druk wprowadzony został w 1473 r. Jego głównym ośrodkiem stał się Kraków, stolica państwa i siedziba sławnej w Europie akademii, a przy tym ważny ośrodek handlowy. Działało tu ok. 30 warsztatów.
Jan Haller 1467 - 1525 Pochodził z Rothenburga (niedaleko Norymbergi)
Zdobył fortunę na handlu winem i kruszców
Ze względu na duże zapotrzebowanie na książki liturgiczne i podręczniki, zainwestował w rynek księgarski
Zachęcony znacznym zyskiem zakłada oficynę (1505)
Jako pierwszego fachowca zatrudnił Kaspra Hochfedera (który wcześniej posiadał swoją drukarnie, jednak sprzedał ją Hallerowi)
W 1505 otrzymał znaczący dla jego kariery przywilej od króla Aleksandra Jagiellończyka. W ciągu dwudziestu lat istnienia oficyny wyszło z niej ok. 250 druków
W swojej oficynie drukował kalendarze, pisma astrologiczne, statuty, maszały i chorały, księgi liturgiczne, agendy, podręczniki akademickie oraz dzieła klasycznej litertury łacińskiej (Horacy, Cyceron)
Największe osiągnięcia oficyny to Mszał Krakowski (1509), Satuty Jana Łaskiego.
Florian Ungler Pochodził z Bawarii
Współpracował z Janem Hallerem
Otworzył oficynę drukarską w Krakowie w 1510 roku, która była na wyższym poziomie typograficznym niż drukarnia Jana Hallera
Inicjator pierwszych wydawnictw w języku polskim
Jego druki odznaczały się bogatym zdobnictwem i starannym składem tekstu, sprowadził nowe kroje niemieckiej antykwy, którą stosował obok powszechnie używanej szwabachy (odmiana pisma gotyckiego) Florian Ungler Dzieła Floriana Unglera:
1513 - popularny modlitewnik Raj Duszny
1514 - Ortografia, Stanisława Zaborowskiego
1526 - Mapy geografa i sekretarza królewskiego, Bernarda Wapowskiego, które dały początek kartografii polskiej
1534 - zielnik Stefana Falimirza "O ziołach i mocy ich" Hieronim Wietor 1480 - 1546 ? sygnet drukarski Hieronim Wietor Rodowity ślązak z Lubomierza (koło Jeleniej Góry)
Jako 17 - latek przybył do Krakowa na studia uzyskując stopień bakałarza
Zatrudnił się w warsztacie Hallera
W 1510 r. wyjechał do Wiednia i założył tam drukarnię, którą w 1517 r. przekazał synowi, a sam wyjechał do Krakowa i rok później otworzył własną oficynę
W 1527r. uzyskuje od króla Zygmunta Starego tytuł królewskiego drukarza nadwornego.
Hieronim Wietor Charakterystyczne cechy działalności Wietora:
Sprowadził piękną antykwę kroju Jensona, zaopatrzył się w kursywę aldowską i komplet czcionek greckich
Rozpowszechnił renesansowy ornament ramki włoskiej (biały rysunek na czarnym tle)Próbował stworzyć narodową czcionkę, mianowicie ozdobną kursywę
Drukował przeważnie po łacinie, niemiecku, węgiersku i grecku Hieronim Wietor Ogólny dorobek oficyny wynosi ponad 550 pozycji
Dzieła Hieronima:
1519 - "Chronica polonorum" Macieja Miechowity która stanowi pierwszą drukowana historię Polski1521 - "Rozmowy, które miał król Salomon mądry z Marchołtem, grubym a sprośnym", z drzeworytami niemieckiego rytownika Hansa Schauffeleina1522 - "Żywot Wszechmocnego Pana Jezu Krysta", przełożony z łaciny na język polski przez Baltazara Opecia
Z oficyny Wietora wychodzi pierwszy podręcznik do nauki języka polskiego "Polskie książeczki ku uczeniu się polskiego"; przedrukowany w 1539 r. pod zmienionym tytułem "Wokabularz rozmaitych ..sentencyi"Łazarz Andrysowicz Mąż Barbary, wdowy po Wietorze
Dzieła :
1551 - wydaje dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego "O naprawie Rzeczypospolitej"1563 - ukazały się "Statuty królestwa polskiego"1566 - wyszła pierwsza polska książka z zakresu geodezji "Geometria to jest mernicka nauka po polsku krótko napisana" Jan Łazarzowicz (Januszowski) 1550 - 1613 Ukończył studia prawnicze na Uniersytecie w Padwie
Pracował w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta i Stefana Batorego
Po śmierci ojca przejął oficynę w 1577 roku
1578 - otrzymał prawo drukowania konstytucji sejmowych i równocześnie został zobowiązany do wydawania druków urzędowych kancelarii króla1588 - Zygmunt III Waza obdarzył go nobilitacją, z którą przejął nazwisko Januszowski1590 - jako pierwszy z drukarzy polskich otrzymał tytuł architypografa królewskiego i kościelnego.
Jan Januszowski Cechy charakterystyczne:
Wprowadził nowe czcionki - antykwę Plantina i szwabachę oraz ilustrację miedziorytową
Upodobał sobie ozdabianie tekstu dużymi inicjałami
Unikał przeładowywania druków elementami dekoracyjnymi
Zastosował jednolity wzór karty tytułowej, skromnej pod względem zdobnictwa, ale za to czytelnej
stworzył nową czcionkę, której krój nazwał "karakterem prostym i ukośnym" Jan Januszowski Najważniejsze dzieła :
1580 - wydaje "Melodie na psałterz polski" - z muzyką Mikołaja Gomółki do tekstów w przekładzie J. Kochanowskiego
1594 - Projekt nowej ortografii polskiej "Nowy karakter polski"
1599 - "Biblia" Jakuba Wujka
1600 - Podręczny zbiór praw "Statuta, prawa i konstytucje koronne"
Miał wyłączność na wydawanie dzieł Jana Kochanowskiego, ze względu na ich wieloletnią przyjaźń Ród Szarffenbergów Z początkiem XVI wieku przybył do Krakowa z Lubomierza Marek Szarffenberg
W 1506 r. założył księgarnię, a następnie warsztat drukarski z introligatornią. Umierając, przekazał przedsiębiorstwo dwóm synom: Stanisławowi i Mikołajowi.
1554 r. Szarffenbergowie zostali nobilitowani przez cesarza Ferdynanda I
Wspólnym dziełem obu braci była wydana w 1561 Biblia Szarffenbergowska (Leopolity)
Po śmierci matki, bracia się rozstali. Od tej pory pracowali samodzielnie, ale to Mikołaj zyskał większą sławę. Mikołaj Szarffenberg Został mianowany typografem królewskim i obdarowany wyłącznym przywilejem na drukowanie statutów koronnych
Stworzył "latającą drukarnię" (przenośną), którą obsługiwał Walenty Łapka i którego dziełem była wydana w Warszawie w 1578 r. "Odprawa posłów greckich"
Po śmierci Mikołaja w 1606 r. drukarnię przejął najstarszy syn Jan, który doprowadził ją do upadku. Maciej Szarffenberg Do Krakowa sprowadził go krewny Marek i pomógł mu uruchomić w 1526 r. drukarnię
Do 1531 r. był uzależniony od Marka, któremu drukował wszystkie nakłady
Usamodzielnił się dzięki protekcji królowej Bony, od której otrzymał dożywotni przywilej na drukowanie kalendarzy krakowskich
Specjalizował się też w wydawaniu książek hebrajskich i greckich
W 1543 r. spod jego prasy wyszła: "Krótka rozprawa między... Panem, Wójtem a Plebanem" Mikołaja Reja. Maciej Wirzbięta 1523 - 1605 Mieszczanin krakowski narodowości polskiej
Kupił drukarnię w 1554 r. po Bernardzie Wojewódce z Brześcia
Przeszedł na kalwiznim, co dało mu możliwość współpracy z Mikołejem Rejem, który pomógł mu finansowo
Tłoczył księgi innowiercze, przeważnie w języku polskim (rozprawy i polemiki wyznaniowe, postylle, psałterze, kancjonały), które 2 lata przed jego śmiercią znalazły się w indeksie cenzury kościelnej Maciej Wirzbięta Jako pierwszy wprowadził w Polsce antykwę i kursywę o elementach barokowych
Posiadał przywileje królewskie i tytuł drukarza nadwornego
Chcąc się odwdzięczyć Rejowi wydał szereg jego utworów: Postyllę (1557), Wizerunek (1558), Zwierzyniec (1562), Zwierciadło (1568) i Figliki (1570).
U niego wychodzą również "Szachy" i "Zuzanna" Kochanowskiego, "Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego oraz prace Frycza Modrzewskiego i Marcina Bielskiego.
Przetłumaczył i wydał w 1575 r. rozprawę Henryka Korneliusza Agryppy "O szlachetności a zacności płci niewieściej"
W 1578 r. wydał dzieło włoskiego inżyniera i rotmistrza w służbie polskiej, Aleksandra Gwagnina "Sarmatiae Europeae descriptio" (Kronika Sarmacji Polskiej) Andrzej Piotrkowczyk W 1576 r. założył warsztat drukarski i odlewnię czcionek
Skupywał klocki drzeworytowe używane wcześniej w oficynach Hallera, Unglera, Łazarza, Szarffenbergów i Wirzbięty
W 1608 r. otrzymał od Zygmunta III Wazy tytuł typografa i serwitora królewskiego wraz z przywilejem na druk konstytucji sejmowych Andrzej Piotrkowczyk Był zwolennikiem kontrreformacji w Polsce, dlatego w jego oficynie ukazywały się druki religijne, przeważnie jezuitów i władz kościelnych
Należały do nich: "Kazania" i "Żywoty świętych" Piotra Skargi, "Postylla katolicka" mniejsza i większa oraz Biblia i Nowy Testament Jakuba Wujka
Wydawał również dzieła autorów świeckich: "Koło rycerskie" i "Gniazdo cnoty" (3 500 drzeworytów) Bartosza Paprockiego Podsumowanie Sztuka drukarska zapoczątkowana w Krakowie w 1473 r., w ciągu kilkudziesięciu lat wspaniale rozkwitła, przyczyniając się walnie do rozwoju ojczytego języka, literatury i kultury narodowej.
attina