ksiazka--- metrologia elektryczna-- wieleba.doc

Augustyn Chuioleba maciej Paníñski Andrzej Siedlecki

IflETROlOGin EIEKTRVCZnn

O Autorach:

Prof. dr hab. inż. Augustyn Chwaleba jesl nauczycielem akademickim u Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Napisał wiele podręczników (dla studentów i uczniów liceów o profilu elektrycznym). W swoim dorobku ma opracowania konstrukcyjne sprzętu i systemów pomiarowych.

Dr inż. Maciej Poniński i dr inż. Andrzej Siedlecki są

nauczycielami akademickimi w Politechnice Warszawskiej. W swoim dorobku mają podręczniki, skrypty i liczne publikacje z dziedziny metrologii elektrycznej oraz opracowania konstrukcyjne aparatury kontrolno-pomiarowej.

Wszelkie uwagi na temat książki prosimy kierować pod adresem poczty elektronicznej: achwaleba@wel.wat.waw.pl

PODRECZniKI HHBDEInïMIE ELEKTROTEdffllKR

uiydrumictuih nnuKowo techiwziie   uirrszriiir

Augustyn Chuiolebo maciej Ponińshi Rndrzej Siedlecki

mETROIOGIR
              EIEKTRVCZnn

Wydanie ósme zmienione

Opiniodawca Fil wydania prof. dr hab. inż. Janusz Piotrowski

Do ósmego wydania przygotowała Maria Kasperska Redaktor techniczny Grażyna Miazek Projektant serii Wojciech Jerzy Sleifer

Projekt okładki i stron tytułowych przygotowano w Pracowni Graficznej WNT

1976 — wydanie pierwsze (skrypt). Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej 1979 — wydanie drugie zmienione. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1991 — wydanie trzecie zmienione. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1994 — wydanie czwarte uaktualnione. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1996 — wydanie piąte. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne

1998 — wydanie szóste częściowo zmienione. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 2000 — wydanie siódme częściowo zmienione. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne

© Copyright by Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Warszawa 1979. 2003

All Rights Reserved Printed in Poland

Utwór w całości ani we fragmentach nie mo?e być powielany ani rozpowszechniany za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywając)ch i innych, w tym również me może być umieszczany ani rozpowszechniany w postaci cyfrowej zarówno w Internecie, jak i w sieciach lokalnych bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich.

Adres poczty elektronicznej: wnt@pol.pl Strona WWW: www.wnl.com.pl

ISBN 83-204-2826-2

SPIS TREŚCI

Wykaz ważniejszych oznaczeń                            13

1.              Pojęcia podstawowe                            15

1.1.             Obiekt fizyczny, wielkość fizyczna (mierzalna)                            15

1.2.             Proces pomiarowy                            16

1.3.             Jednostka miary, układy wielkości i układy jednostek miar                            17

1.4.             Narzędzia pomiarowe                            17

1.4.1.       Wprowadzenie                            17

1.4.2.       Wzorce                            18

1.4.3.       Przyrządy pomiarowe                            18

1.4.4.       Przetworniki pomiarowe                            19

1.4.5.       Układy pomiarowe                            20

1.4.6.       Systemy pomiarowe                            20

1.5.              Metody pomiarowe                            20

1.5.1.       Pojęcie metody pomiarowej i klasyfikacja metod                            20

1.5.2.       Metody analogowe i cyfrowe                            21

1.5.3.       Metody bezpośrednie, pośrednie i złożone                            21

1.5.4.       Metoda podstawowa                            22

1.5.5.       Metody porównawcze                            22

1.6.              Metody przetwarzania                            24

1.6.1.       Metoda przekształcenia                            24

1.6.2.       Metoda bezpośredniego porównania                            24

2.              Podstawy rachunku błędów                            25

2.1.              Klasyfikacja błędów pomiarów                            25

2.2.              Błędy systematyczne                            28

2.3.              Błędy przypadkowe                            29

2.3.1.        Parametry rozkładu zmiennej losowej                            29

2.3.2.        Rozkłady prawdopodobieństwa zmiennej losowej                            32

2.3.3.        Obliczanie wyników pomiarów o niejednakowej dokładności                            37

2.4.              Obliczanie błędów przy pomiarach pośrednich                            38

2.5.              Opracowanie wyników pomiarów                            42

2.6.              Wyznaczanie charakterystyk przetwarzania na podstawie wyników pomiarów .              43

3.              Ogólne wiadomości o narzędziach pomiarowych ...              46

3.1.              Zasady podziału, schematy funkcjonalne i strukturalne narzędzi pomiarowych .              46

3.2.              Podział przyrządów i przetworników pomiarowych według spełnianych funkcji .              47

3.3.              Podział przyrządów i przetworników pomiarowych ze względu na charakter wyjściowej informacji pomiarowej                            48

3.4.              Struktury przyrządów i przetworników pomiarowych                            50

3.5.              Właściwości statyczne przyrządów i przetworników pomiarowych                            51

3.5.1.       Charakterystyki i parametry opisujące właściwości statyczne analogowych przy­rządów i przetworników pomiarowych                            51

3.5.2.       Parametry statyczne cyfrowych przyrządów pomiarowych i przetworników analo-gowo-cyfrowych                            56

3.6.              Właściwości dynamiczne przyrządów i przetworników pomiarowych ....              59

3.6.1.       Charakterystyki i parametry opisujące właściwości dynamiczne analogowych przyrządów i przetworników pomiarowych                            59

3.6.2.       Parametry dynamiczne cyfrowych przyrządów pomiarowych i przetworników analogowo-cyfrowych                            69

3.7.              Zasady doboru narzędzi pomiarowych w procesie pomiarowym                            71

4.              Wzorce jednostek elektrycznych i źródła sygnałów
wzorcowych                            ...