DGP_2015_02_20_prawnik.pdf

(542 KB) Pobierz

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

prawnik

Piątek – niedziela | 20 – 22 lutego 2015

W SĄDACH

POWSZECHNYCH

Istnieją istotne, sięgające nawet 80 proc.

różnice w wysokości wyna rodzeń

pracowników zatrudnionych na tych samych

lub porównywalnych stanowiskach

KOMINY

PŁACOWE

SHUTTERSTOCK

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

wywiad

na początek

Kominy płacowe w sądach

powszechnych

Istnieją istotne, sięgające nawet 80 proc. różnice

w wysokości wynagrodzeń pracowników zatrudnionych

na tych samych lub porównywalnych stanowiskach

– mówi dr Artur Rycak

ok. 1,5 proc. przez sądy apelacyjne. O ile nie

odzwierciedla to nakładu pracy sędziów,

albowiem sprawy w sądach apelacyjnych

są bardziej złożone i wymagają większego

doświadczenia niż w sądach okręgowych

i rejonowych, to jednak obowiązki pracow-

ników na porównywalnych stanowiskach

w sądach rejonowych, okręgowych i ape-

lacyjnych nie są istotnie zróżnicowane.

Skąd te różnice?

specjalistów w sądach rejonowych, 1561 zł

w grupie sekretarzy sądowych w sądach

rejonowych, tj. podstawowych stanowisk

w sądach powszechnych. W efekcie uznać

należy, że w sądach powszechnych mamy

do czynienia z tzw. kominami płacowymi,

które w świetle przepisów prawa pracy re-

gulujących zasadę równego traktowania

są niedopuszczalne.

Chce pan powiedzieć, że dyrektor sądu

okręgowego w jednej miejscowości

zarabia o 4 tys. zł więcej niż dyrektor

sądu okręgowego w innej miejscowości

czy też, że sekretarz sądowy w jednym

sądzie zarabia więcej o 1,5 tys. zł niż

sekretarz w innym lub nawet tym

samym sądzie?

Artur rycAk

doktor nauk prawnych, wykładowca

na uczelni Łazarskiego, sędzia Sądu

rejonowego dla m.st. Warszawy,

przez siedem lat pracował

w departamencie sądów, organizacji

i analiz wymiaru sprawiedliwości

Ministerstwa Sprawiedliwości

Jest pan pomysłodawcą i współ-

autorem raportu „Wynagradzanie

pracowników sądów powszechnych”

opublikowanego pod koniec 2014 r.

Co to jest za dokument?

Jest to pierwszy w historii polskiego są-

downictwa szczegółowy raport dotyczą-

cy wynagradzania pracowników. Raport

prezentuje wyniki badania, którym objęto

ok. 30 tys. pracowników, w tym dyrekto-

rów sądów, referendarzy sądowych, asy-

stentów sędziów, kuratorów sądowych,

urzędników i pracowników sądów, a także

pracowników rodzinnych ośrodków dia-

gnostyczno-konsultacyjnych. Nie obej-

muje sędziów, ponieważ ich wynagrodze-

nia są sztywno ustalone w ustawie, stąd

wiadomo, ile wynoszą. Dane pochodziły

z 223 sądów rejonowych, 44 sądów okrę-

gowych i 6 sądów apelacyjnych. Dotyczyły

realnie wypłaconych wynagrodzeń. Nie

jest to zatem wróżenie z fusów czy pro-

gnozowanie ankietowe. Wyniki oparte

są na konkretnie wypłaconych wynagro-

dzeniach w okresie 12 kolejnych miesięcy

wraz z wszystkimi dodatkowymi, w tym

z trzynastką, i są wyrażone brutto. Raport

powstał na Uczelni Łazarskiego w War-

szawie.

Wynika z niego, że wynagradzanie

pracowników sądów jest mocno zróżni-

cowane, zarówno jeżeli chodzi o szczeble

sądów, jak i same stanowiska.

Jest to skutek wielu przyczyn i czynników,

ale można z całą pewnością powiedzieć

o trzech. Po pierwsze jest to skutek nie-

prawidłowo skonstruowanych przepisów

w zakresie wynagradzania urzędników

i pracowników sądów, w tym szczególnie

fatalnie zbudowanej tabeli wynagrodzeń

zasadniczych w rozporządzeniu ministra

sprawiedliwości regulującego zasady wy-

nagradzania pracowników sądów. Tabela

ta zamieszczona obecnie jako załącznik

nr 3 do rozporządzenia MS z kwietnia 2013 r.

ma zdecydowanie zbyt dużą rozpiętość

widełek, czyli maksymalnych i minimal-

nych stawek tych wynagrodzeń. Tak samo

skonstruowana była tabela co najmniej

od 2001 r. Tabela pozwala na opłacanie

pracowników na takich samych stano-

wiskach zatrudnionych w tym samym

sądzie od kwoty 1,5 tys. zł do 5,2 tys. zł.

To łatwo prowadzi do nieodpowiednich

praktyk, co wyraźnie pokazuje mój raport.

Po drugie wynika to z nieprawidłowej po-

lityki płacowej w konkretnych sądach. Po

trzecie z braku autentycznego dialogu

społecznego w sądach, tj. niedoceniania

roli związków zawodowych, czyli jedynego

w praktyce przedstawicielstwa pracowni-

ków, jaki dopuszcza ustawa.

Jak duże są różnice w wynagrodzeniach?

Tak. Takie różnice występują niemal we

wszystkich grupach stanowisk. Można

też zauważyć pewne tendencje. Z badań

wynika, że kierownicy oddziałów admini-

stracyjnych są opłacani lepiej niż kierow-

nicy sekretariatów wydziałów. Kierownicy

sekretariatów wydziałów wraz z zespo-

łami pracowników wydziałów stanowią

bezpośrednie wsparcie dla pracy orzecz-

niczej sędziów, podczas gdy kierownicy

oddziałów administracyjnych (oddziałów

kadr, finansowych, administracyjnych,

gospodarczych, informatycznych) stano-

wią wsparcie dla pozaorzeczniczej pra-

cy administracyjnej dyrektorów sądów

i prezesów sądów. Skutkiem powyższego

jest to, że w sądach powszechnych wyż-

sze wynagrodzenia otrzymują pracow-

nicy niezwiązani z główną i podstawową

działalnością sądów, jaką jest działalność

orzecznicza. Wydaje się, że tendencja po-

winna być odwrotna.

Jakie są inne niepokojące zjawiska?

Należy przeprowadzić zmiany w całym

obszarze zarządzania zasobami ludzkimi

w sądownictwie, a nie tylko w zakresie

wynagrodzeń. Zmiany powinny być sys-

temowe, tj. obejmujące wszystkie sądy,

co możliwe jest jedynie dzięki inicjatywie

legislacyjnej ministra sprawiedliwości.

Najszybszą metodą byłoby opracowanie

nowej ustawy o pracownikach sądów

i prokuratury, a także rozporządzeń wyko-

nawczych. Na etapie założeń do projektu

ustawy należy podjąć decyzję co do mo-

delu zatrudnienia poszczególnych grup

pracowników sądów lub wobec wszystkich

pracowników sądownictwa powszechne-

go. Trzeba bowiem przesądzić, czy ma być

to model kariery (służba sądowa podobna

do służby cywilnej), czy model pozycyjny

(charakterystyczny dla myśli anglosaskiej).

Ogólne założenia przełożą się na rozwią-

zania szczegółowe. Bez względu na decy-

zję co do opracowania nowej ustawy nale-

ży już teraz podjąć niezwłoczne działania

zmierzające do poprawy wychwyconych

w raporcie nieprawidłowości. Możliwe jest

też zawarcie dla większości pracowników

sądów ponadzakładowego układu zbioro-

wego pracy. Z taką inicjatywą występował

już NSZZ „Solidarność” Pracowników Są-

downictwa.

Czy można zlikwidować wykazane

kominy płacowe?

WOJTeK GóRSKi

Z naszych badań wynika wyraźna gradacja

w wysokości wynagrodzeń w zależności

od szczebla sądu. Najwyższe wynagrodze-

nia na tych samych lub porównywalnych

stanowiskach otrzymują pracownicy są-

dów apelacyjnych, najniższe – pracownicy

sądów rejonowych. Dzieje się tak, mimo

że co do zasady pracownicy sądów rejo-

nowych zatrudnieni na tych samych lub

porównywalnych stanowiskach w pionie

orzeczniczym (w wydziałach) mają wię-

cej obowiązków niż pracownicy sądów

wyższych szczebli. Wystarczy porównać

dane statystyczne publikowane przez

Ministerstwo Sprawiedliwości, z których

wynika, że 91–92 proc. wszystkich spraw

załatwianych jest przez sądy rejonowe,

7–8 proc. przez sądy okręgowe oraz

Badanie wykazuje, że istnieją istotne,

sięgające nawet 80 proc., różnice w wy-

sokości wynagrodzeń pracowników za-

trudnionych na tych samych lub porów-

nywalnych stanowiskach. Nie wynikają

co do zasady z różnic w zakresie wyso-

kości dodatków stażowych. Przykładowo

różnice w wysokości wynagrodzeń mię-

dzy najniższym i najwyższym osiągają

4344 zł w grupie stanowisk dyrektorów

sądów okręgowych, 4188 zł w grupie sta-

nowisk głównych księgowych w sądach

okręgowych, 2640 zł w grupie stanowisk

kierowników sekretariatów wydziałów

w sądach okręgowych, 3683 zł w grupie

kuratorów okręgowych, 1659 zł w grupie

stanowisk asystentów sędziów w sądach

apelacyjnych, 3359 zł w grupie stanowisk

Zwraca uwagę powszechne wynagra-

dzanie pracowników sądów dodatka-

mi specjalnymi z tytułu okresowego

zwiększenia obowiązków lub powie-

rzenia dodatkowych zadań. W niektó-

rych grupach stanowisk jest to w zasa-

dzie reguła, podczas gdy przyznawanie

takich dodatków powinno mieć raczej

charakter doraźny i sporadyczny. Takie

dodatki otrzymuje na przykład: 68 proc.

głównych księgowych, 51 proc. asysten-

tów sędziów, 45 proc. kierowników se-

kretariatów wydziałów, 43 proc. kura-

torów okręgowych i 31 proc. kuratorów.

Czy pracownik sądu w Warszawie,

Krakowie i w małej miejscowości

otrzyma pensję takiej samej wysokości?

Nasz raport pokazuje, że nie. Co cieka-

we, sądy zlokalizowane w większych

miejscowościach dość często oferują

niższe wynagrodzenie niż te zlokalizo-

wane w mniejszych miejscowościach.

Takie różnicowanie stanowisk może

budzić kontrowersje, jednak czy jest

zgodne z prawem?

Kierownicy oddziałów

administracyjnych są opłacani

lepiej niż kierownicy sekretariatów

wydziałów. A to ci drudzy wraz

z zespołami pracowników

wydziałów stanowią bezpośrednie

wsparcie dla pracy orzeczniczej

sędziów

Duże różnice w wynagrodzeniach na ta-

kich samych stanowiskach budzą zasad-

nicze wątpliwości co do przestrzegania

w sądach zasady jednakowego wynagro-

dzenia za jednakową pracę lub za pracę

o jednakowej wartości, która wynika także

z norm prawa międzynarodowego. Mó-

wią o tym zarówno art. 7 lit. a Między-

narodowego Paktu Praw Gospodarczych,

Społecznych i Kulturalnych, jak i art. 18

par. 1 polskiego kodeksu pracy.

Czy należy zmienić ten stan rzeczy?

A jeśli tak, to w jaki sposób?

Można na dwa sposoby. Po pierwsze

od strony legislacyjnej. Po drugie przez

zmiany wysokości wynagrodzeń w da-

nym sądzie. Dyrektorzy sądów mają pra-

wo w świetle znanego orzecznictwa Sądu

Najwyższego oraz poglądów nauki prawa

pracy wypowiedzieć warunki pracy i płacy

pracowników, których wynagrodzenia są

bezzasadnie wyższe w porównaniu z in-

nymi zatrudnionymi na tych samych lub

porównywalnych stanowiskach w tym

samym sądzie. Jest też opcja podwyższe-

nia wynagrodzeń, co oznaczałby wyrów-

nywanie wynagrodzeń niższych do tych

najwyższych w danej grupie stanowisk.

Podobne zmiany mogą być osiągnię-

te w grupie stanowisk asystentów sę-

dziów, przy czym nie wyobrażam sobie,

aby wchodziła tu w grę opcja wyrówny-

wania w dół. To są stanowiska wyma-

gające rozległej i solidnej wiedzy praw-

niczej, więc w tej grupie konieczne jest

podwyższenie wynagrodzeń. Powiem

więcej, asystenci sędziów powinni za-

rabiać niewiele mniej niż referendarze

sądowi, a na pewno więcej niż urzędnicy.

W przeciwnym razie w sądownictwie po-

wszechnym nie będziemy mieli asysten-

tów sędziów o odpowiednim dla ich za-

dań poziomie merytorycznym. W grupie

urzędników sądowych i pracowników są-

dów minister sprawiedliwości powinien

zmienić swoje rozporządzenie z kwietnia

2013 r. regulujące zasady wynagradzania

pracowników sądów, szczególnie tabe-

lę wynagrodzeń zasadniczych, o której

wspominałem wcześniej. Należy pod-

kreślić, że w dużej mierze zmiany te są

możliwe z poziomu kompetencji Mini-

sterstwa Sprawiedliwości, ponieważ nie

jest konieczna w tym zakresie nowelizacja

ustawy o pracowników sądów i proku-

ratury. Większe zmiany prowadzące do

wprowadzenia kompleksowego, nowego

systemu wynagradzania obejmującego

wszystkie grupy stanowisk możliwe są

tylko z poziomu ustawy.

Rozmawiała Paulina Mierzejewska

Całość wywiadu

czytaj w serwisie

Prawnik.pl

„Prawnik” powstaje we współpracy z

Krajową Radą Sądownictwa Naczelną Radą Adwokacką Krajową Radą Komorniczą

Krajową Izbą Doradców Podatkowych Krajową Radą Radców Prawnych

Krajową Radą Notarialną

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

Dariusz Świecki

PoStać tygodnia

prawnik

20–22 lutego 2015 nr 35 (3928)

gazetaprawna.pl

Z medialnym doświadczeniem

Bez blasku fleszy sędzia

Dariusz Świecki objął funkcję

rzecznika prasowego Sądu

Najwyższego

Paulina Szewioła

paulina.szewiola@infor.pl

o tym jak prof. Piotr Hofmań-

ski został wybrany na sędzie-

go Międzynarodowego Trybu-

nału Karnego w Hadze, stało

się jasne, że wkrótce pożegna

się z Sądem Najwyższym, a na stanowi-

sku rzecznika prasowego SN powstanie

wakat. Zadanie odpowiadania na trudne

pytania dziennikarzy przypadło sędzie-

mu Dariuszowi Świeckiemu.

Choć urzęduje on od niedawna, zdążył

już omówić z I prezes SN Małgorzatą

Gersdorf główne cele polityki medial-

nej Sądu Najwyższego. – Mamy pomysł,

żeby SN sam wychodził z informacja-

mi na temat spraw, w których rozstrzy-

ga o ważnych kwestiach społecznych.

Obecnie częściej bowiem wytyka nam

się błędy i potknięcia, aniżeli chwali za

dobrą pracę. Dlatego chcemy przejąć ini-

cjatywę – mówi Dariusz Świecki. I do-

daje: – W ten sposób zamierzamy tak-

że wykreować lepszy wizerunek całego

polskiego sądownictwa.

Wskazuje również na swoją rolę

w tym procesie. – Nie może być tak,

że sędzia będzie komentował własne

orzeczenia. To byłoby niedopuszczalne

w sytuacji, kiedy de facto w naszym sys-

temie procesowym występuje sąd, a nie

sędzia. I tutaj widzę właśnie swoją rolę.

Jako rzecznik prasowy będę się starał

prostym językiem tłumaczyć intencje

sądu – deklaruje.

Prof. Tomasz Grzegorczyk, sędzia SN

z Izby Karnej, nie ma wątpliwości, że Da-

riusz Świecki będzie godnym następcą

prof. Hofmańskiego. – Jest wyjątkowo

kontaktowy, co może mu ułatwić od-

nalezienie się w nowej roli rzecznika

prasowego SN – dodaje.

Mediów sędzia Świecki się nie oba-

wia, bo miał z nimi styczność już nie-

raz. Przede wszystkim w okresie, gdy

sprawował funkcję prezesa Sądu Rejo-

nowego w Łodzi.

– W tym czasie nie było jeszcze in-

stytucji rzecznika prasowego. Dlate-

go osobą, która udzielała wypowiedzi

dziennikarzom, był właśnie prezes sądu

– tłumaczy sędzia Świecki. Orzekał też

w wielu głośnych procesach. Pracując

jeszcze w Sądzie Okręgowym w Łodzi,

rozpoznawał sprawę znanego wówczas

łódzkiego dziennikarza, oskarżonego

o zabójstwo ciężarnej żony. Na począt-

ku lat 90. ubiegłego wieku żyła nią cała

Polska. – Doskonale ją pamiętam. Za-

padł wtedy wyrok uniewinniający, który

sąd wyższej instancji utrzymał w mocy

– relacjonuje sędzia.

W SN już poniekąd z urzędu sądził

w sprawach najcięższego kalibru. Sam

za najtrudniejszą uważa proces doty-

czący członków plutonu specjalnego

ZOMO odpowiedzialnych za pacyfikację

kopalni Wujek. Od ich strzałów zginęło

wówczas dziewięciu górników. Skład

orzekający SN, któremu przewodniczył

sędzia Świecki, utrzymał w mocy wy-

roki skazujące wydane przez sądy niż-

szych instancji. – Ta sprawa była naj-

trudniejsza pod wieloma względami.

Po pierwsze z uwagi na ogrom tragedii,

która się wtedy wydarzyła. Po drugie

ze względu na trudności dowodowe

oraz problematykę dotyczącą zakre-

su odpowiedzialności poszczególnych

oskarżonych – wymienia sędzia. I doda-

je: – Miała ona również swój określony

wydźwięk społeczny. Pozostawała też

kwestia prawdy historycznej i pewnej

satysfakcji dla rodzin ofiar.

Dariusz Świecki to jednak nie tyl-

ko obyty medialnie nowy rzecznik SN,

ale również, a może przede wszystkim,

ceniony sędzia. – Jest świetnym praw-

nikiem, w kwestii interpretacji prze-

pisów otwartym na rzeczowe argumen-

ty. Kładzie duży nacisk na prawidłowy

przebieg procesu i jego rzetelność. A do

tego jest dość stanowczy przy prowa-

dzeniu spraw, dbając o ich tok – uważa

prof. Grzegorczyk.

Kilka lat temu Dariusz Świecki równo-

legle z praktyką orzeczniczą zaczął roz-

wijać karierę uniwersytecką, którą kon-

tynuuje do dziś jako adiunkt w Katedrze

Postępowania Karnego i Kryminalistyki

na UŁ. – Zawsze pociągało mnie pisanie.

Dlatego gdy w „Przeglądzie Sądowym”

opublikowano mój pierwszy artykuł, po-

czułem się zmotywowany, żeby podążać

w tym kierunku. Stąd decyzja o pójściu

na studia doktoranckie – wyjaśnia sędzia

Świecki. Obecnie może się pochwalić już

stopniem naukowym doktora habilito-

wanego, a swoje zamiłowanie do pisania

realizuje w formie cenionych na rynku

prawniczym książek i komentarzy z za-

kresu procedury karnej.

Prof. Tomasz Grzegorczyk uważa ten

związek nauki z praktyką za bardzo

wartościowy. Zdradza też, że studenci

chętnie zapisują się na zajęcia do pana

sędziego, ponieważ umie przekazać wie-

dzę w przystępny sposób.

Prywatnie Dariusz Świecki stara się

znajdować czas na przyjemności – ostat-

nio zajmowała go lektura książek Zyg-

munta Miłoszewskiego, bo znajomi po-

wiedzieli mu, że „Uwikłania” i „Ziarna

prawdy” prawnik nie może nie znać.

Chętnie sięgnął też po kontynuację przy-

gód słynnego detektywa Poirota napi-

saną przez Sophie Hannah. Poza tym

lubi aktywność fizyczną, jednak głównie

taką, która wiąże się z rywalizacją. Co nie

może dziwić, biorąc pod uwagę, że gdy-

by nie poszedł na prawo, to w planach

miał karierę sportową.

ReKlAMA

WOJTeK GóRSKI

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

Kodeks spółek handlowych

opinie

Jeszcze prawo czy już gimn

MATeRIAły PRASOWe

Andrzej KidybA

prof. zw. dr hab., kierownik Katedry

Prawa Gospodarczego i Handlowego

na UMCS w Lublinie

Dokonując

nowelizacji kodeksu

spółek handlowych,

stworzono

przepisy, które

niosą problemy

interpretacyjne

i zmuszają do snucia

domysłów

poprzednim fe-

lietonie („Szyb-

ko, szybciej,

jeszcze szyb-

ciej”, Prawnik

z 16 stycznia

2015 r.) oceni-

łem wchodzącą w życie w połowie stycz-

nia nowelizację kodeksu spółek handlo-

wych, dokonaną ustawą z 28 listopada

2014 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 4). Dotyczyła

ona, najogólniej rzecz ujmując, interneto-

wego tworzenia spółek jawnych i koman-

dytowych, zmian umów spółek jawnych,

komandytowych i z ograniczoną odpo-

wiedzialnością, podejmowania w tych

spółkach uchwał za pomocą wzorca itd.

Starałem się być wyważony i dostrzegać

również pewne pozytywy tych zmian. Było

mi o tyle trudno, że wiedząc o dziwolągu,

jaki w tej ustawie siedzi, nie zająknąłem

się o nim w ogóle, planując, że poświęcę

mu odrębny felieton.

Rzecz odnosi się do kwestii dla spółek

z o.o. i akcyjnej bardzo ważnych, tj. zawie-

rania umów z członkami zarządu (art. 210

par. 1 i 379 par. 1 k.s.h.) oraz dokonywa-

nia tzw. czynności prawnych z samym

sobą (art. 210 par. 2 i 379 par. 2 k.s.h.). Na

podstawie wprowadzonych zmian warto

pokazać, jakie są efekty konstruowania

przepisów prawnych na zasadzie „szybko,

szybciej, jeszcze szybciej”.

Historycznie rzecz ujmując, problem re-

prezentacji przy zawieraniu umów i spo-

rach między spółką a członkiem zarządu

był na gruncie kodeksu handlowego i ko-

deksu spółek handlowych uregulowany

w sposób zbliżony. W takich sytuacjach

spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub

pełnomocnik powołany uchwałą zgro-

madzenia wspólników (walnego zgroma-

dzenia). W kodeksie handlowym w spółce

z o.o. pełnomocnicy tacy mogli być po-

woływani uchwałą wspólników. Obecnie

art. 210 par. 1 i 379 par. 1 brzmią następu-

jąco (co jest istotne w kontekście zmian

nowelizacyjnych z 28 listopada 2014 r.):

„W umowie między spółką a członkiem

zarządu oraz w sporze z nimi spółkę re-

prezentuje rada nadzorcza lub pełnomoc-

nik powoływany uchwałą zgromadzenia

wspólników” (walnego zgromadzenia

w spółce akcyjnej).

Dużo poważniejszy problem związany

był natomiast z uregulowaniem zawiera-

nia umów, ale w sytuacji specyficznej, tj.

gdy w spółce jednoosobowej wspólnik jest

zarazem jedynym członkiem zarządu. Ten

problem nie był uregulowany w kodek-

sie handlowym, natomiast w pierwotnej

wersji kodeksu spółek handlowych, obo-

wiązującej do początku 2004 r., uregulo-

wany był fatalnie

(dawne art. 173

i 303 k.s.h.). Po-

nieważ przepisy

te były niejasne

w kontekście

obowiązujących art. 210 i 379, doszło do

słusznej ingerencji ustawodawcy. Dziś

zagadnienie to jest uregulowane jako par.

2 art. 210 i par. 2 art. 379 k.s.h. I tu znowu

warto zacytować treść przepisu w kon-

tekście zmiany nowelizacyjnej z 28 listo-

pada 2014 r.: „W przypadku gdy wspól-

nik, o którym mowa w art. 173 par. 1, jest

zarazem jedynym członkiem zarządu,

przepisu par. 1 nie stosuje się. Czynność

prawna między tym wspólnikiem a repre-

zentowaną przez niego spółką wymaga

formy aktu notarialnego. O każdorazo-

wym dokonaniu takiej czynności praw-

nej notariusz zawiadamia sąd rejestro-

wy, przesyłając wypis aktu notarialnego”.

Innymi słowy, kodeks spółek handlo-

wych dopuszcza wyraźnie możliwość do-

konywania tzw. czynności prawnych z sa-

mym sobą w jednoosobowych spółkach

z o.o. i akcyjnej w sytuacji, gdy wspólnik

jest jednocześnie jedynym członkiem za-

rządu. Nie mają zastosowania wówczas

ogólne zasady zawierania umów między

spółką a członkiem zarządu określone

w par. 1, czyli przez radę nadzorczą albo

pełnomocnika, a dodatkowo, aby zapobiec

m.in. antydatowaniu takich czynności,

wprowadzono wymóg formy aktu nota-

rialnego dla takich czynności i obowiązek

zawiadomienia sądu rejestrowego.

Tyle tła dla nowego brzmienia art. 210

i 379 k.s.h. W przepisach tych nowelizacją

z 28 listopada 2014 r. dodany został par. 1

określający, że: „Pełnomocnictwo, o któ-

rym mowa w par. 1, udzielone w celu

zawarcia z członkiem zarządu umowy

spółki, która ma być zawarta przy wy-

korzystaniu wzorca umowy, może być

udzielone przy wykorzystaniu wzorca

udostępnionego w systemie teleinfor-

matycznym”. Jakich umów miałoby

dotyczyć to pełnomocnictwo in-

ternetowe? Z treści par. 1

art. 210 i 379 k.s.h. wynika,

że „udzielone w celu

zawarcia z człon-

kiem zarządu

umowy spół-

ki”, i do tego:

„która ma być

zawarta przy

wykorzystaniu

wzorca umowy”.

Nie może być więc wąt-

pliwości, że przy pełno-

mocnictwie internetowym

nie będzie można udzielić go

do zawarcia wszelkich umów

między członkiem zarządu a spół-

ką (np. umów o pracę, dzierżawy,

sprzedaży), a jedynie do zawarcia

z członkami zarządu nowej umowy

spółki. O jakąż więc sytuację może

chodzić w par. 1

? W tej nowej spółce

wspólnikami mogą być spółka matka

i członek jej zarządu, a spółką docelową

spółka jawna, komandytowa

i z o.o., bo tylko one

Próba interpretacji przepisów k.s.h.

dotyczących spółki akcyjnej w oparciu

o wzorce zawarte w przepisach rozporządzeń

o spółkach jawnej, komandytowej i z o.o.

wymaga wielkiej wyobraźni

korzystania z systemu teleinformatycz-

nego i podejmowania w nim czynności

związanych z zawiązaniem spółki jaw-

nej i komandytowej przy wykorzystaniu

wzorca umowy oraz innych czynności

wykonywanych w systemie teleinforma-

tycznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 64 i 65), aby

istnienie tego wymogu stwierdzić.

Z kolei w analogicznym rozporządze-

niu dotyczącym spółki z o.o. (z 29 grud-

nia 2011 r.) mowa jest już tylko o podpisie

elektronicznym, ale nie bezpiecznym czy

zaufanym. Ponadto nie ma tam w ogó-

le odniesienia do jakichkolwiek innych

czynności poza sporządzeniem z wykorzy-

staniem formularza: umowy spółki z o.o.,

listy wspólników i oświadczenia człon-

ków zarządu o wniesieniu wkładów na

pokrycie kapitału zakładowego. A zatem

rozporządzenie to nie może już znaleźć

zastosowania do uchwały o powołaniu

pełnomocnika, o której mowa w nowo-

dodanym do art. 210 i 379 par. 1

. Powstaje

więc pytanie o to, jakim rodzajem pod-

pisu ma zostać opatrzona taka uchwała.

Z samego wzoru możemy wywnioskować

jedynie to, czyj ma to być podpis (tj. prze-

wodniczącego zgromadzenia).

Równie ciekawie wygląda sytuacja

w przypadku dodanego do art. 210 i 379

k.s.h. paragrafu 3. Zgodnie z nim „wymogu

aktu notarialnego, o którym mowa w par. 2,

nie stosuje się do czynności prawnej do-

konywanej przy wykorzystaniu wzorca

udostępnionego w systemie informatycz-

nym”. Paragrafy 2 i 3 odnoszą się do spółek

jednoosobowej z o.o. i akcyjnej, dotyczą

jednak tworzenia spółek jawnych, koman-

dytowych i z o.o. Skąd wiemy, że

chodzi o trzy rodzaje spółek? Bo

tylko one mogą być utworzo-

ne z wykorzystaniem wzor-

ca, co wynika ze zmienio-

nych przepisów (patrz

wcześniej).

Dalsza zagadka:

dlaczego przy re-

zygnacji z for-

my aktu no-

tarialnego nie

sformułowano

również wymo-

gu podpisu elek-

tronicznego? Musi-

my sięgnąć do art. 23¹

i 106¹ k.s.h. (dotyczą-

mogą być tworzone za pomocą wzorca.

Czyli musimy kartkować kodeks, aby zna-

leźć odpowiedź na postawione pytanie.

Oznacza to w konsekwencji, że tylko

do takich umów można będzie stosować

wzór pełnomocnictwa. Jak już stwierdzi-

łem, do wszelkich innych już nie. Uchwała

o udzieleniu pełnomocnictwa powinna

być opatrzona bezpiecznym lub zaufa-

nym podpisem elektronicznym. Ale skąd

wiemy, że bezpieczny podpis jest koniecz-

ny? Przecież w art. 210 par. 1¹ i 379 par.

1¹ nie ma o tym mowy. Musimy wyko-

nać skok intelektualny do rozporządzeń

ministra sprawiedliwości z 13 stycznia

2015 r. w sprawie trybu zakładania konta

w systemie teleinformatycznym, sposobu

cych spółki jawnej i komandytowej),

w których paragraf 2 wymaga, aby za-

warta umowa była opatrzona bezpiecz-

nym podpisem elektronicznym oraz

art. 157¹ k.s.h. (dotyczącego spółki z o.o.),

który wymaga jedynie podpisu elektro-

nicznego, ale już nie bezpiecznego. Chy-

ba jakoś sobie poradziliśmy z wyjaśnie-

niem. Może łatwiej to poszło w spółce

z o.o., ale w spółce akcyjnej? To jej doty-

czy problem, który jawi się jako dziwo-

ląg. W samych przepisach działu o spółce

akcyjnej brak jest jakiegokolwiek odnie-

sienia do zawierania umów, podejmo-

wania uchwał itd. w oparciu o wzorzec,

poza nowo wprowadzonym art. 379 par. 1¹

i par. 3. Gdzie więc szukać odpowiedzi?

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

prawnik

20–22 lutego 2015 nr 35 (3928)

gazetaprawna.pl

nastyka

Nie ma jej w przepisach o spółce akcyj-

nej Drogi Czytelniku, ale jest w załącz-

nikach rozporządzeń ministra sprawie-

dliwości z 14 stycznia 2015 r. w sprawie

określenia wzorców dotyczących spółek

jawnej, komandytowej i z o.o. (a nie spółki

akcyjnej!), udostępnianych w systemie te-

leinformatycznym. Tam znajdą się odpo-

wiedzi, jakie wzorce stosujemy do spółki

akcyjnej. Nie mamy jednak odpowiedzi,

w jaki sposób walne zgromadzenie (a nie

akcjonariusze) powinno podjąć uchwałę.

Pewnie po prostu ją przegłosować. Zasa-

dą przecież jest, że walne zgromadze-

nie musi być formalnie zwołane w trybie

przepisów kodeksu spółek handlowych

(art. 402) i jest ważne bez względu na licz-

bę reprezentowanych na nim akcji. Chy-

ba że zastosujemy art. 405 k.s.h., zgodnie

z którym uchwały można podjąć mimo

braku formalnego zwołania, jeżeli cały

kapitał zakładowy jest reprezentowany,

a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu

dotyczącego walnego zgromadzenia.

Czy mamy już odpowiedź, jak takie

e-uchwały w spółkach akcyjnych powin-

ny być podjęte? Nie do końca, bo przecież

można wziąć udział w walnym zgroma-

dzeniu przy wykorzystaniu środków ko-

munikacji elektronicznej (art. 406

). A do

tego, co jeszcze jest potrzebne dla waż-

ności uchwał? Podpis przewodniczącego

walnego zgromadzenia; z tym, że – jak

była o tym mowa wyżej – jeśli chodzi

o uchwałę powołującą pełnomocnika do

zawarcia z wykorzystaniem wzorca umo-

wy spółki z o.o., nie wiemy jaki. Wynika

z tego, że w art. 210 par. 1

i 379 par. 1

cho-

dzi de facto nie o podjęcie uchwały przy

wykorzystaniu wzorca (jak sugeruje treść

przepisu), lecz jedynie o transponowanie

przez przewodniczącego zgromadzenia

wyników standardowo podjętej uchwały

do wzorca udostępnianego w systemie

teleinformatycznym.

Może jestem człowiekiem małej wy-

obraźni, bo próba interpretacji przepisów

k.s.h. dotyczących spółki akcyjnej w opar-

ciu o wzorce zawarte w przepisach roz-

porządzeń o spółkach jawnej, komandy-

towej i z o.o. wymaga wielkiej. Dokonując

nowelizacji wprowadzonej 28 listopada

2014 r., stworzono przepisy, które nio-

są problemy interpretacyjne, zbyt dużo

trzeba się domyślać, dokonywać skoków

intelektualnych. Można byłoby się tego

ustrzec, gdyby prace nad nowelizacją

przebiegały w normalnym, a nie przy-

spieszonym tempie. To już nie prawo, to

gimnastyka.

kongres

pod patronatem DGP

Jakość materiałów na walne zgromadzenie?

Metoda kopiuj/wklej wciąż stosowana

Kolejny Kongres Prawników Spółek Giełdowych SEG jest doskonałą

okazją do tego, by zwrócić uwagę na praktyczne problemy pojawiające

się w związku z organizacją walnych zgromadzeń

i innych powodów miały miejsce później

odwoływania walnego zgromadzenia,

zdejmowanie punktów z porządku obrad,

organizowanie walnego zgromadzenia

„w sali obok”. W konsekwencji powsta-

wały trudne pytania do rozstrzygnięcia

bez udziału właściwych sądów: o to, czy

można było tak zrobić, czy też nie, i o to,

które z walnych było ważniejsze.

Pamiętajmy też, że w świetle noweli-

zacji kodeksu spółek handlowych zwo-

łanie nadzwyczajnego walnego zgro-

madzenia to zarówno przywilej, jak

i obowiązek. Wszelkie próby omijania

go wpływają na ogólny wizerunek spół-

ki na rynku.

Tematem pochodnym do wizyty ak-

cjonariusza w jego biurze maklerskim

i zgłoszenia chęci uczestnictwa w kon-

kretnym walnym zgromadzeniu jest fakt

braku odnotowania takowego przez sze-

roko rozumiany system biura makler-

skiego i w konsekwencji brak akcjona-

riusza na liście pobranej przez spółkę

z Krajowego Depozytu Papierów Warto-

ściowych. Jeśli akcjonariusz ma, mówiąc

kolokwialnie, „papier” z biura makler-

skiego, powinien móc wziąć udział w ob-

radach walnego zgromadzenia. Winny

w takim przypadku jest bowiem system,

na pewno nie akcjonariusz.

Możliwość udzielenia pełnomocnictwa

w postaci elektronicznej to długo oczeki-

wany i bardzo dobry przepis ułatwiający

obecność pełnomocników akcjonariuszy

na walnych zgromadzeniach. Tylko po co

ten przepis komplikować, wymagając od

pełnomocnika, który z niego korzysta,

imienne idący w niektórych przypad-

kach w kilkadziesiąt tysięcy osób! Jest

potem co załączyć do protokołu nota-

rialnego i co przeglądać, jeśli przygoto-

waliśmy pełną listę, a było obecnych 10

akcjonariuszy.

Dobry przewodniczący obrad walnego

zgromadzenia jest gwarancją nie tylko

sprawnej realizacji porządku obrad, ale

i braku błędów w sposobie jego procedo-

wania. Dobry i doświadczony w tej mate-

rii prawnik to właściwa osoba. Pozostaje

jeszcze kwestia jego uprawnionej obec-

ności na walnym zgromadzeniu, ale to

już wszyscy wiedzą, jak zrobić.

Nie chciałbym się dalej zagłębiać

w problematykę i merytorykę obrad wal-

nych zgromadzeń, bo to temat rzeka,

natomiast chciałbym się odnieść w tym

miejscu do techniki i informatyki na

walnych zgromadzeniach w kontekście

systemów do głosowania i najnowszych

przepisów kodeksu spółek handlowych

dotyczących uczestniczenia w obradach

przy wykorzystaniu środków komunika-

cji elektronicznej.

System informatyczny liczący głosy

w głosowaniach na walnych zgroma-

dzeniach jest już standardem i wbrew

temu, co część rynku w dalszym ciągu

sądzi, to raczej jego brak może genero-

wać problemy w zakresie zarówno taj-

ności jak i poprawności liczenia głosów.

Rozmaitość możliwych typów głosowań,

jak: jawne, tajne, z podziałem głosów,

z wyłączeniami grup akcji, z uprzywi-

lejowaniami, z wykluczeniami poszcze-

gólnych akcjonariuszy, z dynamicznym

tworzeniem grup akcjonariuszy, nie po-

zostawia złudzeń. Szybciej zawiedzie for-

ma tradycyjna, kartkowa niż sprawdzony

system informatyczny.

Trochę inaczej ma się sprawa

z e-walnym zgromadzeniem. O ile orga-

nizowanie takowego przy kilku uczestni-

czących w nim zdalnie i aktywnie akcjo-

nariuszach nie stwarza problemu i działa

na rynku, o tyle trudno sobie wyobrazić

sytuację, w której będzie takich akcjona-

riuszy kilkudziesięciu lub kilkuset, co

było planowane w celu upowszechnie-

nia instytucji walnego zgromadzenia

wśród drobnego akcjonariatu. Wystar-

czającą dla zrealizowania tego celu jest

transmisja obrad walnego zgromadzenia

w internecie i dobra bieżąca komuni-

kacja spółki z rynkiem inwestorskim.

Problemy e-walnego zgromadzenia to

jeszcze biała karta w orzecznictwie sądo-

wym i chyba nie do końca warto tę kartę

zapisywać, dopóki istnieją jakiekolwiek

niedopowiedzenia i znaki zapytania. Te

ostatnie należałoby w końcu wyjaśnić,

aby nie stały się argumentem w sporach

korporacyjnych.

W przededniu sezonu zwyczajnych

walnych zgromadzeń pozostaje życzyć

wszystkim podmiotom w nie zaanga-

żowanych, aby były jak najmniej proble-

matyczne i przyniosły same pozytywne

doświadczenia.

VI Kongres Prawników Spółek

Giełdowych, organizowany przez

Stowarzyszenie Emitentów

Giełdowych, odbył się w dniach

17–18 lutego w Jachrance.

Dziennik Gazeta Prawna i Prawnik.pl

były patronami medialnymi wydarzenia

fOT. MAT. PRASOWe

Andrzej KnAp

panelista Kongresu prawników

Spółek Giełdowych SeG,

prezes zarządu jednej ze spółek

ShUTTeRSTOCK

Przepis kodeksu spółek handlowych

o sposobie zwołania walnego zgroma-

dzenia i terminie publikacji stosownego

komunikatu (do 26 już wszyscy umieją

liczyć) przez spółki publiczne jest jasny

i nie pozostawia niedopowiedzeń. Nie

stwarza też problemu wysłanie informa-

cji raportem bieżącym oraz umieszczenie

ogłoszenia i niezbędnych dokumentów

na stronie internetowej spółki. Z jako-

ścią tych materiałów bywa jednak różnie.

Zdarzają się projekty uchwał z błędami

merytorycznymi, z wykropkowanymi

polami w miejscach szczególnie akcjona-

riuszy interesujących, w kilku kolejnych

wersjach, co rodzi pytanie, która z nich

jest ostateczna. W sporadycznych przy-

padkach akcjonariusze dostają na wal-

nym zgromadzeniu projekt uchwały, któ-

ry różni się od tego zamieszczonego na

stronie internetowej i który nie powstał

w wyniku procedowania w trakcie wal-

nego zgromadzenia. Prowadzi to w kon-

sekwencji do niepotrzebnych przerw,

zamieszania i przedłużania obrad.

Bywa również, że „precyzyjny opis

procedur dotyczący uczestniczenia

w walnym zgromadzeniu i wykony-

wania prawa głosu” oraz formularz

dla pełnomocnika pochodzi z ogłosze-

nia innej spółki i zawiera jej nazwę

w „małym druku” albo jest opatrzony

datą poprzedniego walnego zgroma-

dzenia. Wszechobecne „kopiuj/wklej”

króluje! Uważajmy na to, bo poza oczy-

wistym błędem to również powód do

wstydu.

Kolejnym jasno sprecyzowanym,

a mimo to generującym problemy

przepisem jest ten przewidujący obo-

wiązek wizyty akcjonariusza w biurze

maklerskim (związany z dniem rejestra-

cji uczestnictwa w walnym zgromadze-

niu i zgłoszeniem chęci uczestniczenia

w obradach). Mając w spółce większościo-

wego lub też kilku głównych akcjona-

riuszy, warto się zainteresować, czy aby

nie umknęła im w nawale innych zajęć

wymieniona wizyta. Zdarzało się tak, że

jednak umknęła, i było potem naprawdę

dużo strachu i niepotrzebnych zupełnie

nerwowych działań.

Oczywiste jest, że akcjonariusze po-

winni być traktowani równo, ale z tego

W świetle

nowelizacji

k.s.h. zwołanie

nadzwyczajnego

walnego

zgromadzenia to

zarówno przywilej,

jak i obowiązek.

Wszelkie próby

omijania go

wpływają na ogólny

wizerunek spółki

na rynku

posiadania kompletu papierowych do-

kumentów w chwili stawienia się na sali

obrad walnego zgromadzenia? Chyba tyl-

ko dla zasady i sztuki dla sztuki. W dal-

szym ciągu jest to procedura nagminna,

niepotrzebnie wydłużająca proces reje-

stracji pełnomocnika, a zupełnie zbędna.

Przy okazji rejestracji akcjonariuszy na

walnym zgromadzeniu warto pomyśleć

o tym, jak powinna być skonstruowana

lista obecności. Jak do tej pory nikt wią-

żąco nie wypowiedział się w kwestii tego,

czy lista powinna zawierać wszystkich

uprawnionych do uczestnictwa w obra-

dach akcjonariuszy, czy tylko tych upraw-

nionych i faktycznie przybyłych. Niby

rzecz nieskupiająca uwagi, ale pamię-

tajmy, że w spółkach publicznych jest

również akcjonariat posiadający akcje

fOT.

Prenumerata:

Cena prenumeraty dzIennIKA GAzeTA prAWnA: Wersja Standard – miesięczna (luty 2015 r.): 100,00 zł: – luty–

grudzień 2015 r.: 1050,50 zł: Wersja premium – miesięczna (luty 2015 r.): 116,00 zł – luty–grudzień 2015 r.: 1234,75 zł.

Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata

Plik z chomika:

Pajak77

Inne pliki z tego folderu:

DGP_2014_03_20_kadry_i_place.pdf (2775 KB)
DGP_2014_07_22_firma_i_prawo.pdf (2342 KB)
DGP_2014_01_21_przewodnik_msp_leasing.pdf (522 KB)
DGP_2014_05_14_dotacje_unijne.pdf (361 KB)
DGP_2014_08_04_podatki_i_ksiegowosc.pdf (2859 KB)

DGP_2015_02_20_prawnik.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: