Psychotraumatologia.pdf

(3666 KB) Pobierz
2011-03-27
KLASYFIKACJA
ZDARZEŃ TRAUMATYCZNYCH
Źródło: Dudek, B. (2003). Zaburzenie po stresie traumatycznym. Gdańsk: Wydawnictwo GWP, s. 46.
STRES TRAUMATYCZNY
ADAPTACJA POTRAUMATYCZNA
PSYCHOTRAUMATOLOGIA
Agnieszka Dziurowicz – Kozłowska
Zakład Psychologii Medycznej
Warszawski Uniwersytet Medyczny
ZDARZENIE TRAUMATYCZNE
Nagłe, dramatyczne wydarzenie, któremu nie można
sprostać, posługując się istniejącymi zasobami i strategiami
działania, atakujące podstawowe dla człowieka wartości takie
jak życie, zdrowie i poczucie bezpieczeństwa.
KATASTROFA BUDOWLANA NA ŚLĄSKU
Rodzaj katastrofy:
zawalenie dachu hali wystawienniczej.
Miejsce:
MTK w Chorzowie, Wystawa Gołębi Pocztowych.
Data:
28 stycznia 2006.
Godzina:
ok. 17.15.
Temperatura:
- 17 stopni.
Ofiary śmiertelne:
65 osób.
Ranni:
ponad 170 osób.
Uczestnicy:
w chwili katastrofy w hali było ok. 700 osób
zwiedzających i wystawców.
Źródło: http://wiadomosci.wp.pl/galeria.html?gid=8169984&ticaid=174f6
Źródło: http://bi.gazeta.pl/im/5/3137/m3137205.jpg
Widok hali MTK chwilę po przybyciu na
miejsce służb ratunkowych
Źrodło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/TragediaKatowice01.jpg
1
2011-03-27
KATASTROFA BUDOWLANA NA ŚLĄSKU
Akcja ratownicza:
103 zastępy Państwowej Straży Pożarnej (1300 osób),
zespoły ratownictwa medycznego z woj. śląskiego,
ratownicy górniczy z Centralnej Stacji Ratownictwa
KATASTROFA BUDOWLANA NA ŚLĄSKU
W trakcie prac rozbiórkowych, 17 dni po katastrofie,
odnalezione zostały przez psa tropiącego dwa ostatnie
ciała.
Sekcja zwłok ofiar wykazała, że żadna z nich nie
zmarła z powodu wyziębienia – wszystkie ofiary
zginęły wskutek odniesionych obrażeń.
19 lutego znaleziono ostatnie dwa żywe gołębie, które
w ruinach przeżyły 22 dni.
Górniczego,
trzy Grupy Poszukiwawczo-Ratownicze z psami,
230 policjantów,
dwa oddziały żandarmerii wojskowej,
grupa GOPR ze Szczyrku.
CO SIĘ DZIEJE Z CZŁOWIEKIEM
W TRAKCIE KATASTROFY?
Uczestnicy katastrof funkcjonują w warunkach
ekstremalnego stresu.
Doznają wrażenia całkowitej utraty kontroli
oraz konieczności poddania się biegowi wydarzeń
co prowadzi do poczucia bezradności.
W stresie wywołanym katastrofą
działania irracjonalne stają się normą.
FAZY REAKCJI OFIAR NA KATASTROFĘ
1.
Faza katastrofy
– pierwsze spontaniczne reakcje na wydarzenie:
panika, odrętwienie emocjonalne (szok), bierność
i apatia lub bezcelowa aktywność i pobudzenie.
Faza inwentaryzacji
– następuje tuż po kulminacji wydarzenia: działania
samoratownicze, poszukiwanie ocalonych i ofiar,
wstępna ocena strat.
Faza ratownicza
– służby ratownicze docierają na miejsce wydarzenia
i zaczynają działania, ocaleni współpracują
i podporządkowują się ich poleceniom.
Faza naprawcza
– ocaleni często zwracają się przeciw ratującym
i pomagającym.
2.
3.
4.
REAKCJE LUDZI NA KATASTROFĘ
MODEL COHENA I AHEARNA
1.
Doznanie szoku,
poczucie
dezorientacji i odrętwienia
psychicznego, którego istotą
jest niezrozumienie
zaistniałego wydarzenia.
2.
Podjęcie automatycznych
działań przystosowawczych
do warunków katastrofy,
często słabo uświadamianych
lub pamiętanych.
Źródło: http://www.aleksanderprugar.com/MTK/index.html
REAKCJE LUDZI NA KATASTROFĘ
MODEL COHENA I AHEARNA
3.
Nabywanie przekonania o konieczności
działania
i podjęcie z innymi uczestnikami
katastrofy wspólnych działań celowych.
Odczucie zmęczenia i osłabienia,
wynikające z wyczerpania zasobów
energetycznych organizmu i emocjonalnych
skutków katastrofy.
Okres stopniowego powrotu do
normalnego życia
i przystosowania się do
zmian wywołanych katastrofą, redukowanie
skutków traumatycznych przeżyć.
4.
5.
2
2011-03-27
„PSYCHOLOGIA OCALAŁEGO”
SYNDROM TRAUMATYCZNY WG LIFTONA
Wdrukowanie śmierci
–
drastyczne, wdzierające się
obrazy śmierci i silny lęk
przed utratą życia.
Poczucie winy z powodu
ocalenia
– irracjonalne
samopotępienie, płynące z
faktu, że się ocalało, gdy inni
zginęli.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/foto.html
„PSYCHOLOGIA OCALAŁEGO”
SYNDROM TRAUMATYCZNY WG LIFTONA
Konflikt między potrzebą
kontaktu a nieufnością
wobec ludzi
– osłabienie
relacji interpersonalnych przy
jednoczesnej potrzebie
miłości i wsparcia;
zachowania wobec innych
pełne nadwrażliwości,
gniewu i wrogości.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/foto.html
Psychiczne odrętwienie
–
zmniejszona zdolność
odczuwania, zamknięcie się
w sobie.
Poszukiwanie znaczenia
–
próba nadania znaczenia
i sensu doświadczeniu
traumy.
MODEL ERIE KLINGERA
1.
MODEL ERIE KLINGERA
Opisane fazy są naturalnymi i nieodzownymi formami
przystosowania się do zdarzeń niekontrolowalnych
np. krótkie okresy depresji pozwalają na pogodzenie
się z faktem utraty ważnego obiektu.
Patologia zachowania wiąże się z:
brakiem niektórych faz,
zbyt szybkim przechodzeniem przez fazy,
trwałym zatrzymaniem się w obrębie jednej z faz.
Faza pobudzenia
– wzrost poziomu
mobilizacji, intensyfikacja działań (często
chaotycznych), utrata szerszej perspektywy.
2.
Faza wrogości
– poszukiwanie winnych
zaistniałej sytuacji, wyrażanie złości i
gniewu, agresji często towarzyszą
regresyjne formy zachowania.
3.
4.
Faza depresji
– stan smutku,
bezgranicznego przygnębienia i apatii.
Faza powrotu do normalnego
funkcjonowania
– „odbicie się od dna”,
„powrót do siebie”, ponowne dostrzeganie
dobrych stron życia.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/foto.html
MODEL FRANKLINA SHONTZA
Faza szoku
– jasność myślenia i sprawność działania, przy
jednoczesnym poczuciu odrealnienia, oddalenia od
rzeczywistości (fakt tragedii wydaje się nie docierać do
świadomości).
MODEL FRANKLINA SHONTZA
Dwie ostatnie fazy
występują naprzemiennie:
konfrontowanie się z tragedią
przeplatane jest okresami
wycofywania się, kiedy osoba
stara się nie myśleć o tym co
się stało –
umożliwia to
stopniową adaptację do
traumatycznego przeżycia.
Z czasem nawroty negatywnych
emocji są coraz rzadsze i mniej
intensywne, wreszcie wygasają
i możliwe staje się realizowanie
nowych celów życiowych.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/39.jpg
Faza spotkania się z tragedią
– poczucie nieszczęścia, stan bezradności, dezorganizacji,
paniki, ogólne pogorszenie się funkcjonowania
poznawczego – człowiek nie jest zdolny do logicznego
myślenia, planowania działań, podejmowania decyzji.
Faza wycofywania się i zaprzeczania tragedii
– unikanie myślenia o traumatycznym zdarzeniu,
zaprzeczanie istnieniu kryzysowego stanu i jego skutkom.
3
2011-03-27
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
Założenie wstępne:
Ludzie w trudnych
sytuacjach reagują
wysiłkiem poznawczym,
związanym z odpowiednim
przetwarzaniem informacji
o sobie i innych,
umożliwiającym im
przywrócenie a nawet
polepszenie ich uprzedniego
poziomu funkcjonowania
psychologicznego.
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
POSZUKIWANIE ZNACZENIA
próba zrozumienia własnej sytuacji
Próba ustalenia, wyjaśnienia i zrozumienia
przyczyn tego co się zdarzyło – ważniejsze jest
to, że człowiek
wierzy
w to, że wykrył
prawdziwą przyczynę swej sytuacji niż to, czy
owo wyjaśnienie jest
słuszne.
Uzmysłowienie sobie jakie zmiany w życiu
wywołało dane zdarzenie – rekonstrukcja sensu
własnego życia po doznanej traumie,
przebudowa własnego systemu wartości.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/39.jpg
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
Jakie zmiany zaszły w Twoim życiu
pod wpływem choroby ?
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
ODZYSKIWANIE KONTROLI
poczucie wpływu na dane zdarzenie
i własne życie
Podjęcie realnych lub pozornych działań
związanych z odzyskaniem wpływu na bieg
wydarzeń–
przyjęcie aktywnej postawy wobec
skutków tego co się wydarzyło, celowe
stosowanie specjalnych technik psychologicznych
(medytacji, wizualizacji, pozytywnego myślenia).
Przekształcenie zdarzenia niekontrolowalnego w
sytuację nad którą sprawuje się osobistą
kontrolę.
53 % - zaszły zmiany pozytywne
30 % - nie doszło do żadnych zmian
17 % - zaszły zmiany negatywne
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
ODZYSKIWANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI
polepszanie samopoczucia i samooceny
Tworzenie iluzji, złudzeń wspierających rozwój
pozytywnej samooceny np. szukanie pozytywnych
stron całej sytuacji, tworzenie takich kryteriów
dobrego radzenia sobie z trudnościami, ze względu
na które własne zachowanie wypada pozytywnie itp.
Stosowanie
porównań społecznych „w dół”,
brak
porównań społecznych „w górę”.
TEORIA ADAPTACJI POZNAWCZEJ
SHELLEY TAYLOR
Wnioski:
skuteczność wysiłków adaptacyjnych zależy od
umiejętnego tworzenia oraz podtrzymywania
pewnej ilości złudzeń;
iluzje te to specyficzny sposób postrzegania
faktów z korzystniejszej dla nas perspektywy;
w rzeczywistości.
jeśli to możliwe powinny one mieć jakieś oparcie
4
2011-03-27
ZŁUDZENIE PATETYCZNE
Przecenianie
psychologicznych
konsekwencji niepowodzeń
i nieszczęść spotykających
innych ludzi.
Postronni obserwatorzy nie
zwracają uwagi na fakt, że
cierpiąca osoba nie czeka
biernie, aż nieszczęście
całkowicie ją załamie, lecz
podejmuje szereg kroków
zaradczych.
UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNYCH
SKUTKÓW KATASTROF
CECHY SAMEGO WYDARZENIA
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/39.jpg
nagłość, rozmiar
i drastyczność katastrofy,
jej związek z ludzką
odpowiedzialnością,
zakres odniesionych strat,
czas trwania zagrożenia
i narażenia życia,
bycie świadkiem śmierci wielu
osób.
Źródło: http://www.grm.anv.pl/foto/katowice/39.jpg
UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNYCH
SKUTKÓW KATASTROF
CECHY INDYWIDUALNE UCZESTNIKÓW
wiek,
przekonania o sobie i świecie sprzed katastrofy,
doświadczenie w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami,
stopień stabilności i odporności psychicznej,
indywidualna gotowość do przyjęcia pomocy i wsparcia.
UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNYCH
SKUTKÓW KATASTROF
CECHY SYSTEMU SPOŁECZNEGO
Źródło: http://opole.naszemiasto.pl/zdjecie/693755_60_1.html
poziom przygotowania do
danego zdarzenia,
stopień dezorganizacji relacji
interpersonalnych,
wsparcie społeczne
(emocjonalne, instrumentalne,
informacyjne),
dostępność pomocy
psychologicznej,
pozytywne nastawienie do
pozostałych ofiar przed
katastrofą.
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
Post-Traumatic Stress Disorder – PTSD
KRYTERIA DIAGNOZY
1.Narażenie
na zdarzenie traumatyczne,
w którym wystąpiły dwa warunki:
doświadczenie, bycie świadkiem lub
styczność ze śmiercią, poważnym zranieniem
lub groźbą śmierci, poważnych obrażeń bądź
utraty integralności fizycznej (własnej i/lub
innych)
ekspozycja na śmierć
przeżycie intensywnego: strachu, bezradności
lub przerażenia
odczucie makabry
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
Post-Traumatic Stress Disorder – PTSD
2.
Uporczywe powracanie i ponowne przeżywanie
traumy
na jeden (lub więcej) sposobów:
powtarzające się intruzywne wspomnienia traumy:
obrazy, myśli, wrażenia;
powtarzające się koszmarne sny o przeżytej traumie;
nagłe, realne ponowne przeżywanie traumy (flashback);
silny stres psychologiczny podczas ekspozycji na
bodźce (zewnętrzne/wewnętrzne), symbolizujące lub
przypominające traumę;
fizjologiczne reakcje podczas ponownej ekspozycji na
bodźce (zewnętrzne/wewnętrzne) symbolizujące lub
przypominające traumę.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin