WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH

im. gen. Tadeusza KOŚCIUSZKI

OŚRODEK SZKOLENIA – CYKL TECHNICZNY

       ZATWIERDZAM

             /stanowisko/

   ………..………………

     /stopień imię i nazwisko/

data ………..………….

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu: szkolenie specjalistyczne

z grupą kursu specjalistycznego

specjalność: Obsługa spycharki gąsienicowej szybkobieżnej.

TEMAT 12: BUDOWA ŻURAWI.

        OPRACOWAŁ

……...…………………

/stopień imię nazwisko/

WROCŁAW

TEMAT  12: BUDOWA ŻURAWI.

CELE:     Nauczyć – słuchaczy budowy konstrukcji, mechanizmów i podzespołów żurawi;

                 Zapoznać –słuchaczy z rodzajami, budową cięgien, lin, zbloczy i innymi elementami konstrukcji żurawi;

– słuchaczy z zasadami pracy żurawiami w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycznych;

                 Doskonalić – znajomość zrealizowanego materiału nauczania;

                 Kształtować – właściwą kulturę techniczną.

ZAGADNIENIA I CZAS:

- Rozpoczęcie zajęć                                                        10  min

1.      Konstrukcje nośne żurawi.

2.      Mechanizm podnoszenia zblocza, mechanizm obrotu.

3.      Cięgna, olinowanie, zblocza, bębny linowe, osie, sprzęgła, hamulce, przekładnie zębate, krążki linowe.

4.      Silniki, kaseta sterownicza, skrzynka rozdzielcza, zabezpieczenia układu elektrycznego.

5.      Zawiesia linowe i łańcuchowe, trawersy.

6.      Praca w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycznych.

- Zakończenie zajęć                                                        10 min

FORMA: zajęcia teoretyczne/pokaz

METODA: wykład/pokaz

CZAS: 4 x 45 min

MIEJSCE: sala wykładowa/PST

LITERATURA:

1.      Warunki techniczne dozoru technicznego – Dźwignice i przenośniki. Wymagania ogólne DT-DE-90/WO.

2.      M. Moskwa. – Maszyny inżynieryjne, budowlane i drogowe. Cz. I – WAT wewn. 773/79

3.      Spycharka BAT-M na ciągniku ATT-405. Opis i użytkowanie. – Inż. 495/84.

POMOCE SZKOLENIOWE:

−        foliogramy;

−        rzutnik światła białego;

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

−        spycharka szybkobieżna BAT-M .

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE:

              W trakcie zajęcia przekazać słuchaczom niezbędne wiadomości dla operatora żurawia hydraulicznego spycharki szybkobieżnej BAT-M. W zagadnieniu 1 omówić konstrukcje nośne żurawi. W zagadnieniu 2 omówić budowę i przeznaczenie mechanizmów podnoszenia zblocza i mechanizmów obrotu, ze szczególnym uwzględnieniem żurawia spycharki BAT-M. W zagadnieniu 3 omówić budowę pozostałych elementów żurawi, jak: cięgna, olinowanie, zblocza, bębny linowe, osie, sprzęgła, hamulce, przekładnie zębate i krążki linowe, wskazując poszczególne elementy i ich rozwiązania konstrukcyjne w żurawiu spycharki BAT-M.

W zagadnieniu 4 omówić elementy budowy żurawia spycharki BAT-M: silniki, kaseta sterowa, skrzynka rozdzielcza oraz zabezpieczenia układu elektrycznego. W zagadnieniu 5 omówić budowę i rodzaje zawiesi linowych, łańcuchowych i trawersów. W zagadnienie 6 omówić zasady pracy żurawiami w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycznych, uświadamiając słuchaczom, że bezwzględne przestrzeganie tych zasad daje gwarancje bezpiecznej pracy.

              W czasie zajęcia szeroko stosować techniczne środki przekazu. Zajęcie przeprowadzić w dwóch etapach, pierwszy – na sali wykładowej, przekazując wiadomości teoretyczne, drugi – przy sprzęcie, demonstrując omówione elementy.

PRZEBIEG ZAJĘCIA:

Część wstępna                       

- przyjęcie meldunku;

- podanie tematu i celu zajęć;

- podanie zagadnień i literatury;

- sprawdzenie stopnia przygotowania słuchaczy do zajęć. 

CZĘŚĆ GŁÓWNA – 140 minut.

Zagadnienie 1. Konstrukcje nośne żurawi.

Ze względu na cechy konstrukcyjne, żurawie można podzielić na szereg grup. Omawiane będą tylko te grupy, które są bardziej przydatne, a więc:

- żurawie stałe;

- żurawie przejezdne;

- żurawie jezdniowe;

- żurawie specjalne.

Żurawie stałe.

a)      Żurawie stałe słupowe i plat­formowe.

Żurawiami stałymi nazywamy te żurawie, których konstrukcja nie pozwala na przesuwanie ich z miejsca na miejsce podczas pra­cy. Dzielimy je na dwie podstawowe grupy: słupowe              i platformowe (rys.).

W żurawiu słupowym moment ciężaru przenoszony jest przez poziome parę sił na łożyska słupa. Słup noże być stały lub obro­towy, przy czym odróżnić można jeszcze żurawie słupowe podparte i podwieszone, zależnie od tego czy podpora żurawia znaj­duje się pod czy ponad wysięgnicą. Żurawie słupowe dzielę się na przyścienne i wolnostojące.

Żurawie słupowe przyścienne są to lekkie  konstrukcje rurowe lub profilowe z ręcznym lub mechanicznym napędem mecha­nizmów. Stosowane są najczęściej jako warsztatowe urządzenia transportu wewnętrznego lub w budownictwie do obsługiwania tran­sportu pionowego.

Żurawie stałe platformowe charakteryzuję się tym, że wspor­nik żurawia jest osadzony na platformie albo w łożysku  wieńcowym. Moment ciężaru w tego typu żurawiach przenoszony jest przez pionową parę sił na podpory platformy.

b) Żurawie   masztowe.

Żurawie masztowe, nazywane często żurawiami "Derricka", skła­dają się z pionowego masztu i pochyłego wysięgnika (rys. a, b). Maszt stanowi główny element nośny żurawia, utrzymujący wysięg­nik w pożądanym położeniu. Do końca wysięgnika podwieszony jest wielokrążek.

Wysięgnik dolnym końcem umocowany jest przegubowo u padstawy masztu, a u góry połączony jest za pośrednictwem wielokrążka z wierzchołkiem masztu. Takie rozwiązanie umożliwia po­chylanie wysięgnika w dużym zakresie kątów (do pionu w granicach 10° do 70°). Wysięgnik ma możliwość obrotu również wokół osi pionowej o kat do 360°. Maszty mogą być stałe i obrotów. W pierwszym rozwiązaniu wychylenie boczne wysięgnika uzyskuje się przez obracanie go w łożysku oporowym, w drugim zaś wysięgnik obraca się wraz z masztem. Maszt utrzymywany jest w położe­niu pionowym linami odciągowymi lub za pomocą sztywnych zastrza­łów. 

Żurawie typu pierwszego nazywane są żurawiami masztowymi linowymi, typu drugiego - żurawiami masztowymi zastrzałowymi (kozłowymi).   

Podnoszenie ciężarów, obrót masztu oraz zmiana wysięgu do­konywane są wciągarkami. Pole pracy żurawia masztowego ma kształt pierścienia kołowego lub jego części, którego promienie są odpo­wiednio wysięgnikiem minimalnym i maksymalnym.

c)      Żurawie wieżowe – budowlane.

      Żurawie stałe, tzw. przyścienne, tym różnie się od innych wieżowych, że dolna część wieży zamocowana jest do specjalnej płyty fundamentowej. Wieża kratowa ma możliwość zmieniania wy­sokości przez narastanie członami od góry względnie od dołu. Wy­sięgniki budowane są w układzie wychylnym lub jako stałe z wodzakiem.

Żurawie te charakteryzują się długimi wysięgnikami, rzędu 30-50 m i wysokością podnoszenia powyżej 100 m.

Demontaż takiego żurawia jest dość kłopotliwy, wymaga więc stosowania dodatkowego sprzętu. Transport odbywa się w zespołach na przyczepach lub wózkach holowniczych.

Żurawie przejezdne wieżowe.

Żurawie przejezdne wieżowe (rys.) stanowię podstawowe urządzenie transportu pionowego w budownictwie. Przyczyną tak szerokiego stosowania tych żurawi są ich właściwości jak:

- duży zasięg przestrzenny (duży wysięg i wysokość podno­szenia);

- możliwość samodzielnego przejazdu z ciężarem po torach;

- stosunkowo duża ruchliwość wyrażająca się możliwością realizowania kilku ruchów roboczych równocześnie.

Dzięki tym właściwościom żurawie wieżowe mogę podawać ma­teriały bezpośrednio               z miejsc składowania na miejsce przeznaczenia na budynku bez stosowania dodatkowego transportu pozio­mego.

Ze wszystkich odmian żurawi wieżowych, największe zastosowanie znalazły żurawie torowe.

Z uwagi na różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych posłużo­no się podziałam według pewnych cech, którymi różnie się między sobą poszczególne żurawie, a równocześnie są dla tej grupy żurawi najbardziej istotnymi.

Do takich cech zaliczono:

a)      miejsce ustawienia żurawia;

b)     sposób zmiany wysięgu;

c)      połączenie części obrotowej żurawia z częścią stałą;

d)     miejsce umieszczenia przeciwciężaru;

e)      ruchliwość;

f)       konstrukcja wieży.

Ad a) Niektóre żurawie ustawia się wraz z całym urządzeniem na ziemi, inne zaś na wznoszonej konstrukcji, np. samopodnośne.  Żurawie ustawiane na ziemi poruszają się po ułożonych torach. Żurawie jeżdżące po torach (torze) mają z reguły napędy mechanizmów jazdy elektryczne - silniki indywidualne napędzają poszczególne osie względnie koła.

Ad, b) Istnieją dwa zasadnicze rozwiązania zmiany wysięgu: przez podnoszenie wysięgnika (rys. a, b) (w układzie wychylnym i wypadowym)  oraz za pomocą przejazdu wózka po nieruchomym wy­sięgniku.

Ad c) Część obrotowa łączona jest z częścią stałą za pośrednictwem różnych odmian łożysk.

Najczęściej spotyka się następująca sposoby łożyskowania części obrotowej (rys.).

W żurawiach z nieruchomą wieżą, łożyskowanie uzyskuje się przez łożysko oporowe (l) umieszczone na wierzchołku części stałej żurawia oraz przez tzw. wieniec toczny (2), który może być przytwierdzony do części stałej lub do części obrotowej żurawia. Łożysko oporowe przejmuje wszyst­kie obciążenia pionowe, obciążenia zaś poziome przenoszone są przez wieniec toczny. Częścią obrotową żurawia w tych rozwiązaniach jest głowica, do której przytwierdzony jest wysięgnik.

W żurawiach z obrotową wieżą, część obrotowa jest łożyskowana w trzech rozwiązaniach. Za po­średnictwem łożyska stopowego (3) umieszczonego w dolnej częś­ci i wieńca tocznego, albo tylko za pośrednictwem wieńców tocz­nych (4), które są łożyskiem poprzeczno-wzdłużnym.

Ad d) Wszystkie żurawie, a szczególnie przejezdne wieżowe muszą mieć przeciwciężary dla częściowego zrównoważenia momen­tu wywracającego, który powstaje od podnoszonego ciężaru. W starszych konstrukcjach przeciwciężar (5) umieszczony był na wsporniku przytwierdzonym do obrotowej głowicy (3), rysu­nek . Umieszczenie przeciwciężaru w górze było niepraktycz­ne i powodowało podwyższenie środka ciężkości całego żurawia, co niekorzystnie wpływało na jego stateczność.

W żurawiach z obrotową wieżą przeciwciężary umieszczone są w dolnej części na ramie obrotowej podwozia. Zwiększa to znacz­nie stateczność żurawia, a przede wszystkim ułatwia montaż oraz pozwala na łatwą regulację wielkości przeciwciężaru.

Ad e) Pod pojęciem ruchliwości należy rozumieć zdolność żu­rawia do zmiany podłożenia ciężaru w różnych kierunkach. Ruchli­wość cechują prędkości poszczególnych ruchów roboczych. Spotykane są różne zakresy prędkości, w zależności od udźwigu, przeznaczenia żurawia, itp.

Ad f) Rozróżnia się żurawie o stałej i zmiennej wysokości wieży. Zmiana wysokości wieży może odbywać się przez zakładanie dodatkowych segmentów przy zdemontowanym żurawiu lub bez jego demontażu. W tym ostatnim przypadku dodatkowe segmenty zakłada­ne są od góry, rzadziej od dołu. Spotykane są również wieże te­leskopowe. We wszystkich nowych konstrukcjach żurawi, wieże są składane, co umożliwia szybszy i łatwiejszy demontaż i przenie­sienie na inne miejsce pracy.

W zależności od konstrukcji spotykane są różne sposoby mon­tażu. elementy, z których składa się konstrukcja nośna przewozi się na przyczepach i samochodach. Żurawie

z obrotową wieżą prze­wożone są w całości na specjalnych wózkach.

Żurawie jezdniowe.

Żurawie jezdniowe przeznaczone są do mechanizacji transportu pionowego i robót ładunkowych w budownictwie oraz trans­porcie i innych gałęziach gospodarki narodowej. Jako bardziej uniwersalne od żurawi torowych, ze względu na możliwość szybkiej zmiany miejsca pracy oraz łatwe przejście z położenia tran­sportowego do roboczego, żurawie jezdniowe stosowane są powszechnie do prac o mniejszej objętości, rozrzuconych w terenie.

Znajduję więc zastosowanie przy różnych robotach ładunkowych, obejmujących ładunek, wyładunek i przeładunek transportowanych materiałów. Coraz częściej i szerzej stosuje się je do mechani­zacji transportu w budownictwie, nawet wysokościowym mieszkal­nym, przemysłowym, lądowo inżynieryjnym itp.

Obszary zastosowania żurawi jezdniowych ulegają ciągłemu rozszerzeniu dzięki takim walorom, jak zdolność podnoszenia ła­dunku bez podpór wraz z możliwością przejazdu, zdolność do pra­cy w terenie nieprzygotowanym, zastosowanie wysięgników telesko­powych itp.

Współczesne żurawie jezdniowe są coraz częściej wyposażane w takie osprzęty jak: wieżowy, chwytakowy, zgarniakowy, które dodatkowo zwiększają zakres ich stosowania.

Ze względu na rodzaj podwozia oraz ich rozwiązanie, tego typu żurawie podzielić można na:

a)      kołowe, charakteryzujące się tym, że posiadają podwozie kołowe, mogą w tej grupie występować zarówno tzw. żurawie kołowe samojezdne jak i samochodowe;

b)     gąsienicowe, wyposa...