ZESTAW 19.doc

ZESTAW 19

1. Diagnostyka i metody usuwania zębów nadliczbowych

Zęby nadliczbowe są następstwem anomalii zębowej związanej ze zwiększeniem liczby zębów. Ze względu na kształt zęba nadliczbowego wyróżnia się:

- zęby stożkowe (małe, o ostrych krawędziach, najczęściej rozpoznawane w uzębieniu stałym)

- zęby guzkowate (są zwykle większe niż typ stożkowy, posiadają więcej niż jeden guzek w obrębie korony i mają beczułkowaty kształt)

- zęby dodatkowe (w większości przypadków te dodatkowe zęby o prawidłowym kształcie są podwojeniem zębów w łuku zębowym i zlokalizowane bywają jako trzeci górny siekacz, trzeci dolny, czwarty ząb dwuguzkowy lub jako górny albo dolny ząb trzonowy. Większość z nich występuje w uzębieniu mlecznym i rzadko ulega zatrzymaniu)

W zależności od lokalizacji wśród zębów nadliczbowych wyróżnia się:

- Mesiodens, który wyrzyna się między siekaczami przyśrodkowymi górnymi lub bezpośrednio za nimi, ale w każdym przypadku w obrębie linii środkowej, najczęściej szczęki, znacznie rzadziej żuchwy.

- Paramolar – ząb przytrzonowy, jest zębem, który znajduje się w łuku zębowym za pierwszym lub drugim przedtrzonowcem, stosunkowo rzadziej między pierwszym a drugim, najrzadziej między drugim i trzecim trzonowcem. 

- Distomolar (retromolar) – ząb zatrzonowy jest zębem nadliczbowym, który położony jest za zębem mądrości

Obraz radiologiczny zębów nadliczbowych może być różny, od zębów o prawidłowej budowie anatomicznej do tworów o różnym kształcie. Zwykle są mniejsze niż prawidłowe zęby. Zdjęcie radiologiczne może ujawnić obecność zęba nadliczbowego mlecznego w uzębieniu mlecznym po 3-4 roku życia, natomiast zęba nadliczbowego w uzębieniu stałym u dzieci pomiędzy  9-12 rokiem życia.

 Zaleca się usuwanie zęba nadliczbowego w sytuacji kiedy:

- wyrzynanie zębów stałych jest opóźnione lub powoduje ich zatrzymanie,

- przy nieprawidłowym wyrzynaniu się zęba stałego,

- przy trudnościach w aktywnym leczeniu ortodontycznym,

- ząb nadliczbowy obecny w kości w miejscu planowanego wszczepu,

- kiedy ząb nadliczbowy wyrznął się samoistnie 

Zęby dodatkowe usytuowane są zazwyczaj od strony podniebienia i od tej strony usuwa się je wytwarzając na podniebieniu płat kopertowy. W przypadku wysokiego ułożenia zębów dodatkowych lub nadliczbowych usuwa się je od strony wargowej, nacinając płat trapezowaty od strony wargowej i po zdjęciu blaszki kostnej ruchami wyważającymi usuwa się zęby. U dzieci, przy usuwaniu zębów dodatkowych, należy zachować ostrożność, by nie uszkodzić sąsiednich mieszków zębowych i można zastosować płytkę Schwarza w celu utrzymania przestrzeni lub wytworzenia przestrzeni w łuku zębowym dla wyrzynających się zębów.

2. Chirurgiczne leczenie złamań szczęki typu Le Forte III

Ogólne leczenie zależne jest od stanu chorego. Podaje się antybiotyki o szerokim spektrum działania, pomiar parametrów życiowych. Leczenie chirurgiczne doraźne, operacyjne. Nastawienie odłamów z równoczesnym unieruchomieniem płytkami. Można zastosować monoblok i fundę gipsową (leczenie miejscowe jak Le Forte II). Jeżeli wskazane jest unieruchomienie odłamów sposobem Adamsa, to masyw szczękowy podwiesza się na górnych brzegach oczodołów (Adams wysoki). Gdy występuje płynotok, wskazane jest zamknięcie przetoki płynowej na drodze kraniotomii czołowej i plastyki opony twardej w zespole neurochirurgicznym. Należy zwrócić uwagę na obrażenia nosa i drożność dróg łzowych i zaopatrzyć je stosownie do obrażeń.

3. Sposoby gojenia się ran tkanek miękkich

Rozróżnia się 2 sposoby gojenia się ran: doraźne i opóźnione. Gojenie doraźne, przez rychłozrost następuje w czasie niepowikłanego gojenia się rany prawidłowo zaopatrzonej. W ranie takiej odnowa nabłonka i tkanek głębiej leżących przebiega równolegle. Gojenie to trwa około 5 dni. Gojenie opóźnione, przez ziarninowanie następuje w przypadku rany zakażonej, której brzegi nie zostały zbliżone do siebie. Rana od dna wypełnia się stopniowo ziarniną, od brzegów naskórkiem. Mniejsze i powierzchowne nie zszyte rany mogą goić się pod strupem.

4. Nowotwory łagodne szczęk i twarzy

Nowotwory pochodzenia nabłonkowego (rozwijają się z ekto- i mezodermy, zbudowane ze zwarcie do siebie przylegających komórek, a tkanka łączna wnika między kom. nowotworowe):

- brodawczak (zbudowany z nabł. wielowarstw. płaskiego jamy ustnej. wyrasta kalafiorowato ponad bł. śluzową, z którą zrasta się szypułą lub szeroką podstawą. najczęściej na podniebieniu, policzku lub języku. może przerodzić się w włókniakobrodawczak. liczne brodawczaki na dużej pow. bł. śluzowej to brodawczakowatość)

- gruczolak (rozwija się z nabł. gruczołowego, posiada torebkę, powstaje z dużych lub małych gruczołów ślinowych. gdy rozrasta się także włóknista tk. łączna to powstaje włókniakogruczolak. wydzielanie płynu przez kom. nabł. gruczołowego doprowadza do powstania torbieli. głownie w dużych gruczołach ślinowych.

Nowotwory nienabłonkowe:

- włókniak (jeden z najczęstszych nowotw. łagodnych jamy ustnej, posiada torebkę, pow. guza jest gładka, zabarwienie różowe, uszypułowany, najczęściej na policzku, podniebieniu. Może zawierać mało komórek – włókniak twardy lub jest bogatokomórkowy – włókniak miękki. Umiejscowione w kości dają ubytek cienia. W jamie ustnej można spotkać włókniakowatość dziąseł, włókniak powięziowy lub desmoid.

- tłuszczak (rozwija się w miejscu fizjol. braku tkanki tłuszczowej. umiejscawia się w skórze twarzy i głowy, w tk. łącznej dziąseł i bł. śluzowej jamy ustnej, śliniankach, w języku. jJest miękki, żółtawy, z dużą ilością tk. łącznej – włókniakotłuszczak)

- kostniak (zbudowany z tkanki kostnej gąbczastej lub zbitej – kostniak gąbczasty lub zbity. Wyst. w kościach szczęki, żuchwy, pokrywy czaszki, zatokach przynosowych, na podn. twardym i wewn. pow. trzonu żuchwy. Są twarde, dobrze odgraniczone, powodują zaburzenia symetrii twarzy, nerwobóle i parestezje.

Nowotwory tkanki mięśniowej:

- mięśniak prążkowanokomórkowy (z mięśni prążkowanych, częściej spotyka się postać złośliwą – mięsak).

Nowotwory obwodowego ukł. nerwowego:

- nerwiakowłókniak (pojedyncze lub mnogiej, wywodzi się z osłonek nerwowych, występuje w tk. podskórnej i wzdłuż przebiegu nerwów, tworzy guzy wrzecionowatego kształtu, często zlokalizowany w okolicy powiek, skóra szarożółta, z brunatnymi guzkami)

- nerwiak splotowaty (zbudowany ze splątanych, wysoko zróżnicowanych pęczków nerwów obw., może zajmować nerw twarzowy i wywoływać obj. jego porażenia)

- nerwiak zwojowy (rozwija się z kom. zwojów współczulnych)

- nerwiak osłonkowy (twardy, otorbiony, wyst. też postacie złośliwe)

- guz Abrikossofa (zwykle w języku, rzadziej w wargach, nabłonek pokrywający guz ulega często pogrubieniu i wpukla się w podścielisko tworząc rozrosty rzekomorakowe.

Nowotwory poch. naczyniowego:

Naczyniaki krwionośne: naczyniak krwionośny włośniczkowy – zwykle na twarzy, zbudowany z poszerzonych naczyń włosowatych wypełnionych krwią, postać czerwonej plamy lub płaskiego wygórowania.

naczyniak truskawkowy – kolor jasnoczerwony, od urodz. lub w ciągu 2 pierwszych tyg.

naczyniak krwionośny jamisty – wargi, policzki, wewn. j. ustnej, w jego wnętrzu kamienie żylne imitujące kamicę ślinową.

naczyniak krwionośny groniasty- na szyi, w okolicy policzkowej, skroniowej

Naczyniaki limfatyczne:

naczyniak limfatyczny zwykły, jamisty, torbielowaty, torbiel chłonna

Zębiak: z tk. nabłonkowej i mezenchymalnej, rozwija się z tkanek zęba w różnych proporcjach, najczęściej rozwija się podczas 2 ząbkowania, może być przyczyną opóźnionego wyrzynania zębów stałych, rozróżnia się: zębiak twardy, miękki, zwykły, złożony. Leczenie: wyłuszczenie doszczętne wraz z torebką

Kostniwiak: guz zebopochodny, częściej w żuchwie, rozwija się w wyrostku w okolicy zęba z martwą lub żywą miazgą, charakteryzuje się obecnością tkanki włóknistej i złogów cementu. w RTG daje początkowo przejaśnienie, później osteolityczne zaciemnienie otoczone rąbkiem „halo” przejaśnienia. Lecz: wyłuszczenie wraz z sąsiednim zębem.

Nadziąślak: zapalno-rozrostowa zmiana guzopodobna, lokalizacja na dziąsłach, w okolicy zębów przednich, punktem wyjścia są tkanki przyzębia. 3 typy: ziarninowy, włóknisty, olbrzymiokomórkowy. 2 pierwsze: niebolesne, czasami powodują przemieszczenie lub rozchwianie sąsiedniego zęba, typ 3: powoduje zanik kości z uścisku i na skutek działania osteolitycznego kom. kościogubnych.