układ grupowy AB0.pdf

(1896 KB) Pobierz

Postepy Hig Med Dosw. (online), 2008; 62: 4-17

e-ISSN 1732-2693

www.phmd.pl

Review

Received:

2007.10.29

Accepted:

2008.01.03

Published:

2008.01.16

Molekularne podstawy układu grupowego ABO

Molecular background of the ABO blood group system

Dorota Smolarek

, Anna Krop-Wątorek

, Kazimiera Waśniowska

1,2

Marcin Czerwiński

1,2

Zakład Immunochemii, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszfelda we Wrocławiu

Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, Politechnika Opolska

Streszczenie

W skład układu grupowego ABO, który należy do najważniejszych układów grupowych krwi

ludzkiej, wchodzą antygeny A i B oraz przeciwciała je rozpoznające. Antygeny A i B, które różnią

się terminalnym cukrem (N-acetylogalaktozamina w antygenie A i galaktoza w antygenie B) po-

wstają w aparacie Golgiego w wyniku działania swoistych glikozylotransferaz A i B, które prze-

noszą odpowiednie cukry na akceptor oligosacharydowy, nazywany antygenem H. Sekwencje

aminokwasowe glikozylotransferaz A i B różnią się czterema resztami aminokwasowymi, z cze-

go tylko dwie decydują o zmianie swoistości enzymu. Są to aminokwasy w pozycji 266 (leucy-

na w A, metionina w B) i 268 (glicyna w A, alanina w B). Badania strukturalne wykazały, że

obecność metioniny i alaniny, aminokwasów o większych łańcuchach bocznych, w transferazie

B powoduje, że enzym może związać tylko galaktozę, a nie N-acetylogalaktozaminę. Fenotyp O,

który jest cechą recesywną, charakteryzuje się brakiem determinant antygenowych A i B; przy-

czyną jego powstania jest obecność nieaktywnego enzymu, w którym najczęściej brakuje do-

meny katalitycznej w wyniku zmiany ramy odczytu spowodowanej przez delecję jednego nu-

kleotydu. Oprócz podstawowych wariantów genu

ABO,

istnieje wiele rzadziej spotykanych jego

odmian, których ekspresja może spowodować powstanie fenotypów o zmienionej charakterysty-

ce. W pracy opisano mechanizm powstawania antygenów A i B, molekularne podstawy zmien-

ności genów

ABO,

ich alleliczne warianty oraz możliwe przyczyny ich powstawania.

Słowa kluczowe:

układ grupowy ABO • antygeny ABO(H) • polimorﬁzm genu

ABO

• glikozylotransferazy A i B

Summary

The ABO human blood group system consists of A antigens, B antigens, and antibodies against

these antigens. The antigenic determinants are synthesized in the Golgi apparatus by speciﬁc gly-

cosyltransferases which transfer proper sugars to an oligosaccharide acceptor, called H antigen.

N-acetylgalactosaminotransferase (transferase A) uses a UDP-GalNac donor to convert the H an-

tigen to A antigen, whereas galactosyltransferase (transferase B) uses a UDP-galactose donor to

convert the H antigen to B antigen. The amino-acid sequences of transferases A and B differ by

four residues, of which only two cause a change in enzyme speciﬁcity. These residues are Leu/

Met266 and Gly/Ala268 in transferases A and B, respectively. Structural studies revealed that the

presence of amino acids with bulky side chains (methionine and alanine) in transferase B cau-

se its inability to bind N-acetylgalactosamine. The recessive trait O, in which antigens A and B

are not present, is caused by the expression of an incomplete enzyme as a result of a base dele-

tion and a subsequent reading frame change. In addition to the basic

ABO

gene variants, several

alleles are rarely found that may lead to the expression of enzymes with different speciﬁcities.

In this article the mechanism of the synthesis of A and B antigens, the molecular background of

ABO

gene variablity, their allelic variants, and possible mechanisms by which they emerge are

described.

Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com

Smolarek D. i wsp. – Molekularne podstawy układu grupowego ABO

Key words:

ABO blood group system • antigens ABO(H) • polymorphism of

ABO

gene •

glycosyltransferases A and B

Full-text PDF:

Word count:

Tables:

Figures:

References:

Adres autora:

http://www.phmd.pl/pub/phmd/vol_62/11531.pdf

5177

doc. dr hab. Marcin Czerwiński, Zakład Immunochemii Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN

im. Ludwika Hirszfelda, ul. Rudolfa Weigla 12, 53-114 Wrocław, e-mail: czerwins@iitd.pan.wroc.pl

GTA

– UDP-N-acetylogalaktozamino:

b-galaktozydo-a-1,3-N-acetylogalaktozaminylotransferaza

(N-acetylogalaktozylotransferaza);

GTB

– UDP-galaktozo:

b-galaktozydo-a-1,3-N-

galaktozylotransferaza (galaktozylotransferaza);

– pary zasad

Wykaz skrótów:

PROWADZENIE

Odkrycie grup krwi i wykazanie, że warunkiem powodze-

nia transfuzji jest ich zgodność, należy do najważniejszych

odkryć XX wieku. Postęp w biochemii i genetyce mole-

kularnej pozwolił na wyjaśnienie struktury genów i bia-

łek oraz przyczynił się do przemiany immunohematologii

z opisowej serologii w naukę badającą zależności struktury

i funkcji antygenów grupowych krwi na poziomie moleku-

larnym. Antygeny grupowe ABO są strukturami węglowo-

danowymi, które powstają w wyniku działania glikozylo-

transferaz, czyli enzymów przenoszących cukry. Struktura

antygenów ABO oraz genów kodujących te glikozylotrasfe-

razy została określona, a ich charakterystyka oraz zmien-

ność jest tematem niniejszego opracowania.

Karol Landsteiner, odkrywca układu grupowego krwi

ABO, opisał w roku 1900 zjawisko izoaglutynacji ludz-

kich erytrocytów przez surowice ludzkie i zwierzęce [26],

a rok później, na podstawie obserwacji dokonanych pod-

czas mieszania krwi różnych osób wyróżnił trzy podsta-

wowe grupy krwi, które nazwał I, II i III. Erytrocyty gru-

py I nie zawierały receptorów dla aglutynin wykrywanych

w grupie II i III, podczas gdy erytrocyty grupy II i III za-

wierały dwa rodzaje receptorów, nazwane później B i A.

Obserwacje te pozwoliły na sformułowanie wniosku, że

w krwi ludzkiej występują różne i charakterystyczne dla

poszczególnych osób „naturalne” izoaglutyniny, oraz

że są one odpowiedzialne za aglutynację [27] (Nagroda

Nobla 1930). W roku 1901 jego uczniowie, Sturli oraz

von Decastello, wyodrębnili kolejną, czwartą (IV) gru-

pę nazwaną później AB [10]. Pracę nad systemem gru-

powym ABO prowadził również Ludwik Hirszfeld; wraz

z Erichem von Dungernem wykazali, że grupy krwi dzie-

dziczą się zgodnie z prawami Mendla. Sugerowali oni ist-

nienie dwóch dominujących alleli A i B oraz recesywne-

go allelu H. Zmienili także nazwy grup krwi z ustalonych

przez Landsteinera na stosowane do dziś A, B, O i AB

[11, 38].

Uważa się, że układ ABO (układ nr 1 według Między-

narodowego Towarzystwa Transfuzji Krwi – ISBT) ma naj-

większe znaczenie w transfuzji krwi. W układzie tym wy-

różnia się cztery podstawowe fenotypy. Charakteryzują je

odpowiednio: grupa A – antygen A na krwinkach i przeciw-

ciała anty-B w osoczu, grupa B – antygen B na krwinkach

i przeciwciała anty-A, grupa O – na krwinkach znajdują

się antygeny H (prekursory antygenów A i B), a w osoczu

są obecne zarówno przeciwciała anty-A jak i anty-B, gru-

pa AB: antygeny A i B na erytrocytach, brak przeciwciał

w osoczu (ryc. 1).

UDOWA ANTYGENÓW

ABO

Antygeny układu grupowego ABO są łańcuchami oligosa-

charydowymi glikolipidów lub glikoprotein obecnymi za-

równo na erytrocytach, jak i komórkach somatycznych oraz

w wydzielinach. Podstawą ich budowy jest łańcuch prekur-

sorowy, który występuje w dwóch typach, różniących się

wiązaniem między końcową galaktozą a poprzedzająca ją

N-acetyloglukozaminą. Wiązanie

b1-3

obecne jest w typie

I łańcuchów, które występują w tkankach i wydzielinach,

a wiązanie

b1-4

znajduje się w łańcuchach typu II, które

są charakterystyczne dla krwinek. W wyniku przyłączenia

fukozy do łańcucha prekursorowego typu I lub II powstaje

antygen H (Fuca1-2Galb1-3/4), który z kolei jest strukturą

prekursorową dla antygenów A i B. Różnica między tymi

antygenami polega na terminalnym cukrze: w antygenie

A jest to N-acetylogalaktozamina, a w antygenie B galak-

toza (ryc. 2). Oba antygeny powstają w wyniku działania

enzymów nazywanych transferazami A i B: pierwsza z nich

przenosi resztę N-acetylogalaktozaminy i tworzy antygen

A, druga resztę galaktozy i tworzy antygen B. Enzymy te

wykazują swoistość zarówno co do rodzaju przenoszone-

go monocukru, jak i rozpoznawanego akceptora [8,48].

Schemat ich działania przedstawiono na ryc. 2.

ENY KODUJĄCE TRANSFERAZY

ABO

Transferazy ABO, podobnie jak inne glikozylotransferazy,

są białkami transbłonowymi typu II. Cząsteczka enzymu

składa się z krótkiego N-końcowego odcinka cytoplazma-

tycznego, fragmentu transbłonowego oraz długiej części

C-końcowej skierowanej do wnętrza aparatu Golgiego.

W C-końcowym fragmencie znajduje się centrum aktywne

enzymu [8,39].

Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com

Postepy Hig Med Dosw (online), 2008; tom 62: 4-17

Ryc. 1. Antygeny układu grupowego ABO występujące

na erytrocytach oraz przeciwciała występujące

w osoczu

Ryc. 2. Struktura antygenów grupowych układu ABO oraz ścieżki ich biosyntezy

Transferazy A i B (dalej nazywane GTA i GTB) różnią się

siedmioma pojedynczymi mutacjami (tabela 1), z których

cztery powodują zmianę aminokwasu, a tylko dwie (C796A,

G803C) zmieniają swoistość enzymu wobec przenoszonej

reszty cukrowej. Oprócz tego możemy również wyróż-

nić wiele aminokwasów, które mają zasadnicze znaczenie

w aktywności enzymu. Według Seltsam i wsp. [40], resz-

tami tymi są: Met214, Phe216, Glu223, Asp291 i Arg352.

Zmiana któregokolwiek z wymienionych aminokwasów

znacząco obniża aktywność enzymu. Aktywność enzyma-

tyczna GTB jest mniejsza niż aktywność GTA, w związ-

ku z czym liczba antygenów B na powierzchni erytrocytu

jest mniejsza niż liczba antygenów A [32].

Enzymy odpowiedzialne za syntezę antygenów układu gru-

powego ABO kodowane są przez trzy geny zlokalizowane

w trzech osobnych loci:

Hh, Sese

ABO.

Gen

(GenBank DQ092446; ENSEMBL

ENSG00000174951): jego

locus

znajduje się u człowie-

ka na 19 chromosomie (19q13.3). Gen

ma długość 3,6

kpz, składa się z 8 eksonów, przy czym region kodujący

obejmuje 1 ekson i ma długość 1095 par zasad (365 ami-

nokwasów). Gen ten koduje

a-1,2-L-fukozylotransferazę

(FUT1), enzym katalizujący przyłączenie fukozy do ga-

laktozy, w wyniku czego powstaje antygen H. Antygen ten

jest prekursorem antygenów A i B na erytrocytach i komór-

kach śródbłonka. Niekiedy (1:13 000 w Indiach, 1:312 000

w Niemczech) stwierdza się defektywną postać tego enzy-

mu, która nie jest zdolna do przyłączenia fukozy. Gen ko-

dujący taki enzym nosi nazwę

stwierdzono, że przyczyną

utraty aktywności mogą być mutacje powodujące powsta-

nie nieaktywnego białka [19]. Przykładem może być mu-

tacja nukleotydu w pozycji 948, w wyniku czego następuje

przedwczesna terminacja łańcucha polipeptydowego [17].

Gen

ujawnia się zarówno u homozygot

H/H

jak i hete-

rozygot

H/h.

Rzadki przypadek homozygoty

h/h

powodu-

je brak przyłączenia fukozy, do struktutry prekursorowej,

do której transferazy A lub B nie są w stanie przyłączyć

odpowiedniej reszty cukrowej. W efekcie powstaje pozor-

na grupa O, mimo że gen

ABO

może wytwarzać prawidło-

we enzymy. Fenotyp taki nosi nazwę „Bombay” a bardziej

prawidłowo O

lub ABH

null

[19].

Gen

Sese

(GenBank DQ321371; ENSEMBL

ENSG00000176920) znajduje się również na chromoso-

Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com

Smolarek D. i wsp. – Molekularne podstawy układu grupowego ABO

Ryc. 3. Schemat organizacji genu

ABO;

podano numery

eksonów oraz wielkość eksonów i intronów

w parach zasad

mie 19 w odległości 20 kpz od genu

Hh.

Podobnie jak gen

Hh,

gen

Sese

koduje

a-1,2-L-fukozylotransferazę,

ale en-

zym nazywany jest FUT2. Oba geny wykazują 70% ho-

mologii sekwencji nukleotydowej. Gen

Sese

składa się z 2

eksonów, przy czym region kodujący obejmuje 1 ekson

i ma długość 1029 par zasad (343 aminokwasy). Gen

(zwany genem sekrecji,

FUT2)

koduje enzym o takiej sa-

mej aktywności co gen

Hh,

różnica między nimi polega

na tym, że enzym ten katalizuje powstawanie antygenu H

w tkankach innych niż krew (głównie w nabłonkach) śli-

nie oraz płynach ustrojowych. Podobnie jak w przypadku

genu

Hh,

mutacje mogą powodować powstanie nieaktyw-

nego białka; gen kodujący takie nieaktywne białko nazy-

wa się genem

[19]. W zależności od allelu genu

Se,

lu-

dzi można podzielić na wydzielaczy (o genotypie

Se/Se

lub

Se/se),

którzy charakteryzują się obecnością antyge-

nów ABO w tkankach i wydzielinach, oraz niewydziela-

czy, którzy mają nieaktywny enzym FUT2 (z genotypem

se/se).

Niewydzielacze stanowią prawie 25% populacji

ludzkiej [20]. W Europie i Azji najczęściej spotykaną po-

stacią genu

jest gen zawierający mutację G428T, któ-

ra powoduje powstanie kodonu zatrzymania (Trp143ter)

[18], podczas gdy w Afryce dominuje mutacja A385T

(Ile129Phe) [19].

Gen

ABO

(GenBank BC111575; ENSEMBL

ENSG00000175164) jest umiejscowiony na długim ra-

mieniu chromosomu 9 (9q34). W zależności od sekwencji

nukleotydowej, gen ten koduje transferazę A (UDP-N-ace-

tylogalaktozamino:

b-galaktozydo-a-1,3-N-acetyloga-

laktozaminylotransferaza, w skrócie N-acetylogalakto-

zaminylotransferaza) lub transferazę B (UDP-galaktozo:

b-galaktozydo-a-1,3-N-galaktozylotransferaza,

w skró-

cie galaktozylotransferaza). Gen ma długość 19,5 kpz, re-

gion kodujący ma długość 1065 par zasad (353 amino-

kwasów) i składa się z siedmiu eksonów (ryc. 3). W bazie

danych ENSEMBL podano omyłkowo osiem eksonów.

Centrum katalityczne jest kodowane w 91% przez eksony

6 i 7. Eksony 1-5 kodują część N-końcową oraz odcinek

transbłonowy. Istnieją trzy allele genu

ABO: A

są do-

minujące, natomiast

jest recesywny.

Z układem grupowym ABO związany jest układ grupowy

Lewis. Antygeny tego układu znajdują się na komórkach

nabłonka i w płynach ustrojowych, a powstają w wyniku

działania fukozylotransferaz katalizujących powstanie wią-

zania

a1-3

lub

a1-4.

Molekularne podstawy powstawania

antygenów Lewis oraz ich charakterystyka zostały omó-

wione w innym artykule [36].

walina, kwas asparaginowy), który koordynacyjnie wią-

że niezbędny dla aktywności enzymatycznej jon manga-

nowy [6]. W 2007 r. w bazie danych CAZY (http://www.

cazy.org)

znajdowały się 103 sekwencje glikozylotransfe-

raz należących do rodziny GT6. U człowieka do rodziny

GT6 należą: transferaza ABO, syntetaza Forssman (nie-

aktywna) i syntaza iGB3, odpowiedzialna za syntezę gli-

kolipidów serii Globo.

Istotną cechą transferaz ABO jest przenoszenie reszty

N-acetylogalaktozaminy lub galaktozy na resztę galaktozy

z podstawioną fukozą, czyli antygen H. Krystaliczna struk-

tura transferaz ABO została opracowana przez Patenaude

i wsp. [37]. Wykazano, że topologia transferaz ABO przypo-

mina strukturę nieaktywnej u człowieka transferazy galak-

tozy

a1-3

[6,12]: łańcuch polipeptydowy transferazy ABO

tworzy dwie domeny wiążące, pomiędzy którymi znajduje

się szczelina z miejscem aktywnym. Szczelina ma około

13 Å szerokości i zawiera dwie reszty aminokwasowe, róż-

ne w transferazach A i B, których obecność jest niezbęd-

na do określenia swoistości enzymu. Fragment N-końco-

wy zawiera „kieszeń Rossmana” – fragment, który wiąże

cukier połączony z nukleotydem. Disacharydowy akcep-

tor jest rozpoznawany przez domenę C-końcową (ryc. 4).

Glikozylotransferazy ABO tworzące wiązanie

a-glikozy-

dowe są zaliczane do transferaz zachowujących (retaining)

konformację

cukru związanego z nukleotydem, który

jest donorem w reakcji przyłączania (w przeciwieństwie

do transferaz odwracających – inverting). Nazwa pochodzi

stąd, że w UDP-cukrze wiązanie glikozydowe jest typu

a wiązanie przyłączonego cukru (galaktozy lub N-acetylo-

galaktozaminy) jest również typu

czyli enzym zachowu-

je konformację pomiędzy cukrem a cząsteczką. Podobnie

jak w przypadku większości glikozylotransferaz, centrum

katalityczne enzymu zawiera motyw DVD (Asp211, Val212

i Asp213). Dwie reszty kwasu asparaginowego wiążą jon

, którego rola polega na koordynacyjnym wiązaniu

reszt fosforanowych w UDP-cukrze.

Domena wiążąca akceptor jest umiejscowiona w obrę-

bie reszt aminokwasowych 228-337, a rozpoznawanym

fragmentem łańcucha jest Fuca1-2Gal, czyli antygen

H. Kluczowymi resztami zaangażowanymi w rozpozna-

wanie tego antygenu są: His233, Glu303 i Thr245, któ-

re wiążą cząsteczkę galaktozy, oraz Asp326, która wią-

że fukozę. Dodatkowo, obie reszty akceptora (Gal i Fuc)

tworzą silne wiązania z grupą

b-fosforanową

UDP zwią-

zanego z donorem, co sugeruje, że wiązanie tej cząstecz-

ki jest niezbędnym krokiem poprzedzającym rozpoznanie

akceptora (ryc. 5A).

