skanuj0005.pdf

(8130 KB) Pobierz
:=-
:-man-
e
wy-
Rok 1943
Dla Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie
jednym z najwazniejszych wydarzen roku
1943 byla reorganizacja Armii Polskiej na
Wschodzie
i
powstanie 2. Korpusu Polskiego.
Inne wazne, chociaz tragiczne wyda-
rzenia tego roku to: odnalezienie cial po-
nad 14 000 polskich oficerów zastrzelo-
.,-.-
nych bestialsko w 1940 roku przez Sowie-
tów w Katyniu; czerwcowe aresztowanie
Stefana "Grota" Roweckiego, komendanta
glównego Armii Krajowej oraz lipcowa kata-
strofa gibraltarska, w której zginal Naczelny
Wódz gen. Wladyslaw Sikorski. Wydarzenia
te zmacily radosc z tworzenia nowych jed-
nostek Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie.
Wiele oficjalnych,
monumentalnych
opracowan
historycznych - pelnych pa-
tosu, wielkich slów i twierdzen - sprawia
wrazenie, ze pomija lub traktuje zdawko-
wo zwykly zolnierski patriotyzm, czyli to, co
bylo sednem Polskich Sil Zbrojnych na Za-
chodzie. We wspomnianych dzielach unika
sie tez mówie!lia o sprawach niewygodnych
lub "niepoprawnych politycznie", które jed-
nak mialy miejsce i byly doswiadczeniem
zwyklych zolnierzy podczas ich sluzby. Na
szczescie te szeregowa codziennosc mozna
znalezc w licznych opublikowanych
wspo-
mnieniach zolnierzy Polskich Sil Zbrojnych
na Zachodzie.
W 2. Korpusie
Polskim w roku 1943
najbardziej drazliwymi zagadnieniami byly:
rozgrywki polityczne, jakie toczyl rzad pol-
ski w Londynie, nieporozumienia
na naj-
wyzszym szczeblu dowódczym Polskich Sil
Zbrojnych, zalazki rokoszy i buntów oraz
masowa dezercja zolnierzy pochodzenia zy-
dowskiego, którzy potraktowali Armie Pol-
ska jako sposób na ucieczke z ZSRR. Stalo
sie to bardzo bolesnym doswiadczeniem dla
zwyklych zolnierzy polskich. Dla nich woj-
sko polskie, przysiega, sztandar, flaga naro-
dowa, godlo, dowódca - wszystko to bylo
czyms swietym. Dodatkowym ziarnkiem soli
na rane byl fakt, ze Zydzi nie poniesli za to
zadnej odpowiedzialnosci
Zolnierze nie
mogli tego zrozumiec ani zaakceptowac.
W przypadku Polaków dezercja z oddzialu
na linii frontu równala sie karze smierci.
"Podczas powtórnego
mego pobytu
w Palestynie korpus przezyl nieprzyjemna
historie, o której wypada wspomniec. Mam
na mysli masowa dezercje z naszych sze-
regów zolnierzy - Zydów. Bylo ich wsród
nas okolo dwóch tysiecy, oficerów i sze-
regowców. Zostali wcieleni do oddzialów
polskich na terenie ZSRR jako obywatele
polscy. I oto pewnego jesiennego poranka
1943 roku stwierdzilismy ze zdumieniem,
ze wielu z nich w ciagu jednej nocy znik-
nelo z oddzialów jak kamfora. Po prostu
ulotnili sie w niewiadomy sposób, nikt nie
mógl powiedziec, kiedy i jak to sie stalo.
Oddzialy zawiadomily o wypadku sztab
korpusu, zandarmeria spisala odpowiednie
protokoly
i
na tym wlasciwie sprawa sie
skonczyla, jako ze poszukiwanie i pociaga-
nie do odpowiedzialnosci
dezerterów - Zy-
dów na terenie Palestyny bylo niezrecznym
i trudnym zadaniem.
Gdy np. w jakis czas potem jeden z na-
szych dywizjonów
podczas cwiczen polo-
wych napatoczyl sie na swego zolnierza
- dezertera, spokojnie orzacego na trak-
torze pole kibucowe, wezwana zandarme-
ria ograniczyla sie tylko do spisania perso-
naliów "traktorzysty"
i na tym poprzesta-
la. Takie widocznie miala rozkazy z góry".
za-
-=='elna
:.
re-
:::.:::" o-
k
:==
-atyc-
--Dania
:=
'!
ba-
= -
944
::: Ko-
niec
-=:erów
Piotr Medyna, Do
Po/ski przez caty swiat,
Warszawa 1970.
Na temat konfliktów politycznych i per-
sonalnych w polskim rzadzie oraz w do-
wództwie Polskich Sil Zbrojnych na Zacho-
dzie wypowiadalo
sie wiele osób, choc sa
to sprawy smutne i niekiedy wzbudzaja
niesmak. Swietnie relacjonuje te kwestie
Jan Nowak-Jezioranski we wspomnieniach
zamieszczonych
w ksiazce
Kurier z War-
iszawy.
Znamienne jest równiez spojrzenie
"zwyklego zolnierza liniowego, który wspo-
'mina:
"Wiedzielismy
juz od dluzszego cza-
su, ze stosunki pomiedzy gen. Sikorskim
"a gen. Andersem nie ukladaja sie dobrze.
[.. ] Wszystkie te wiesci stwarzaly stan za-
burzenia i niepokoju w naszych szeregach.
Wyobrazalem
sobie wówczas, ze dla
uspokojenia nastrojów i ukrecenia lba róz-
nym nieprawdopodobnym
plotom wystar-
czy sama, bodaj krótka, obecnosc gen. Si-
korskiego i jego kontakt z nami. Dlatego tez
niecierpliwie oczekiwalem tej inspekcji. Na-
stapila ona w czerwcu [1943 roku - przyp.
autorów].
Naczelny Wódz przyjmowany
byl przez sztab korpusu z gen. Andersem
na czele, objezdzal cwiczace oddzialy na
pustyni i nam, szarakom, wydawalo sie,
ze wszystko jest w najlepszym porzadku.
Tymczasem gruchnela wsród zolnierzy wia-
domosc, ze w dowództwie
korpusu przy-
gotowana zamach na Naczelnego Wodza,
na szczescie udaremniony. Plotkowano tyl-
ko po obozach, ze gen. Anders w porozu-
mieniu z londynskimi "sanatorami"
mial
go aresztowac i sam oglosic sie naczelnym
wodzem".
Piotr Medyna, Do
Po/ski przez
cafy swiat,
Warszawa 1970.
Organizacja
oddzialów
Polskich Sil
Zbrojnych na Zachodzie ciagle sie zmienia-
la. Niekiedy reorganizacje lub tylko zmiany
nazwy byly zasadne i sensowne, a czasami
sprawialy wrazenie, ze to czysta biurokracja.
Dzis sens niektórych sztabowych decyzji or-
ganizacyjnych wydaje sie trudny do zrozu-
mienia, ale byc moze w tamtym okresie byly
one oczywiste. Na obecne trudnosci wana-
lizie i zrozumieniu dokumentów z tamtego
okresu duzy wplyw ma ówczesny suchy,
kancelaryjny styl wojskowej korespondencji.
c
•.
Bardzo ciekawe, a rzadko publikowane,
sa oficjalne rozkazy dotyczace organizacji
oddzialów Polskich Sil Zbrojnych na Zacho-
dzie. Omawiajac ten temat, warto odniesc
sie do zródet. Oto jeden z waznych rozka-
zów, wydany jesienia 1943 roku. Dotyczy
dowodzenia
jednostkami
stacjonujacymi
w Wielkiej Brytanii. Cytujemy go worygi-
nalnej pisowni:
"NACZELNY WÓDZ
Sztab - Oddzial Organizacyjny
Ldz. 1230ffjn/Org/43
Londyn, dnia 21 wrzesnia 1943 r.
Tajne
Organizacja dowodzenia jednostkami woj-
ska na terenie Wielkiej Brytanii
Ustalam nastepl:1jaca organizacje dowo-
dzenia jednostkami naszego wojska na te-
renie Wielkiej Brytanii:
A. Dowódca Jednostek Wojska w Wielkiej
Brytanii
Dowodzi jednostkami wojska dyslo-
kowanymi w Anglii i Szkocji.
II. Podlega bezposrednio Naczelnemu
Wodzowi. [... Nadaje Dowódcy Jed-
nostek Wojska w Wielkiej Brytanii
uprawnienia dyscyplinarne Dowódcy
Okregu Korpusu.
III. Dowódcy JednostekWojska w Wiel-
kiej Brytanii podlegaja:
a) Pod kazdym wzgledem:
-
centra wyszkolenia
- jednostki
zapasowe
oraz
urzedy o charakterze mobili-
zacyjnym i lokalnym.
b) Pod kazdym wzgledem z wyjat-
kiem spraw wyszkolenia:
-
1. Korpus (dowództwo i pod-
legle mu jednostki)
c) Pod wzgledem
lokalno-garni-
zonowym i administracyjno-go-
spodarczym:
-
1 Samodzielna Brygada Spa-
dochronowa
I.
l
- jednostki centralne
IV. Do kompetencji Dowódcy Jednostek
Wojska w Wielkiej Brytanii naleza
sprawy:
a) organizacji,
b) wywiadu obronnego,
j/
; -4~,.il-:!1~.:
"~l!;'l,,.~':.
-l80;'~
'.
f.,.;J.
~
~'.
~.~~~~
'-t-
;~ ..
·~lI·:·~ji
1'1.'
d·
A·..
·
.,.
__
7~
c) administracji personalnej,
d) administracji gospodarczej.
e) zaopatrzenia
w sprzet i mate-
rialy,
f) garnizonowo-kwaterunkowe,
g) oswiatowo-wychowawcze
i pro-
pagandowe,
_
h) wyszkolenia (tylko w stosunku
do jednostek
podleglych
pod
kazdym wzgledem),
i) reprezentacji.
[
...
]
B. Dowódca 1. Korpusu
I. Dowódca 1. Korpusu jest dowódca
dyspozycyjnym,
przewidzianym
na
dowódce Korpusu w polu z chwila
zorganizowania na Kontynencie lub
w Kraju wszystkich jednostek Korpu-
su wedlug O.de. B [O.de.B skrót od
"Order de Battle" - przyp. autorów]
W obecnej fazie pobytu 1. Korpusu
w Wielkiej Brytanii zadaniem Do-
wódcy Korpusu jest:
a) Przygotowanie swojego sztabu
do przyszlej roli i zadan polowe-
go sztabu korpusu pancernego
lub mieszanego.
b) Wyszkolenie kadr i przygotowa-
nie rozwiniecia jednostek broni
i sluzb Korpusu oraz 2 Dywizji
Grenadierów Pancernych (Kad-
rowej).
[
..
]
II.
Dowódca 1. Korpusu w sprawach wy-
szkolenia i przygotowania jednostek
do boju melduje wprost Naczelnemu
Wodzowi i odbiera od niego rozkazy
bezposrednio.
III. Dowódcy 1. Korpusu podlegaja bez-
posrednio:
a) Jednostki korpusne:
-
11 Sad Polowy,
-
11 Kompania Lacznosci,
-
Polowy Szpital Ewakuacyjny
nr
1,
-
1 Kolumna Samochodów Sa-
-
-
nitarnych,
1 i 2 Polowe Zespoly Chirur-
giczne,
11 Czolówka Naprawcza,
b) Wielkie jednostki:
-
1 Dywizja Pancerna,
-
2 Dywizja Grenadierów Pan-
cernych (Kadrowa).
IV. Organem pracy dowódcy 1. Korpu-
su jest jego sztab, zorganizowany
scisle wedlug War Establishment
brytyjskiego sztabu korpusu.
[
...
]
Samochody osobowe z polskiego Dowództwa Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii.
-
---_.
'
-.
M
;i;
I
I
l,
I'
Dzia!on artylerii lekkiej z Centrum Wyszkolenia Artylerii.
C. Zarzadzenie wykonawcze
1. Jako termin przyjecia nowej organizacji
dowodzenia, w mysl powyzszych wytycz-
nych, wyznaczam 20 pazdziernika 1943 r.
[
...
]
NACZELNY WÓDZ
/ - / SOSNKOWSKI General Broni".
5. KRESOWA DYWIZJA
PIECHOTY
Po ewakuacji z ZSRR, w dniu 12 wrze-
snia 1942 roku 5. Wilenska Dywizja Pie-
choty zostala przeformowana.
Na poczat-
ku pazdziernika otrzymala pierwsze dosta-
wy nowego uzbrojenia oraz uzupelnienie
z 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Termin
osiagniecia gotowosci bojowej przez dywi-
zje wyznaczono na 1 maja 1943 roku.
Po rozformowaniu 6. Lwowskiej Dywizji
Piechoty, do 5. Wilenskiej Dywizji Piechoty
wcielono 6. Samodzielna Lwowska Brygade
Strzelców. 7 marca 1943 roku wprowadzo-
no nowa nazwe dywizji: 5. Kresowa Dywi-
zja Piechoty.
"Element zolnierski 5 Kresowej Dywizji
Piechoty byl dobierany prawie wylacznie
sposród bylych mieszkanców wschodnich
województw
przedwojennej Rzeczpospoli-
tej i przewaznie z zolnierzy sluzby czynnej,
tj. tych, którzy odbywali sluzbe wojskowa
w 1939 roku. Totez jako przedwojenny
mieszkaniec Polesia czulem sie tu jak ryba
w Prypeci", Piotr Medyna,
Do Polski przez
caf
y
swiat,
Warszawa 1970.
16 czerwca 1943 roku Naczelny Wódz
mianowal
nowym dowódca dywizji plk.
Nikodema Sulika. Dotychczasowy dowód-
ca - gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz zostal
natomiast zastepca dowódcy Armii Polskiej
na Wschodzie. Po utworzeniu 2. Korpusu
Polskiego w jego skladzie znalazla sie tak-
ze 5. Kresowa Dywizja Piechoty.
Zolnierze kresowiacy brali udzial we
wszystkich kolejnych bitwach 2. Korpusu
Polskiego. Walczyli pod Sangro i Voltur-
no, pod Monte Cassino, w rejonie Loreto,
w Apeninach Emilianskich, nad rzeka Senio
i pod Bolonia.
Dowódca 5. Kresowej Dywizji Piechoty
przez caly jej szlak bojowy byl plk (od 1 mar-
ca 1944 general brygady) Nikodem Sulik.
W sklad 5. Kresowej Dywizji Piechoty
wchodzily:
4. Wolyn ska Brygada Piechoty (od 17
pazdziernika 1944 roku)
10. Wolynski Batalion Strzelców
11 . Wolynski Batalion Strzelców
12. Wolynski Batalion Strzelców
5. Wilenska Brygada Piechoty
13. Wilenski Batalion Strzelców
"Rysiów"
14. Wilenski Batalion Strzelców
"Zbików"
15. Wilenski Batalion Strzelców
"Wilków"
6. Lwowska
16. Lwowski
17. Lwowski
18. Lwowski
Brygada
Batalion
Batalion
Batalion
Piechoty
Strzelców
Strzelców
Strzelców
Oficerowie lacznicy motocyklowi
wizji Piechoty.
z 5. Kresowej Dy-
Sanitariusze z 5. Kresowej Dywizji Piechoty uklada-
ja rannych na specjalnej konstrukcji umozliwiajacej
przewozenie dwóch par noszy.
5. Kresowy Batalion ckm
15. Pulk Ulanów Poznanskich
Artyleria dywizyjna:
4. Kresowy Pulk Artylerii Lekkiej
5. Kresowy Pulk Artylerii Lekkiej
6. Kresowy Pulk Artylerii Lekkiej
5. Pulk Artylerii Przeciwlotniczej
5. Pulk Artylerii Przeciwpancernej
Oddzialy dywizyjne i sluzby.
Zolnierze z plutonu miotaczy ognia 5. Kresowej
Dywizji Piechoty, szkola sie w ukladaniu pontono-
wej kladki dla piechoty.
Msza sw. w jednym z oddzialów 5. Kresowej Dywi-
zji Piechoty. Zwracaja uwage dwa wozy glosnikowe
wykorzystywane przez kapelana.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin