Matura 2015_ język polski poziom podstawowy - arkusz.pdf

(254 KB) Pobierz

Arkusz zawiera informacje

prawnie chronione do momentu

rozpoczęcia egzaminu.

MPO

2015

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY

KOD

PESEL

miejsce

na naklejkę

dysleksja

EGZAMIN MATURALNY

Z JĘZYKA POLSKIEGO

OZIOM PODSTAWOWY

maja 2015 r.

ODZINA ROZPOCZĘCIA

9:00

ZAS PRACY

170 minut

ICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA

ATA

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Ewentualny brak

zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu albo pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.

5. Pamiętaj,

że

zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.

6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika

ortograficznego.

7. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL

i przyklej naklejkę z kodem.

8. Nie wpisuj

żadnych

znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.

MPO-P1_

P-152

Układ graficzny

MPO

2015

Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nimi. Odpowiadaj

tylko na

podstawie tekstów

i tylko

własnymi słowami

– chyba

że

w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu

odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y.

Zadanie 1.

Jerzy Bralczyk

Co się nosi w mówieniu?

Mody zawsze były i będą – głównie dlatego,

że

ich istotą jest zmienność. Co dziś „nosi

się” w mówieniu i pisaniu publicznym? Można wskazać modne słowa („dokładnie”,

„kreatywny”), nowe modne związki frazeologiczne („przyjazny dla otoczenia”, „agresywna

promocja”), modne formy (choćby z przedrostkami „super-”, „mega-”, „post-”).

Dominującymi tendencjami dzisiejszego języka publicznego wydają się jednak:

funkcjonalizacja wypowiedzi i nastawienie na jej atrakcyjność.

Wypowiedź publiczna ma być funkcjonalna. Na licznych szkoleniach, w poradnikach

i podręcznikach uczy się mówienia nie tyle dobrego, ile skutecznego: prezentacji, obiegu

informacji. Słyszałem już nawet o treningu spontanicznych zachowań językowych. Wiara

w możliwość opanowania wzorców skutecznej komunikacji jest podtrzymywana przez

teoretyków i praktyków.

Zmienia się również nastawienie do tekstów publicznych – można mówić o powszechnej

zgodzie na poddawanie się perswazji, a nawet manipulacji. Wiemy,

że

politykowi nie chodzi

o uzasadnienie swoich racji, lecz o uzyskanie aprobaty. Zgadzamy się na reklamy, których

intencja perswazyjna jest oczywista. Jesteśmy

świadomi, że

media nastawione są przede

wszystkim na oglądalność, słuchalność i czytelnictwo. Formy komunikacji określane jako

„promocja”, „autoprezentacja”, „kreowanie wizerunku” – uznajemy nie tylko za uzasadnione,

ale nawet społecznie potrzebne.

Mówią do nas publicznie coraz częściej „uznani profesjonaliści”, specjaliści od

skutecznego mówienia: dziennikarze, rzecznicy urzędów i partii. „Profesjonalny” staje się nie

tylko literat, duchowny i filozof, lecz także poeta, kapłan i myśliciel.

Ale pierwszy warunek skuteczności to umiejętne nawiązanie kontaktu, zwrócenie uwagi.

Atrakcyjność językowego komunikatu jest najważniejsza nie tylko w mediach, reklamie

i polityce, ale także w edukacji i religii. Samo słowo „atrakcyjny” zwiększa zakres

znaczeniowy, zmierzając do objęcia nim wszystkiego, co pozytywne, jak kiedyś „dobry” czy

„słuszny”.

Atrakcyjność często polega na dostosowaniu do języka odbiorcy, także do jego oczekiwań.

W ustnych wypowiedziach ceni się tempo, natężenie głosu, akcent – bo zwracają uwagę.

Egzaltacja i przesada wypierają spokojne i rzetelne mówienie. Ludzie publiczni nie tylko

„fascynują się” i „bulwersują” zamiast „ciekawić’ i „niepokoić”, nie tylko mają „pasje”

zamiast „zainteresowań” – sięgają też po określenia do sfery „obłędu”, „odlotu”,

„szaleństwa”. Dla przyciągnięcia odbiorcy narusza się też tabu językowe, aż do agresywnej

wulgaryzacji – nie przepraszam za brak przykładów.

O ile nastawienie na funkcjonalność wiąże się z podejściem serio do języka,

z przekonaniem o jego sile i skuteczności – o tyle nastawienie na atrakcyjność

łączy

się

z przyzwoleniem na niemal dowolne manipulowanie i bawienie się językiem.

Obie te tendencje zawsze były obecne w mowie. Skłonny jestem jednak sądzić,

że

teraz są po pierwsze silniejsze, po drugie coraz powszechniej zauważane, po trzecie zaś

i najważniejsze – zaczynają być społecznie sankcjonowane

. Godzimy się na to, by mówili

Sankcjonowane – tu: akceptowane.

Strona 2 z 16

MPO_1P

do nas i przekonywali nas profesjonaliści, mało, oczekujemy tego. Wiemy,

że

jesteśmy

uwodzeni przez atrakcyjne teksty, więcej, chcemy tego.

Na podstawie: Jerzy Bralczyk,

Co się nosi w mówieniu?,

„Polityka” nr 20/2004 r.

Zadanie 1.1. (0–1)

Przekształć tytuł tekstu tak, aby wyrazić jego sens bez użycia metafory.

......................................................................................................................................................

Zadanie 1.2. (0–2)

Na podstawie tekstu oraz swojej wiedzy o języku określ podobieństwo i różnicę między

perswazją i manipulacją językową.

podobieństwo

......................................................................................................................................................

różnica

......................................................................................................................................................

Zadanie 1.3. (0–1)

Czy Jerzy Bralczyk w tym tekście przestrzega tabu językowego, o którym pisze w swoim

artykule? Odpowiedź uzasadnij.

......................................................................................................................................................

Zadanie 1.4. (0–2)

Na podstawie całego tekstu przedstaw zauważone przez autora tendencje dominujące

w publicznych wypowiedziach oraz podaj po dwa przykłady je potwierdzające.

Tendencja 1.

......................................................................................................................................................

Przykłady:

......................................................................................................................................................

Tendencja 2.

......................................................................................................................................................

Przykłady:

......................................................................................................................................................

Strona 3 z 16

MPO_1P

Zadanie 1.5. (0–2)

Przedstaw wnioski zawarte w dwóch ostatnich akapitach wywodu dotyczące

a) różnicy między omawianymi tendencjami.

.......................................................................................................................................................

b) najważniejszego skutku tych tendencji.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 1.6. (0–1)

Wykorzystując informacje z tekstu, przekształć poniższe zdanie tak, aby uniknąć

stosowania wyrazów modnych.

Ten kreatywny reżyser zatrudnił same supergwiazdy, więc czekamy na nowy megahit.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 1.7. (0–3)

Napisz streszczenie tekstu liczące 40–60 słów.

.......................................................................................................................................................

Strona 4 z 16

MPO_1P

Zadanie 2.

Wojciech Nowicki

Książki na całe

życie

Stoliki, szafki, podłoga przy

łóżku.

Na nich książki, do których się wraca. Tak jest

w znanych mi domach. Po wiele z tych lektur przyłóżkowych ludzie sięgają przez całe

życie.

Wszystkim nam potrzeba stałych odniesień. Z tym czytaniem znanych książek jest jak

ze słuchaniem muzyki, niekoniecznie dobrej – tych utworów, które pozostają

świeże,

choć

dawno już są znane na pamięć. Chce się słuchać bez końca, nie myśląc o tym, dlaczego.

W którymś momencie zamiera chęć połknięcia wszystkich książek

świata.

Zawsze

podziwiałem moich przyjaciół, którzy wiele czytają. Sam niemal rok spędziłem w czytelni

British Museum, w bieżącej lekturze odkrywając tytuł następnej. Sens czytania tak wielu

tytułów polegał na tym, by znaleźć książki, które miałbym ochotę czytać wciąż na nowo.

Tak

Verlyn Klinkenborg

opisuje swój książkowy

łańcuszek

szczęścia.

Czytelnika musi w końcu ogarnąć strach przed kosmosem, nieskończoną

przestrzenią – bo kiedy pomyśleć,

że

w każdej porządnej bibliotece ukryto miliony tomów, to

wiadomo z góry,

że

nie wystarczy

życia, żeby

chociaż tę jedną bibliotekę poznać w całości.

Wtedy pozostaje droga mnicha – wejście w przestrzenie ograniczone i przez to otwarte na

świat

wewnętrzny. W ten sposób rozpoczyna się praca literackiego działkowicza,

porzucającego wielkie areały i uprawiającego swój spłachetek

Ten fenomen domowej półki należy do kultury masowej – bo cóż innego kryje się

w popularnym pytaniu o książki ulubione? Właśnie tych paręnaście tomów ratunkowych.

Bo kiedy wydaje się,

że

niebo spadnie na głowę, trzeba szukać schronienia. Trzeba lektury,

która zasłoni widok, trzeba miarowego kołysania znanej frazy.

Czy więc wracanie do tych samych książek ma w ogóle jakieś wady? Przynajmniej jedna

zdaje się oczywista – im więcej książek czytamy wielokrotnie, tym mniej poznajemy nowych.

Nie znoszę czytania nowych książek. Czytałem w kółko 20 czy 30 tomów i tylko

te książki mam ochotę czytać nadal. Kiedy książka jest zupełnie nowa, zasiadam do niej,

jakbym się zabierał do dziwnego dania, obracał i dziobał tu i ówdzie, nie za bardzo wiedząc,

co o niej sądzić. Apetyt winna wspomagać potrzeba zaufania i pewności,

pisał William

Hazlitt

Stoliki, szafki, podłoga przy

łóżku.

Ludzie w kółko czytają. Każdy w czym innym szuka

oparcia. Ofiarujemy sobie spokój w twardej albo broszurowej okładce, w kawałku plastiku

z ekranem. Chyba o to właśnie chodzi: o budowanie wyspy własnej, jednoosobowej,

o pewność następnego zdania, o poczucie,

że

jest ktoś bliski, kto nie zawiedzie. Po to ludzie

łączą

się z książkami na całe

życie.

Na podstawie: Wojciech Nowicki,

Chwała półkownikom,

„Książki” nr 4/2012.

Zadanie 2.1. (0–1)

Podaj jedną wadę czytania nowych książek i jedną wadę czytania tych samych książek,

zgodnie z tekstem Wojciecha Nowickiego.

Wada czytania nowych książek: .................................................................................................

......................................................................................................................................................

Wada czytania tych samych książek: ..........................................................................................

......................................................................................................................................................

Verlyn Klinkenborg (ur. 1952) – amerykański pisarz.

Spłachetek – mały skrawek ziemi.

William Hazlitt (1778–1830) – angielski pisarz, eseista i krytyk literacki.

MPO_1P

Strona 5 z 16

Plik z chomika:

kurczak732

Inne pliki z tego folderu:

Językoznastwo, Słownictwo, Związki wyrazowe.rar (6250 KB)
Powtórka materiału.rar (855 KB)
Zakres materialu z jezyka polskiego.doc (206 KB)
Zadania ustne CKE.pdf (2202 KB)
Podstawa-programowa-z-jezyka-polskiego-szkola-ponadgimnazjalna.pdf (124 KB)

Matura 2015_ język polski poziom podstawowy - arkusz.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: