Dynastie Europy NR 1 - Jagiellonowie.pdf

(12718 KB) Pobierz
£ )Y N A STIE £ U R O P Y
B
io g r a fie
• H
erby
• D
rzew a g en ealo g iczn e
I
BIBLIOTEKA GAZETY WYBORCZEJ
Spis treści
PRZEZ WIEKI I POKOLENIA
4
Na czterech tronach
WIELKIE POSTACI
22
28
30
34
38
48
54
Władysław Jagiełło
Władysław Warneńczyk
Kazimierz Jagiellończyk
Święty Kazimierz
Zygmunt Stary
Zygmunt August
Anna Jagiellonka
NA ARENIE POLITYCZNEJ
61
68
76
80
Ostateczna rozprawa z zakonem
Jedyna taka unia
Szlachta uprzywilejowana
Zdobyć Bałtyk
W KRĘGU SZTUKI I NAUKI
87
95
98
104
Idee renesansowe
Akademia Krakowska
Mistrz Stwosz
Arrasy wawelskie
SIEDZIBY RODOWE
114
118
131
134
Troki
Wawel
Zamek lubelski
Niepołomice
Z PERSPEKTYWY CZASU
139
Potężny związek państw
rany tajemnicą miłości,
[...]
która zwaśnionych godzi,
pokłóconych łączy, odmienia nienawiście, uśmierza
gniewy i daje wszystkim pokarm pokoju
[...].
Przez nią
ona się we wszystkich cnotach wybornie mieści, a kto nią
pogardzi, ten wszystko utraci.
Fragment aktu unii horodelśkiej, 1413 r.
+■>
WizcrynekJana Długosza naścianiedomu kronikarza
w
Wiślicy.
6
D
y n a s t ie
E
u r o p y
Na czterech tronach
J a g ie llo n o w ie p r z e z p r a w ie
2 0 0
la t p a n o w a n ia z b u d o w a li
p o t ę ż n e p a ń s t w o , k t ó r e r o z c i ą g a ł o s ię „ o d m o r z a d o m o r z a ” .
Ic h c z a s y t o je d e n z n a jś w ie t n ie js z y c h o k r e s ó w w d z ie ja c h P o ls k i,
p r z e z n a s tę p n e p o k o le n ia o k r e ś la n y ja k o „ z ło t y ” .
-T Z A -
1370
R . -
S M IE R C
słupski, popierany przez W ielkopolan. Ponadto
do tronu pretendow ał także książę gn iew k o w ­
ski W ładysław Biały. Z naleźli oni spore popar­
cie, szczególnie kiedy się okazało, że Ludw ik od­
dał rządy w
Polsce w
ręce nam iestników ,
najpierw swojej m atki E lżbiety Łokietków ny,
a po niej, od 1378 roku, jednemu z najbardziej
zaufanych ludzi w ęgierskiego m onarchy - W ła ­
dysław ow i, księciu opolskiem u. W yb ó r na na­
miestnika O polczyka zaognił sytuację, księcia
nie lubiano i uważano za obcego. N iechęć do
niego w zbudzały także nadania, jakie otrzym ał
od Ludwika, m.in. ziem i wieluńskiej i dobrzyń­
skiej. Na skutek protestów Ludw ik musiał od­
w ołać O polczyka z nam iestnictwa i ponow nie
pow ierzył rządy regencyjne matce. W tym czasie
ustanow iono kwestię następstwa tronu po zmar­
łym Ludwiku, który, podobnie jak Kazimierz, nie
doczekał się synów. W zamian za pow ażne ustęp­
stwa
we
w rześniu
1374
roku
na
zjeździe
O S T A T N IE G O K R Ó L A P IA S T A
Ostatni Piast na tronie polskim, Kazim ierz III
W ielki, zmarł 5 listopada 1370 roku na zamku
krakowskim. Był to jeden z najwybitniejszych
w ładców naszego kraj u, słynne powiedzenie, że
zastał Polskę drewnianą, a zostaw ił murowaną,
miało swoje pokrycie w rzeczywistości. Ponadto
Kazim ierz um ocnił ziemie zjednoczone przez oj­
ca i pow iększył królestw o (choćby o Ruś Halicką)
oraz stw orzył podw aliny pod prężne mocarstwo.
Niestety, pom im o starań nie doczekał się legalne­
go syna. Dlatego też potw ierdził zaw arty jeszcze
przez ojca, W ładysława Łokietka, układ z królem
węgierskim Karolem Robertem, a później z jego
synem Ludwikiem, o objęciu tronu polskiego
w razie swojej bezpotom nej śmierci. W listopa­
dzie 1370 roku układ nabrał m ocy prawnej.
Ludw ik W ęgierski, pow iadom iony o śmierci
Kazim ierza, natychm iast przybył do Korony. Po­
w odem tego byli kontrkandydaci do tronu pol­
skiego. N ajpow ażniejszym kon ku ren tem był
w n u k K azim ierza W ielk iego - K aźko, książę
-
1
) Portret Władysława Jagiełły z kaplicy zamkowej
-
w Lublinie. Król w skromnym stroju, bez insygniów
klęczy przed Matką Bożą z Dzieciątkiem.
JAGIELLONOWIE
Zgłoś jeśli naruszono regulamin