Ankieta.docx

Konstruując ankietę należy zdawać sobie sprawę, że nie może to być dowolny ani przypadkowy zbiór pytań. Powinien to być świadomy, konieczny i logiczny, zawsze konkretny, ścisły i jedno problemowy zestaw zapytań. Pytania ankietowe mogą być:
- zamknięte,
- półotwarte,
- koniunktywne,
- dysjunktywne.

Kafeteria zamknięta jest wówczas, gdy wszystkie odpowiedzi na dane pytania w ankiecie są wymienione i czynności respondenta polegają na podkreślaniu lub zaznaczaniu wybranej odpowiedzi. Najlepiej gdy odpowiedź ogranicza się do stwierdzenia TA K lub NIE albo NIE WIEM, względnie: ZA , PRZECIW , WSTRZYMUJĘ SIĘ i inne jednoznaczne i zdecydowane odpowiedzi zamieszczone w ankiecie. Ponieważ kafeteria zamknięta ogranicza zestaw możliwych odpowiedzi, w kafeterii półotwartej w zestawie możliwych odpowiedzi umieszcza się odpowiedź „inne". Pozwala to zaprezentować (napisać) dowolną własną odpowiedź (pogląd) na postawione pytanie, jeśli w zaproponowanym zestawie odpowiedzi nie ma takiego sformułowania.

Kafeteria koniunktywna pozwala na wybranie i napisanie kilku odpowiedzi w tym odpowiedzi własnych. Nie ogranicza ona możliwości wyrażania poglądu na badany problem tylko poprzez zaproponowany zestaw. Daje respondentowi całkowitą swobodę własnej odpowiedzi na postawione pytanie. Natomiast kafeteria dysjunktywna ogranicza wybór odpowiedzi, spośród podanych, tylko do jednej.

Kafeterię zamkniętą nazywamy ograniczony zestaw możliwych odpowiedzi, poza które odpowiadający wyjść nie może, lecz tylko wybiera wśród możliwości, jakie daje sformułowany zestaw.
Kafeterię półotwartą nazywamy taki zestaw możliwych do wyboru odpowiedzi, które zawierają jeden punkt oznaczony zazwyczaj słowem „inne” pozwalający na zaprezentowanie swej odpowiedzi, jeśli nie mieści się w żadnym zaproponowanym sformułowaniu.
Kafeteria koniunktywna pozwala na wybranie kilku możliwych odpowiedzi, dając potem możliwość obliczenia częstotliwości wyboru poszczególnych odpowiedzi, a tym samym utworzenia hierarchii.

Rodzaje kafeterii:
- zamknięta - zestaw możliwych odpowiedzi jest ograniczony, odpowiadający nie może wyjść poza ten zakres
- półotwarta – pośród możliwych do wyboru odpowiedzi, znajduje się punkt oznaczony słowem „ inne”, pozwalający na zaprezentowanie własnej odpowiedzi, która nie mieści się w żadnym podanym sformułowaniu
- koniunktywna – pozwala na wybranie kliku możliwych odpowiedzi, dając możliwość obliczenia częstotliwości wyboru poszczególnych sformułowań
- dysjunktywna – pozwala na wybranie tylko jednej odpowiedzi.

Rodzaje pytań stosowanych w kwestionariuszu:

1. Pytania zamknięte – pytania zaopatrzone w listę przygotowanych, z góry przewidzianych odpowiedzi przedstawionych respondentowi do wyboru. Zestaw takich wszelkich możliwych do wyboru odpowiedzi to tzw. kafeteria,
• pytania zamknięte są dość często wykorzystywane w kwestionariuszach, gdyż skracają czas realizacji badań, ułatwiają pracę respondentowi i ankieterowi, przynoszą materiały w znacznym stopniu ujednolicone i zestandaryzowane, są łatwiejsze w późniejszym opracowaniu danych;
• głównym problemem dla ankietera jest, by nie pominąć żadnych istotnych możliwości odpowiedzi. Kafeteria musi być wyczerpująca.
Wśród pytań zamkniętych wyróżniamy:
a) alternatywne – zakładają alternatywne możliwości odpowiedzi „tak” „nie” „nie wiem” czy „jestem za” „jestem przeciw” itp.
b) dysjunktywne – wymagają wyboru tylko jednej odpowiedzi spośród więcej niż dwóch odpowiedzi.
c) koniunktywne – umożliwiają dokonanie wyboru więcej niż jednej z podanych na nie
możliwych odpowiedzi.

2. Pytania otwarte – pytania, w których prosi się respondenta o sformułowanie własnej odpowiedzi; odpowiadający nie jest skrępowany podanymi odpowiedziami, ma całkowitą swobodę w formułowanej własnymi słowami wypowiedzi,
• są to trudniejsze pytania, wymagają od respondenta większego wysiłku intelektualnego, wydłuża się czas wypełniania kwestionariusza;
• z drugiej strony umożliwiają bardziej osobiste i pogłębione wyznania, często zwracają ankieterowi uwagę na nowe aspekty badanych zagadnień, dostarczają bogatego materiału, jednak nie są łatwe do analizy;
• prowadzone badania dowodzą, że szansa uzyskania odpowiedzi na pytanie otwarte w ankiecie jest wielokrotnie niższa niż na pytanie zamknięte (T. Pilch)

3. Pytania półotwarte – pytania zawierające kafeterię gotowych odpowiedzi, a jednocześnie umożliwiające swobodę wypowiedzi osób na badany temat, poprzez dołączenie odpowiedzi „Inne…”

4. Pytania filtrujące – pytania stosowane, gdy chcemy spośród respondentów dokonać eliminacji tych osób, które nie mają nic do powiedzenia na dany temat. Odpowiedź na pytanie filtrujące rozstrzyga o tym, kogo dotyczyć będzie następne pytanie w kwestionariuszu, np. „Czy w ostatnim miesiącu przeczytał Pan(i) jakąś książkę?”, „Jeśli tak, to jaką?.......”. Pytania te są bardzo użyteczne, pozwalają uniknąć błędów logicznych i merytorycznych związanych z zadawaniem pytań osobom, których nie dotyczą.

5. Pytania kontrolne – pytania służące do weryfikowania odpowiedzi udzielanych przez respondentów, w celu ukazania ich prawdziwości. Pytania te pozwalają w jakimś stopniu wykluczyć osoby odpowiadające kłamliwie. Są to pytania zbieżne z treścią innych pytań, lecz różne pod względem formy i wyrażania. Sprzeczność w odpowiedzi na nie wskazuje nieszczerość respondenta, co dyskwalifikuje także jego pozostałe odpowiedzi.

6. Pytania projekcyjne – pytania stosowane w sytuacji, kiedy chcąc się czegoś dowiedzieć od respondenta, nie pytamy go wprost lecz pośrednio np. chcąc się dowiedzieć, co respondenci sądzą o swoich nauczycielach, nie pytamy wprost ucznia, jak on ocenia nauczycieli, lecz jak uczniowie według niego oceniają nauczycieli (zapytany w ten sposób wyrazi głównie swoją opinię, bo jest mu najbliższa).

7. Pytania z szeregowaniem (tzw. rangowanie) – pytania, w których prosi się badanego o ponumerowanie odpowiedzi według pewnego przedstawionego mu kryterium, wybranych wariantów odpowiedzi.

8. Pytania metryczkowe – pytania dotyczące respondenta. Zawierają zestaw pytań o wszystkie ważne dla badań cechy demograficzno-społeczne badanego, jak: wiek, płeć, klasę, wykształcenie, staż małżeński, ilość dzieci, pochodzenie, zarobki, zawód. Pytania te umieszcza się zazwyczaj na końcu kwestionariusza, nie zaleca się, aby otwierały kwestionariusz.

Skala Likerta – to w metodologii badań społecznych pięciostopniowa skala, którą wykorzystuje się w kwestionariuszach ankiet i wywiadach kwestionariuszowych, dzięki której uzyskać można odpowiedź dotyczącą stopnia akceptacji zjawiska, poglądu itp.
Przykładowe warianty: zdecydowanie nie zgadzam się, raczej się nie zgadzam, nie mam zdania, raczej się zgadzam, zdecydowanie się zgadzam.

Pytania ze skalowaniem- pytania wyrażające opinie i oceny, odpowiedzi zawierają tzw. zróżnicowanie znaczeniowe, warianty: zawsze, często, czasem tak, a czasem nie, nigdy.

Pytania z rangowaniem(uszeregowanie)- wybieramy od najważniejszego do najmniej ważnego itp…, np. proszę postawić 1 przy najważniejszym, 2 – przy nieco mniej ważnyn i tak dalej , aż do najmniej ważnym.