Ściąga MIKRO.docx

Wykład 1/ Geneza i istota ekonomii jako nauki o zarządzaniu.

Geneza nauki Ekonomia.

Ekonomia – posiada swój przedmiot (aspekt który chcemy zbadać za pomocą różnych metod) i metodę.

Przedmiotem ekonomii jest rzeczywistość gospodarcza, czyli zjawiska zachodzące w gospodarowaniu (polega na używaniu dostępnych zasobów do zaspokajania potrzeb człowieka). Ekonomia jest nauką społeczną (dotyczy zachowań ludzi i społecznych grup).

1)         Historia.

Nauka powstaje wtedy, kiedy pojawia się na niż zapotrzebowanie i specjaliści. Ekonomia nie jest nauką starą.

Ekonomia – pochodzi od oikos (dom, gosp. domowe) i nomos (prawo, zasada). Zajmuje się prawem prowadzenia gospodarstwa domowego. Nauka Ekonomii powstała dopiero w XIX w. wraz z powstaniem gospodarki kapitalistycznej (powstanie kapitału, działaniem dla kapitału, kiedy zaczęły powstawać pierwsze gospodarstwa.).

Historia procesów gospodarczych

1.          Wspólnota pierwotna – pierwszy system, człowiek żył w jaskiniach, zbierał to co koło niego.

2.          System niewolniczy –jedno plemie napadalo na drugie

3.          System feudalny – oparty na pracy chłopa na ziemi, byli przypisani do swoich folwarków. Trwał do XVII, XVIII w.

4.          System kapitalistyczny

Zmiana nastąpiła w XVIII w. Zaczęto wymyślać maszyny i zmienił się system na kapitalistyczny (oparty na pracy najemnej, praca staje się zasobem). Pojawiła się potrzeba rachunku ekonomicznego. Pojawiła się zasada racjonalnego gospodarowania (polegała na porównywaniu nakładów i efektów i dążeniu do maksymalizacji zysków). W tych warunkach pojawiło się zapotrzebowanie nauki, ekonomistów którzy będą badać rzeczywistość gospodarowania.

Za umowną datę powstania Ekonomii uważa się rok 1776, kiedy Adam SMITH wydał pierwsze dzieło dotyczące rzeczywistości gospodarczej pt. „Bogactwo Narodów”. Smith jest uważany za ojca klasycznej Ekonomii.

Drugim przedstawicielem jest David RICARDO, który w 1817r. wydał dzieło pt. „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”.

2)         Istota gospodarowania.

Gospodarować – to dążenie do zaspokojenia swoich potrzeb.

Potrzeba – odczucie braku czegoś, który skłania go do czegoś.

Maslow – jesteśmy istotą społeczną, fizyczną, jesteśmy istotą duchową (intelektualną). Te trzy grupy potrzeb formują się w piramidę potrzeb.

Podstawową potrzebą naszych potrzeb jest ich nieograniczoność (po zaspokojeniu jednych pojawiają się inne)

Potrzeby zaspokaja się zasobami:

- zasoby naturalne – ziemia ze swoimi wszystkimi zasobami, powietrze, woda

- praca – człowiek ze swoimi zdolnościami, umiejętnościami fizycznymi i umysłowymi.

- zasoby kapitałowe – w postaci rzeczowej – maszyna, budynek i w postaci finansowej – kupowanie maszyn.

Kapitał – ma zdolność pomnażania wartości jeżeli zostanie odpowiednio zainwestowany.

Te trzy zasoby są potrzebne aby wytwarzać usługi i dobra którymi człowiek zaspokaja swoje potrzeby (ziemia, praca, kapitał). Te zasoby mają charakter ograniczony w stosunku do nieograniczonych potrzeb człowieka.

nieograniczone potrzeby > ograniczone zasoby

Problem rzadkości – ograniczoność zasobów w stosunku do nieograniczonych potrzeb.

Gospodarować – rozwiązywać problem rzadkości, czyli odpowiedzieć na pytanie jak za pomocą ograniczonych zasobów najlepiej zaspokoić nieograniczone potrzeby człowieka.

3)         Podmioty gospodarowania.

Podstawowymi podmiotami gospodarowania są gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i państwa.

Gospodarstwo domowe – to osoba lub grupa osób która wspólnie zaspokaja swoje potrzeby czyli decyduje jak zarabiać i jak wydatkować środki aby zaspokoić swoje potrzeby. Podejmuje problem rzadkości.

Przedsiębiorstwo – jest to podmiot prowadzący działalność produkcyjną, handlową lub usługową w celu maksymalizowania zysku.

Państwo – to podmiot działający za pośrednictwem odpowiednich organów (parlament, rząd, ministerstwa, władze lokalne itp.) który zajmuje się zaspokajaniem potrzeb ogólnospołecznych tj. :

- bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne,

- porządek prawny,

- pomoc społeczne,

- opieka zdrowotna, kultura, szkolnictwo, itd.

MIKROEKONOMIA (dotyczy gospodarki, gospodarstwa domowego i przedsiębiorstwa)

MAKROEKONOMIA (dotyczy gospodarstwa, w skali państwa przez państwo)

Wykład 2/ Istota i kategorie gospodarki rynkowej.

Geneza powstania.

Gospodarka rynkowa – jest nazywana towarowo – pieniężną więc dotyczy wymiany towarowo – pieniężnej. Przed powstaniem tej gospodarki występowała tzw. gospodarka naturalna (to taka w której wytwórcy przeznaczają wszystkie efekty swojej pracy na zaspokajanie własnych potrzeb czyli nie wytwarzają żadnych nadwyżek)

Gospodarka rynkowa – to taka w której wytwórcy przeznaczają część lub całość efektów swojej pracy do wymiany. A z uzyskanych w ten sposób środków zaspokajają swoje potrzeby.

Wspólnotą pierwotną dzieli się na 2 fazy:

- dzikości (dominowały plemiona wędrowne i koczowniczy tryb życia. Dominowała gospodarka naturalna)

- barbarzyństwa ( ludzie zaczęli osiedlać się na stałe i tworzą stałe osady. Zaczynają wykorzystywać to co mają na danym terenie. Pojawiły się przesłanki powstania gospodarki rynkowej (specjalizacja i podział pracy między plemionami, powstawanie nadwyżek ponad własne potrzeby i skłonność do wymiany, rynek). Mamy do czynienia z podziałem racy zależny od miejsca osiedlenia.

Podstawowe kategorie gospodarki rynkowej:

1.          Rynek – miejsce gdzie spotykają się kupujący i sprzedający i dochodzi do wymiany. Genezą jest wymiana prezentów.

W sensie ekonomicznym nie jest istotne miejsce a istotny jest sam fakt wymiany.

Rynek (ekonomiczny punkt widzenia) – jest to ogół stosunków wymiennych między sprzedającym oferującym do wymiany dobra i usługi, a kupującymi zgłaszającymi zapotrzebowanie na to dobra i usługi.

Rodzaje rynków:

v         ze względu na przedmiot wymienny (obrotu):

Ø          rynek towarów który dzieli się na np.

§           inwestycyjnych

§           zaopatrzeniowych

Ø          rynek usług

§           materialnych (budowlane)

§           niematerialnych (kapitałowy)

Ø          rynek pieniężny (kapitałowy)

§           waluty

§           Papiery Wartościowe

Ø          rynek nieruchomości

Ø          rynek pracy – przedmiotem wymiany jest praca. Sprzedającymi są pracownicy, kupującymi są pracodawcy.

v         ze względu na zasięg wymiany:

Ø          rynki lokalne (miasteczka, gminy)

Ø          rynki regionalne (np. śląska)

Ø          rynki krajowe

Ø          rynki międzynarodowe (np. rynek UE)

Ø          rynek globalny (wymiana we wszystkich krajach. Globalnym produktem jest coca cola)

v         ze względu na swobodę wymiany:

Ø          rynek wolny ( brak ograniczeń cenowych, ilościowych,…, co do wymiany)

Ø          rynek regulowany (występują pewne ograniczenia cenowe, ilościowe,…)

2.          Towar – to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany. Jest to każde dobro czy usługa lub inny walor, który zaspokaja potrzebę i może być legalnie przedmiotem wymiany.

3.          Pieniądz – jest to powszechny ekwiwalent w którym można wyrazić wartość wszystkich innych towarów i można go wymienić na każdy inny towar.

Funkcję pieniądza pełniły na początku różne towary np. bydło, ryby, sól, kawałki płótna. Później kruszce, zaczęto bić z nich monety. Z czasem te same monety zaczęły się ścierać w związku z tym zaczęto je przechowywać w depozytach i wydawać banknoty.

Pieniądz pełni funkcję usprawniającą wymianę.

Trzy kategorie tworzące mechanizmy gospodarki rynkowej:

1.          Cena – jest to wartość towaru wyrażona w pieniądzu. Jest to ilość pieniędzy jaką trzeba zapłacić za dany towar w danym czasie, która zależy od relacji między popytem a podażą na ten towar.

2.          Popyt – popyt na dany towar wynika z potrzeb nabywców i można go określić jako zapotrzebowanie na towar zgłaszane przez nabywców mające pokrycie w jego środkach nabywczych. Musi mieć pokrycie w środkach pieniężnych.

Kategorie:

- popyt potencjalny to zapotrzebowanie na dany towar w danym czasie czyli to co potrzebują.

- popyt efektywny to zapotrzebowanie na dany towar w danym czasie poparte środkami nabywczymi kupujących czyli to co chcą i jednocześnie mogą kupić.

popyt = popyt efektywny

Popyt jest wyrażany wielkością sprzedaży

Potrzeby (uświadomione/nieuświadomione) > popyt potencjalny > popyt efektywny >=< spożycie

3.          Podaż – to ilość dóbr i usług zaoferowanej do sprzedaży w danym czasie.

Wykład 3/ Prawo popytu i podaży.

Prawo popytu i podaży – dotyczy relacji między trzema kategoriami:

- popytem

- ceną

-podażą

a w szczególności zmiany ceny towaru na popyt i podaż. Prawo to funkcjonuje i zostało odkryte w warunkach tzw. doskonałej konkurencji.

Doskonała konkurencja jest jedną z form rynkowych które są wyróżniane ze względu na oferentów i klientów.

Wyróżnia się następujące formy rynkowe:

Cechy rynku doskonałej konkurencji:

-          wielu drobnych oferentów i wielu drobnych klientów,

-          sprzedawany towar jest jednorodny tzn. wyroby poszczególnych oferentów nie różnią się jakością,

-          klienci kierują się tylko ceną,

-          brak barier wejścia i zejścia z tego rynku (prawne, ekonomiczne, licencje)

-          występuje doskonała przejrzystość na rynku tzn. każdy oferent i klient ma dostęp do aktualnej i pełnej informacji o liczbie klientów,

-          doskonała przenośność kapitału z jednej branży do drugiej.

Prawo popytu i podaży składa się z dwóch praw:

1.      ...