki plejstocenu
1
(ok. 8300 p.n.e. dla
terenów
środkowej
Europy). Paleolit dzieli się na dolny, górny i
środkowy.
Paleolit
dolny obejmuje okres od około 4–4,5 mln do około 120 tys. lat p.n.e.), to okres, kiedy
przedstawiciele ówczesnych społeczeństw produkowali prymitywne, rdzeniowe
1
plejstocen
(dawniej zwany dyluwium) potocznie nazywa się epoką lodowcową
narzędzia kamienne i krzemienne, wznosili pierwsze budowle mieszkalne, umieli
wykorzystywać ogień. Paleolit
środkowy
obejmuje okres od około 120 do około 40
tysięcy lat p.n.e.) W paleolicie
środkowym
pojawiła się produkcja narzędzi
odłupkowych przy użyciu skomplikowanych technik krzemieniarskich ), stworzono
zalążki kultury duchowej. Paleolit górny obejmuje okres od około 40 tysięcy do około
8300 lat p.n.e.
Nastąpił wówczas gwałtowny rozwój wiórowych technik
krzemieniarskich i ogromne zróżnicowanie form narzędziowych z silnie
zaznaczającymi się lokalnymi odmiennościami tradycji produkcyjnych. Rozwinął się
przemysł rogowy i kościany, zwłaszcza związany ze stosowaniem wyszukanych
strategii myśliwskich. Powstały różnorodne formy budownictwa mieszkalnego.
Wystąpiło bogactwo obiektów sztuki w postaci rytów, malowideł i płaskorzeźb
naskalnych, a także plastyki figuralnej, ozdób i ornamentyki na narzędziach.
Końcowa część paleolitu górnego (od około 11 000 do około 8300 lat p.n.e.) bywa
nazywana paleolitem schyłkowym.
Neolit
to młodsza epoka kamienia, końcowy okres epoki kamienia poprzedzający
epokę brązu. Ramy czasowe zróżnicowane, szacowane są zależnie od terenu
występowania: na Bliskim Wschodzie około 8300 lat p.n.e., w południowej Europie
do 7000 lat p.n.e., w Polsce około 4500 p.n.e. Jest to jednocześnie stadium rozwoju
kultury, w którym człowiek po raz pierwszy odszedł od wyłącznego wykorzystywania
zasobów
środowiska
naturalnego w ramach gospodarki przyswajającej (myślistwo,
łowiectwo,
rybołówstwo, zbieractwo) w kierunku gospodarki wytwórczej
(produkcyjnej), której podstawą stało się uprawianie dziko rosnących zbóż oraz
udomowienie zwierząt. Ten proces przechodzenia do gospodarki wytwórczej jest
określany mianem rewolucji neolitycznej. Rozwinęło się wtedy rolnictwo, uprawa
pszenicy, prosa, jęczmienia, grochu, soczewicy,
żyta
oraz chów owiec, kóz, bydła,
świń.
Opanowano wypalanie naczyń glinianych i zróżnicowane ich zdobienie.
Wynaleziono tkactwo (krosna stojące). Nastąpił rozwój kopalnictwa krzemienia,
dalekosiężnej wymiany różnorodnych surowców i wytworów. W dalekich podróżach i
przewozach towarów wykorzystywano szlaki rzeczne i morskie. Rozwinęły się kulty
religijne. Powstały rozległe osiedla, niekiedy o charakterze obronnym. Wystąpiły
przejawy zróżnicowania społecznego. Około 6000 lat p.n.e. została wynaleziona
ceramika, ujawniająca od początku wielką różnorodność dekoracji. Około 3500 lat
p.n.e. w Europie pojawiła się umiejętność wytopu miedzi oraz sporadycznie złota.
Bliski Wschód był ważnym centrum w procesie rozwojowym najstarszych
społeczeństw. Tu właśnie na wyżynnych terenach Syrii i Palestyny, Anatolii,
północnej Mezopotamii oraz na pograniczu Iraku i Iranu nastąpiły przemiany
prowadzące do powstania osiadłych społeczności produkujących
żywność.
Od
drugiej połowy siódmego tysiąclecia p.n.e. mieszkańcy stałych osad prowadzili
gospodarkę w znacznym stopniu opartą na rolnictwie i chowie zwierząt, a w końcu
tego tysiąclecia rozpowszechniła się ceramika. Wykształciły się wówczas bogate
ośrodki o gospodarce rolno-hodowlanej, wysoko rozwiniętym przemyśle
kamieniarskim, a także rzemiośle i sztuce, odzwierciedlającej skomplikowany system
wierzeń. W drugiej połowie piątego tysiąclecia p.n.e. kultura południowo-
mezopotamska
zaczęła rozprzestrzeniać się i osiągnęła największy zasięg
terytorialny ze wszystkich kultur prehistorycznych starożytnego Wschodu. Z okresu
trwania jej później fazy (ok. 3100 p.n.e.) pochodzą najstarsze zabytki pisma.
Wprowadzenie pisma rozpoczyna dla terenów starożytnego Bliskiego Wschodu
okres historyczny. Warto na koniec zwrócić uwagę na „rozmytą” granicę pomiędzy
prehistorią i starożytnością. Jeżeli bowiem za cezurę czasową przyjąć budowę miast

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin