GZN_138.pdf

(6685 KB) Pobierz
ISSN 1505 - 1390
Polskie Towarzystwo Numizmatyczne
Oddział w Gdańsku
Gdanskie Zeszyty
Numizmatyczne
Nr 138
Czerwiec 2015
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Pismo roku ukazuje się od 1988 roku
Wydawca :
Polskie Towarzystwo Numizmatyczne
Oddział w Gdańsku
Kontakt z redakcją:
ptngdansk@wp.pl
Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne
są rozprowadzane drogą internetową wewnątrz Towarzystwa
przez Oddział w Gdańsku.
Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń.
Za treść artykułów odpowiedzialni są autorzy.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i korekty
nadesłanych materiałów.
3
___________________________________________________________________________
W NUMERZE:
Mariusz Habkowski
Elektrotechnika na banknotach
Jacek Buciński
Portret w medalierstwie upamiętniającym
Armię Krajową. Generał Stefan Grot-Rowecki
na medalach pamiątkowych
Dariusz
Świsulski
Pamiątki z wakacji, czyli czego prawdziwi
numizmatycy nie zbierają
Mariusz Habkowski
Konkurs „Projektuję monetę”
Przemysław Pisula
Sacrum Numisma
Zarząd Oddziału Gdańskiego PTN
Z Oddziału Gdańskiego PTN
Dariusz
Świsulski
XII Walny Sprawozdawczo-Wyborczy Zjazd
Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego
s. 4
s. 16
s. 29
s. 38
s. 41
s. 43
s. 48
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 138 czerwiec 2015 r.
4
___________________________________________________________________________
ELEKTROTECHNIKA NA BANKNOTACH
1
Mariusz Habkowski
Oddział Gdański Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego
Znaki pieniężne, zarówno banknoty jak i monety, w swej szacie graficznej
często upamiętniają ważne wydarzenia historyczne, elementy związane z kulturą
i sztuką danego kraju, widoki miast i budowli, dokumentują osiągnięcia
naukowe lub gospodarcze, a także prezentują sylwetki wybitnych postaci.
Poniżej przedstawiono wybór banknotów z różnych krajów
świata,
na
których zamieszczono portrety twórców elektryki oraz pokazano kilka
banknotów prezentujących obrazy związane z sukcesami elektryfikacji krajów je
emitujących.
Najbardziej znanym przedstawieniem postaci związanej z początkami
elektryki jest wizerunek Benjamina Franklina (1706-1790) na dolarach
amerykańskich. Wbrew obiegowej opinii, nie wszyscy przedstawieni na
amerykańskich banknotach mężczyźni, to prezydenci. Jednym z trzech
wyjątków
2
jest właśnie B. Franklin. Ojciec-założyciel Stanów Zjednoczonych
Ameryki Północnej, współautor i sygnatariusz Deklaracji Niepodległości był
także uczonym. Określił na przykład ładunkowość elektryczną jako dodatnią
i ujemną. Sformułował także zasadę zachowania ładunku elektrycznego i zasadę
indukcji elektrostatycznej. Znana jest opowieść o przeprowadzonym przez
Franklina eksperymencie: podczas burzy wypuścił on w powietrze latawiec, na
końcu którego umieścił metalowy klucz. W trakcie wyładowania
atmosferycznego zaobserwował przeskok iskry. Eksperyment ten doprowadził
do wynalezienia piorunochronu, choć trzeba tu zaznaczyć, iż niezależnie od
Franklina piorunochron został także wynaleziony przez czeskiego teologa
i przyrodnika Václava Prokopa Diviša. W uznaniu politycznych i naukowych
zasług, na znajdującym się w Paryżu popiersiu Benjamina Franklina
umieszczono napis: „Eripuit coelo fulmen, mox sceptra tyrannis” – Grom
wydarł niebu, a berła tyranom.
Skrócona wersja artykułu została opublikowana w Zeszytach Naukowych Wydziału
Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej nr 44/2015, ISSN 2353-1290.
2
Nie-prezydentami umieszczonymi na dolarach amerykańskich byli jeszcze Aleksander
Hamilton (10 USD) oraz Salmon P. Chase (10.000 USD).
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 138 czerwiec 2015 r.
1
5
___________________________________________________________________________
Strona główna banknotu amerykańskiego emisji 1880 o nominale 50 dolarów
z wizerunkiem B. Franklina [2, s. 1018, 3]
Strona główna banknotu amerykańskiego emisji 2009 o nominale 100 dolarów
z wizerunkiem B. Franklina (materiały BEP) [1, s. 704]
Dodać jeszcze należy, iż postać B. Franklina przeprowadzającego
eksperyment z latawcem znajduje się, w towarzystwie Thomasa A. Edisona, na
banknocie Military Payment Certificate. Wojskowe Certyfikaty Płatności była to
forma pieniądza papierowego, w walucie państwowej USA. Były drukowane
w latach 1946-1973, w 15 seriach, o nominałach: 5 centów, 10 centów,
25 centów, 50 centów, 1 dolar, 5 dolarów, 10 dolarów, a od 1968 roku również
20 dolarów. Stosowano je do
świadczeń
pieniężnych armii dla
żołnierzy
Stanów
Zjednoczonych znajdujących się poza granicami kraju.
Przed wprowadzeniem waluty euro, Włosi uczcili Alessandro Voltę
(1745-1827) umieszczając jego portret na banknocie o nominale 10.000 lirów.
Volta już od szkolnych lat w sposób szczególny interesował się fizyką,
a zwłaszcza elektrycznością. Konstruktor elektroforu, umożliwiającego
elektryzowanie ciał, odkrywca metanu – głównego składnika gazu błotnego.
Eksperymentował z zapalaniem gazów w zamkniętej przestrzeni przy użyciu
iskry elektrycznej. Skonstruował elektroskop, służący pomiarom elektryczności,
kondensator, ogniwo Volty poprzez zanurzenie płytek srebra i cynku w słonej
wodzie, a w 1801 zaprezentował przed samym cesarzem Napoleonem Bonaparte
GDAŃSKIE ZESZYTY NUMIZMATYCZNE
Nr 138 czerwiec 2015 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin