Przybymierz
Przedmiot: Projektowanie terenów wiejskich i zurbanizowanych
Wykonali:
Adrian Mazur
Marek Kaja
Yogili Chiari Arcia
Wieś Przybymierz zlokalizowana nad ujściem strumienia do rzeki Brzeźnicy miejscowość Przybymierz leży przy trakcie łączącym Żagań z Nowogrodem Bobrzańskim.
Jest to wieś o genezie średniowiecznej założona na ziemi należącej do klasztoru augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim między 1217 a 1238 rokiem. Odnotowana po raz pierwszy w źródłach w 1261 roku pod nazwą Dorf Rychinbach jako własność tego zakonu, zaś kościół w 1415 roku. W 1539 roku po wprowadzeniu we wsi reformacji kościół przejęli protestanci, a dopiero w 1668 roku nastąpił jego powrót do katolików i wówczas opiekę nad świątynią zaczął sprawować ksiądz z Brzeźnicy. Do 1810 roku Przybymierz pozostał własnością zakonną tj. do czasu sekularyzacji przez państwo pruskie majątków klasztornych.
Rzędówka – typ wsi, charakteryzujący się luźną zabudową wzdłuż drogi, najczęściej po jej jednej stronie i prostopadle do drogi biegnącymi szerokimi pasami pól, których szerokość odpowiada szerokości zagrody gospodarskiej znajdującej się po drugiej stronie drogi. Rzędówki powstawały na ziemiach polskich w XIX wieku i występują na Mazowszu i kielecczyźnie.
Rys. 1 Wieś – rzędówka
Rys. 2 Przybymierz – typ wsi - rzędówka
Rys. 3 Zabytki Przybymierza
Przybymierz – dwór
Popularnie nazywana dworem, karczma położona jest w centrum wsi, w pobliżu kościoła. Obecnie budynek jest w rękach prywatnych.
Interesujący nas budynek wzniesiony został pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku i jak należy przypuszczać, nie był dworem jak powszechnie uważano, lecz karczmą. O istnieniu takowej w rejonie wsi wspominają dokumenty z 1415 roku. Wymieniona została także w opisie miejscowości z 1786 roku. Również lokalizacja budynku – tuż przy trakcie łączącym Żagań z Nowogrodem oraz brak w sąsiedztwie parku, przemawiają za tym, że była to karczma.
Budowla wzniesiona została na planie prostokąta o wymiarach 21 × 10,5 m. Dwutraktowy układ wewnętrzny z sienią przelotową i symetrycznie rozmieszczonymi pomieszczeniami jest częściowo wtórny, gdyż pierwotnie wschodnia część przyziemia tworzyła jedno duże wnętrze, mieszczące wyszynk.
Obiekt jest dwukondygnacyjny, nakryty dachem naczółkowym o bryle zachowanej z czasu budowy. Inaczej jest z plastyką elewacji, zubożonej zapewne na początku XX wieku, w czasie adaptacji budynku na mieszkania. Zlikwidowano wówczas gzyms między kondygnacyjny, pilastry i opaski okienne. Dzisiaj płaszczyzny elewacji ożywiają jedynie prostokątne otwory okienne, a fasadę – płaski ryzalit na osi, zwieńczony wychodzącym w partię dachu szczytem spływowym. Zachował się także profilowany gzyms wieńczący.
Wnętrze budynku znacznie przebudowano. Wprowadzono wtórne podziały, jak również zlikwidowano przesklepioną tzw. czarną kuchnię. Zachowały się natomiast częściowo oryginalne stropy. Na temat powojennych remontów brak jest informacji.
Rys. 4 Dwór w Przybymierzu
.
Rys. 5 Dwór w Przybymierzu
Zagroda opisywana przez nas jest to zagroda zwarta i zamknięta w czworoboku.
Chałupa jest dwutraktowa, jest to dalszy etap rozwoju chałupy półtoratraktowej. Chałupa półtoratraktowa mieściła komórkę, izbę i sień, następnie został dobudowany podcień, który w późniejszym okresie mieścił komorę i alkierz.
W chałupie dwutraktowej sień znajdowała się po środku i rozdzielała pomieszczenia w układzie symetrycznym. Pomieszczenia były położone w układzie podłużnym.
Rys. 6 Przybymierz – stan zagrody aktualnej
Rys. 7 Przybymierz – stan zagrody wcześniejszej
Rys 8. Konstrukcja dachu
Rys. 9 Konstrukcja dachu
Rys. 10 Konstrukcja dachu
Rys. 11 Rozkład budynków w zagrodzie
Rys. 12 Schemat funkcjonowania zagrody
Rys. 13. Elementy urządzeń ogrzewczych
Rys. 14 Konstrukcja ścian
Rys. 15 Wygląd budynku
Gryzak1515