Wśród glikozylotransferaz wykazujących różną swoistość,

glikozylotransferazy A i B należą do najbardziej homo-

logicznych, ponieważ różnią się tylko czterema reszta-

mi aminokwasowymi. Wiązanie dwóch różnych monosa-

charydów w domenie wiążącej donor jest uzależnione od

obecności różnych aminokwasów w czterech pozycjach:

TRUKTURA TRANSFERAZ

ABO

Transferazy ABO zaliczamy do rodziny szóstej glikozylo-

transferaz (GT6), enzymów przenoszących galaktozę lub

N-acetylogalaktozoaminę z urydylodifosforanu na akcep-

tor z wytworzeniem wiązania

a1-3

[14]. Charakterystyczną

ich cechą jest obecność motywu DVD (kwas asparaginowy,

Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com

Postepy Hig Med Dosw (online), 2008; tom 62: 4-17

niu różnych cukrów, czyli odpowiednio N-acetylogalak-

tozaminy w grupie A i galaktozy w grupie B, a znaczenie

reszty 268 jest mniejsze. W przypadku transferazy B oba

aminokwasy (Met266 i Ala268) mają większe łańcuchy

boczne, niż w przypadku transferazy A (Leu266, Gly268),

przez co domena wiążąca w GTB może związać galak-

tozę, ale nie jest w stanie przyłączyć N-acetylogalakto-

zaminy, ponieważ jej cząsteczka ma większe rozmiary.

Glikozylotransferaza A ma szczelinę o zbyt dużej objęto-

ści, aby galaktoza mogła utworzyć wiązania ze wszystki-

mi niezbędnymi resztami aminokwasowymi. Ponadto, ob-

niżone dno szczeliny w miejscu aktywnym GTA pozwala

na odsłonięcie histydyny w pozycji 233, która może utwo-

rzyć wiązanie wodorowe z grupą acetamidową N-acetylo-

galaktozaminy, dzięki czemu cukier ten może być właści-

wie umiejscowiony (ryc. 5B).

Swoistość enzymu może się zmienić również w wyniku

zmiany reszty aminokwasowej innej niż 266 i 268. Jak wy-

kazali Marcus i wsp., podstawienie proliny 234 przez se-

rynę powoduje, że transferaza B może przenosić nie tyl-

ko UDP-Gal, ale i UDP-GalNAc, a więc enzym taki może

syntetyzować zarówno antygeny A, jak i antygeny B. Jest to

spowodowane tym, że reszta seryny w miejscu 234 poprzez

oddziaływania steryczne wpływa na położenie krytycznej

reszty Met 266, co z kolei umożliwia związanie się N-ace-

tylogalaktozaminy w miejscu aktywnym GTB [29].

Ryc. 4. Przestrzenna struktura transferazy B. Enzym składa się z dwóch

domen rozdzielonych szeroką szczeliną z centrum aktywnym,

wiążącym substraty, które zaznaczono kolorem granatowym:

antygen H (akceptor) i UDP (donor). Aminokwasy Asp211 i Asp213

(kolor pomarańczowy) wchodzą w skład motywu DVD wiążącego

koordynacyjnie jon Mn

(pomarańczowa kula). Aminokwasy,

które w transferazie B są inne niż w transferazie A (Gly176,

Ser235, Met266 i Ala268) zaznaczono kolorem fioletowym.

Nieuporządkowaną pętlę obejmującą reszty 179-194 przedstawiono

zieloną przerywaną linią. Ryc. opracowana za pomocą programu

PyMol na podstawie struktury 1LZJ z Protein Data Bank

176, 235, 266 i 268. Reszty Arg/Gly 176 i Gly/Ser 235

nie tworzą bezpośrednich wiązań z cząsteczką donora,

przez co ich znaczenie dla swoistości enzymu jest mniej-

sze, chociaż ich obecność ma znaczenie dla aktywności.

Nieuporządkowana pętla, obejmująca reszty 179-194 od-

grywa rolę w uwalnianiu produktu; wykazano, że obecność

glicyny w pozycji 176 (tak jak w transferazie B) powodu-

je 11-krotne obniżenie liczby obrotów enzymu. Krytyczna

reszta Gly/Ser w pozycji 235 nie oddziałuje bezpośrednio

z donorem, ale powoduje, że alifatyczny fragment akcep-

tora w glikozylotransferazach A i B przyjmuje różne po-

zycje. Uważa się, że taka zmiana pozycji akceptora jest

przyczyną trzykrotnego podwyższenia stałej K

dla GTA

w porównaniu z GTB [37].

Zmiana którejkolwiek z dwóch pozostałych reszt (Leu/Met

266 i Gly/Ala 268) ma znaczący wpływ na swoistość en-

zymu. Badania kinetyczne wykazały, że zamiana leucyny

na metioninę w pozycji 266 ma większy wpływ na zmia-

nę swoistości, niż obecność reszty Gly lub Ala w pozy-

cji 268. Aminokwas w pozycji 266 (Leu/Met) znajduje

się w miejscu umożliwiającym kontakt z grupą hydrok-

sylową (w przypadku GTB) lub acetamidową (w przy-

padku GTA), natomiast Gly/Ala 268 wiąże się z grupami

hydroksylowymi przy trzecim i czwartym węglu donora,

identycznymi w obu przyłączanych monosacharydach.

Można więc powiedzieć, że obecność leucyny lub me-

tioniny w pozycji 266 decyduje bezpośrednio o wiąza-

ODGRUPY W UKŁADZIE

ABO

Oprócz trzech podstawowych grup (A, B i O) wyróżnia-

my wiele podgrup różniących się głównie ilością antyge-

nu obecnego na krwinkach. Wynika to z różnorodnych

rzadkich mutacji w genach kodujących transferazy gru-

powe, co niejednokrotnie przekłada się na zmiany aktyw-

ności enzymu i w następstwie na ilościową zmianę eks-

presji antygenu. Aktywność transferaz kodowanych przez

poszczególne allele jest zależna od ilości mutacji w genie

oraz od tego, czy mutacje te dotyczą reszt uznawanych za

krytyczne (takimi resztami są np. reszty różnicujące swo-

istość transferaz A i B). Ogólnie, malejąca aktywność trans-

feraz układa się w szereg dający podgrupy z malejącą ilo-

ścią antygenu [49]:

• dla alleli

A: A1>A2>A3>Ax>Ael

• dla alleli

B: B>B3>Bx>Bel

W obrębie podgrup mogą występować różne dodatko-

we mutacje.

Grupa A i jej podgrupy

Grupa A1

jest podstawową, konsensową i najprawdopo-

dobniej najstarszą ewolucyjnie grupą krwi; dodatkowo wy-

różniamy wiele jej podgrup różniących się pojedynczymi

mutacjami (tabela 2A) [9,47]. Najczęściej są to substytu-

cje, które nie powodują zmian fenotypowych, należą do

nich podgrupy:

A101

– klasyczny, podstawowy,

A102

– charakteryzuje się obecnością znaczącej muta-

cji C467T (Pro156Leu); mutacja ta nie zmienia jednak

swoistości transferazy ani jej aktywności,

A103

– tak jak A102 plus dodatkowo C564T,

A104

– tak jak A101 plus A297G,

A112

– tak jak A102 plus A297G,

Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com

Plik z chomika:

ludi.lg

Inne pliki z tego folderu:

TLR9.pdf (950 KB)
makrofagi.pdf (571 KB)
Atlas_of_Immunology_2nd_ed_-_J._Cruse_R._Lewis_CRC_2004_WW.pdf (30544 KB)
aktywność makrofagów.pdf (987 KB)
charakterystyka subpopulacji limfocytów T.pdf (567 KB)

układ grupowy AB0.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: