4

   WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH

im. gen. Tadeusza KOŚCIUSZKI

OŚRODEK SZKOLENIA – CYKL TECHNICZNY

  ZATWIERDZAM

KIEROWNIK CYKLU TECHNICZNEGO

           ………..………………

         /stopień imię i nazwisko/

          data ………..………….

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu: szkolenie specjalistyczne

z grupą kursu specjalistycznego

specjalność: Obsługa spycharki gąsienicowej szybkobieżnej.

TEMAT: 8.4. UKŁAD SMAROWANIA I CHŁODZENIA.

   OPRACOWAŁ

……...………………....

                                                                                                                                              /stopień imię nazwisko/

WROCŁAW

TEMAT: 8.4. UKŁAD SMAROWANIA I CHŁODZENIA.

CELE: Nauczyć :       -   zasad obsługi układów smarowania i chłodzenia.

                                    -   lokalizacji i sposobu usuwania podstawowych niesprawności.

             Zapoznać:      -   z budową i współdziałaniem elementów układów smarowania i     

                                        chłodzenia.

chłodzenia..

ZAGADNIENIA I CZAS:

- Rozpoczęcie zajęć                                                                                                                              - 10 min.

1. Budowa, przeznaczenie i zasady obsługiwania układu smarowania                            - 40 min

2. Budowa, przeznaczenie i zasady obsługiwania układu chłodzenia                            - 25 min.

3. Typowe niesprawności układów i sposoby ich usuwania                                                        - 10 min.

- Zakończenie zajęć                                                                                                                              -   5 min.

FORMA: Zajęcia teoretyczne.

METODA: Wykład, pokaz.

CZAS: 2 x 45 min.

MIEJSCE: Sala wykładowa, PST.

LITERATURA:

1. „Spycharka BAT-M na ciągniku ATT-405” str.69-100. syg. Inż. 495/84.

POMOCE SZKOLENIOWE: Foliogramy, plansze.

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

1. Spycharka BAT-M..

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

–     zajęcia prowadzę w formie wykładu i pokazu;

–     szczególną uwagę zwrócić na zapoznanie z czynnościami obsługowymi elementów układów.

–     w trakcie zajęć zadaję pytania w celu podniesienia aktywności myślowej;

–     najważniejsze rzeczy nakazuję zanotować do zeszytu;

–     w pokazie elementy układów omawiać na spycharce BAT-M. .

PRZEBIEG ZAJĘCIA:

Część wstępna – rozpoczęcie zajęć                                                                         - 10 min.

- przyjęcie meldunku;

- podanie tematu i celu zajęć;

- podanie zagadnień i literatury;

- sprawdzenie stopnia przygotowania słuchaczy do zajęć.

Część główna                                                                                                                - 75 min.

Zagadnienie 1. Budowa, przeznaczenie i zasady obsługiwania układu smarowania

                                                                                                                                – 40 min.

   Układ smarowania służy do ciągłego doprowadzania oleju do części trących silnika w celu zmniejszenia tarcia i zużycia tych części oraz odprowadzania od nich ciepła powstającego wskutek tarcia.

Układ smarowania (rys. 17) silnika spycharki jest typu miesza­nego, obiegowo-ciśnieniowego. W skład zasadniczego układu sma­rowania wchodzą: silnik z pokrywą głównego dopływu oleju (4), zbiornik oleju (1) z zaworem przepustowym, pompa olejowa (2), filtr olejowy (3), chłodnica oleju (5), przyrządy pomiarowe (mano­metr (6) i termometr (7) oraz przewody.

Ponadto do układu jest włączona pompa (8) podtłaczająca olej do silnika przy jego rozruchu oraz podgrzewacz oleju (9) ogrzewający zimny olej podczas podgrzewania silnika przez kocioł układu pod­grzewania rozruchowego.

Przewody układu smarowania pomalowane są na brązowo.

Zbiornik oleju

Zbiornik oleju silnika wykonany z blachy stalowej umocowany jest z prawej strony silnika. Składa się on ze zbiorni­ka głównego i zbiornika zapasowego umieszczonych jeden w drugim. Pojemność zbiornika głównego wynosi 65 1, a zapasowego — 50 1. Minimalna dopuszczal­na ilość oleju w zbiorniku głównym wynosi 25 1, przy czym podczas pracy spycharki na wzniesieniu o pochyłości ponad 25° — 35 1.

Zbiornik zapasowy umieszczony jest wewnątrz zbiornika głów­nego. Oba te zbiorniki można połączyć za pomocą zaworu oporowe­go. Rękojeść zaworu oporowego wyprowadzona jest na zewnątrz zbiornika głównego.

Pompa olejowa, służy do podawania oleju pod ciśnieniem ze zbiornika do części trących silnika i do odpompowania oleju z dolnej części skrzyni korbowej silnika do zbiornika oleju.

Pompa olejowa typu zębatego umieszczona jest w przedniej studzience dolnej części skrzyni korbowej silnika. Pompa ta ma trzy sekcje — jedną tłoczącą i dwie odpompowujące — które umieszczone są we wspólnym kadłubie w jednej płaszczyźnie. Sek­cja tłocząca pompy olejowej tłoczy olej ze zbiornika oleju przez filtr olejowy do miejsc smarowania silnika. Sekcja odpompowująca odpompowuje olej z dolnej części skrzyni korbowej silnika do zbior­nika oleju.

Filtr olejowy

Filtr olejowy służy do oczyszczania oleju z zanieczysz­czeń mechanicznych.

Filtr olejowy umocowany jest na górnej części skrzyni korbowej silnika za pomocą opasek. Składa się on z aluminiowego kadłuba z pokrywą, wkładu filtrującego oczyszczania wstępnego, wkładu filtrującego oczyszczania dokładnego i zaworu prze­pustowego.

W dnie kadłuba filtru olejowego wywiercone są otwory, do których umocowuje się zawór przepustowy, tulejkę i króciec odprowadzający olej po oczyszczeniu wstępnym. Wewnątrz tulejki umocowany jest króciec przewodu doprowa­dzającego olej z pompy do filtru. Króciec  jednym końcem wkręcony jest w kadłub filtru, a na drugim jego końcu umocowany jest korkiem  przewód do odprowadzania oleju z wkładu filtru­jącego oczyszczania wstępnego do wkładu filtrującego oczyszczania dokładnego. Wewnątrz króćca umieszczony jest zawór zwrotny. Zawór ten uniemożliwia prze­chodzenie oleju z pokrywy głównego dopływu oleju do filtru pod­czas pracy pompy podtłaczającej olej.

Chłodnica oleju.

Chłodnica oleju służy do chłodzenia oleju wychodzącego z silnika. Chłodnica oleju silnika umieszczona jest wraz z chłodnicą  wody we wspólnej obudowie, przy czym zajmuje ona prawą część (patrząc w kierunku jazdy spycharki) tej obudowy.

   Składa się ona z górnego i dolnego zbiornika oraz rdzenia. Rdzeń stanowi zespół rurek mosiężnych łączących oba zbiorniki. Dla zwiększenia powierzchni chłodzenia do rurek przylutowane są paski mosiężne. Sekcje odpompowujące pompy dostarczają gorący olej z dolnej części skrzyni korbowej silnika przewodami olejo­wymi do górnego zbiornika chłodnicy. Olej chłodzi się płynąc przez mosiężne rurki rdzenia i ochłodzony zbiera się w dolnym zbiorniku chłodnicy, skąd przewodem olejowym odprowadzany jest do zbior­nika głównego oleju.

Rurki rdzenia są w ten sposób przyłączone do obu zbiorników, że olej płynąc przez rdzeń musi kilkakrotnie zmieniać kierunek przepływu, co wpływa na intensywniejsze chłodzenie się go. Chłod­ny olej jest gęsty, wolno przepływa przez rurki chłodnicy i zwięk­sza przez to ciśnienie w przewodzie doprowadzającym go do chłod­nicy, na skutek czego zawór przepustowy umieszczony na zbiorniku oleju automatycznie kieruje olej z pompy bezpośrednio do zbior­nika, pomijając chłodnicę. Zawór przepustowy zaczyna działać przy oporze oleju w chłodnicy przekraczającym 0,37 MPa.

Chłodnica ma żaluzje (omówiono je przy opisywaniu chłodnicy wody), które regulują ilość powietrza przechodzącego przez rdzeń chłodnicy, powodując przy tym zmianę intensywności chłodzenia zarówno oleju w układzie smarowania silnika, jak i płynu chłodzą­cego w układzie chłodzenia.

Pompa podtłaczająca olej.

Pompa podtłaczająca olej służy do wypełniania układu smaro­wania silnika przed jego uruchomieniem.

W spycharce zastosowana została pompa podtłaczająca MZN-2 . Jest to pompa typu zębatego z elektrycznym napędem.

Pompa ta umocowana jest na specjalnym wsporniku ustawio­nym na kotle układu podgrzewania rozruchowego. Składa się ona z kadłuba aluminiowego, pokrywy aluminiowej, pary kół zębatych i silnika elektrycznego.

Kadłub pompy i silnik elektryczny połączone są ze sobą kołnierzowo i skręcone śrubami dwustronnymi.

Wewnątrz kadłuba pompy wykonane są dwa wytoczenia stano­wiące gniazda kół zębatych. Ponadto w odlewie kadłuba znajduje się kanał stanowiący koszulkę wodną pompy.

W czasie pracy kotła układu podgrzewania rozruchowego sil­nika (przy niskich temperaturach otoczenia) woda ogrzana w ko­szulce wodnej kotła przepływa przez koszulkę wodną pompy podtłaczającej i ogrzewa olej przetłaczany przez pompę.

Działanie układu smarowania

Podczas pracy silnika sekcja tłocząca pompy olejowej dostarcza olej pod ciśnieniem ze zbiornika głównego do filtru olejowego (3, rys. 22). Po przejściu przez szczelinowy wkład filtrujący oczysz­czania wstępnego olej. przewodem olejowym (2) dopływa do pokry­wy (5) głównego dopływu oleju silnika. Część oleju po przejściu przez wkład filtrujący oczyszczania dokładnego spływa przewodem olejowym (4) do komory wlotowej sekcji tłoczącej pompy. Z po­krywy (5) olej płynie do wewnętrznej przestrzeni wału korbo­wego, skąd kanałami dostaje się do czopów i panewek łożysk oraz do łbów korbowodów przyczepnych. W czasie obrotów wału korbowego silnika olej wycieka ze szczelin łożysk głównych i korbowodowych i rozbryzguje się. Roz­bryzgany olej pada na ścianki cylindrów i tłoków i je smaruje. Nadmiar jego zostaje ze ścianek cylindrów zgarniany pierścieniami tłokowymi i przez otworki w tłokach ścieka do skrzyni korbowej. Część rozbryzganego oleju dostaje się przez otworki w nadlewach tłoków i główkach korbowodów do sworzni tłokowych, a część pionowym kanałem w skrzyni korbowej wraca do pokrywy głównego dopływu oleju i następnie przewodem i kanałami w skrzyni kor­bowej dostaje się do górnego wałka pionowego, wałka napędu pompy wtryskowej i rozdzielacza powietrza oraz do wałka napędu prądnicy i do wałków pochyłych. Z łożysk wałków pochyłych część oleju płynie dworna przewo­dami do łożysk wałków rozrządczych, talerzyków i trzonów zawo­rów oraz do górnych łożysk wałków pochyłych.

Olej wyciekający z wałków rozrządczych ścieka na głowice blo­ków cylindrów, skąd przewodami i przez osłony wałków pochyłych ścieka do dolnej części skrzyni korbowej, smarując przy tym koła zębate mechanizmu przekładniowego.

Z pokrywy głównego dopływu olej płynie kanałami do dolnego wałka pionowego i ściekając do dolnej części skrzyni korbowej sma­ruje napędy pompy olejowej, pompy podającej paliwo i obrotomie­rza.   

Zbierający się w przedniej i tylnej studzience dolnej części skrzyni korbowej olej odpompowywany przez sekcje pompy olejo­wej płynie przewodem do chłodnicy oleju i dalej do zbiornika. Przy niskiej temperaturze olej z silnika może płynąć przez zawór przepustowy bezpośrednio do zbiornika oleju, omijając chłodnicę oleju.

Obsługiwanie układu smarowania.

Systematyczne i dokładne obsługiwanie układu smarowania ma duże znaczenie dla wydłużenia okresu międzyremontowego spy­charki.

. Obsługiwanie układu smarowania polega na:

— sprawdzaniu poziomu oleju w układzie i jego uzupełnianiu;

— okresowej wymianie oleju;

— okresowym przemywaniu i wymianie wkładów filtrujących filtru olejowego;

— okresowym przemywaniu urządzeń układu smarowania oraz przewodów olejowych;

— sprawdzaniu działania układu podczas przeglądów kontrol­nych i technicznych.

Poziom oleju w układzie smarowania sprawdza się za pomocą wskaźnika umieszczonego w zbiorniku oleju. Poziom oleju w zbior­niku głównym powinien wynosić co najmniej 25 1 (przy pracy na wzniesieniu o pochyłości ponad 25° — 35 1). Poziom oleju należy sprawdzać przed każdym wyjazdem spy­charki z parku.

Do napełniania układu smarowania należy używać olej Superol SAE-50.  Wlewany  olej  powinien  być  czysty,  bez  mechanicznych zanieczyszczeń.

Szczegółowo czynności obsługowe wymieniono w instrukcji Inż.495/84 str.83 – 85.

Zagadnienie 2. Budowa, przeznaczenie i zasady obsługiwania układu chłodzenia

Układ chłodzenia (rys. 23) służy do odprowadzania ciepła od części silnika stykających się z gorącymi gazami i do utrzymywania temperatury tych części w dopuszczalnych granicach normalnej pracy silnika.

Układ chłodzenia silnika spycharki jest płynowy, zamknięty z obiegiem przymusowym. Stosowany płyn chłodzący: w lecie — woda, w zimie — płyn trudno zamarzający Borygo.

Układ chłodzenia stanowią: pompa wodna (12), chłodnica wody (10),. wentylator (7), żaluzje

(9) chłodnicy, termostaty (11) (w skrzynce), termometr (5), przewody, zawór spustowy (2) płynu chłodzącego oraz koszulki bloków cylindrów i głowic silnika. Na okres zimowy włącza się do układu chłodzenia przez przestawie­nie przesłony (4) układ podgrzewania rozruchowego z kotłem (1).

Przewody układu chłodzenia pomalowane są na zielono.

...