Jacob i Wilhelm Grimm- dziewczynka-i-lalka.pdf

(285 KB) Pobierz
Ta lektura,
podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie
wolnelektury.pl.
Utwór opracowany został w ramach projektu
Wolne Lektury
przez
fun-
dację Nowoczesna Polska.
JACOB I WILHELM GRIMM
Dziewczynka i lalka
ł. ł ń
Pamiętam czworokątny dziedziniec¹ dużej kamienicy, wiecznie i nieruchomo wpatrzonej
oknami w jeden punkt. Pamiętam za tymi oknami przechodzące cienie i sylwetki cudzego
życia; zieloną lampę, jakiegoś wiecznie piszącego starca na trzecim piętrze, różową latarkę
u młodej pani na drugim, wiszącą matową lampę w jadalni pierwszego piętra, płomyki
w kuchniach. Wszystkiemu temu przypatrywałam się często, wszedłszy na okno, gdy
gęsty zmrok ogarniał dziedziniec, a tu i ówdzie zapalały się światła w oknach.
Ale najlepiej pamiętam w oknie trzeciego piętra jasną główkę dziewczynki, która
ukazała się tam jakoś w dzień, spostrzegła mnie i od tego czasu często wdrapywała się
na okno, ażeby patrzeć na mnie, przycisnąwszy do szyby wesoły nosek.
Nasze dwie główki przyciągały jedna drugą do siebie niepowstrzymanym uczuciem
sympatii dziecinnej i ciekawości. I pomiędzy córeczką poważnego urzędnika i córką ubo-
giej szwaczki, utworzył się telegraf z początku ruchami rąk, uśmiechami, znakami, aż
na koniec, pewnego pięknego dnia, zjawiły się arkusze papieru, na których z jej strony
ogromnymi literami wymalowanymi pędzelkiem, umaczanym w czarnej farbie, wyczy-
tałam: „Pokaż mi swoje zabawki”. Z mojej zaś, wypisane węglem: „Nie mam żadnych”.
W odpowiedzi na to spostrzegłam wyraz nadzwyczajnego zdziwienia; potem jasno-
włosa dziewczynka szybko zniknęła z okna, a w dziesięć minut potem zjawiła się u nas
pokojówka z prośbą do mamy, ażeby mi pozwoliła pójść pobawić się z ich panienką.
W ten sposób zawiązała się przyjaźń, dzięki której poczułam po raz pierwszy nadzwy-
czajny pociąg do… lalki, tak, do cudownej lalki, należącej do Maryni, a noszącej
e yczne
imię „Aldona”.
Dziewczynki mają zadziwiające przywiązanie do lalek. Małe serduszka widzą w lalkach
coś żywego, coś, co je rozumie.
Dziewczynki boso wstają z łóżeczek w nocy, ażeby zajrzeć, czy lalce nie zimno; opo-
wiadają im one o swoich zmartwieniach i radościach, szczycą się nimi jedna przez drugą,
uczą je, każą im przeżywać wszystko, co same przeżywają, widzą, słyszą, uczą się na nich
żyć, a głównie — kochać je, kochać instynktownie.
Tak ja pokochałam Aldonę. Spoglądałam z czcią pełną zachwytu na jej piękność,
l ka a
się dotknięcia jej sukni.
Łagodna Marynia, ulegająca zwykle w zabawach mojej fantazji, mogła ze mną zrobić
wszystko, co chciała, jednym zdaniem: „Nie dam ci się bawić z Aldoną”.
O, z jakimże biciem serca wyczekiwałam na tę chwilę, w której Aldona znajdzie się
w moich rękach! A gdy ta chwila nadchodziła — jakież szczęście! Przyciskałam do siebie
faworytkę², po cichutku całowałam ją, nadając jej najmilsze nazwy, jakie tylko umiałam,
rozmawiałam z nią jak z żywą, opowiadałam jej wszystko, co robiłam i o czym wiedziałam.
A gdy trzeba było odchodzić i po mnie zjawiała się moja biedna mateczka, w swej szarej
chustce, i czekała na mnie w kuchni, a ja przez całe pół godziny żegnałam się z Aldoną,
rozstając się z nią z jakimś bólem; nasze ubogie komórki wydawały mi się ciemniejsze niż
dawniej.
¹
ie iniec
— wydzielona, nieprzykryta przestrzeń w obrębie budynku lub zespołu architektonicznego,
która spełnia funkcje użytkowo-repezentacyjne.
²
aw y ka
— ulubienica.
Wspomnienia, Dzieciństwo
Przyjaźń
Miłość
Szczęście
W nocy mówiłam przez sen o Aldonie i widziałam ją we śnie. Rozłąka z tym kocha-
niem moim sprawiała mi cierpienie, jak rozłąka z żywą istotą.
I oto nadszedł dzień, który mi przyniósł najwyższą radość i najdotkliwszą niedolę
mojego dzieciństwa.
Wracałam do domu sama. Niańka wyszła po coś z kuchni, a Marynia wybiegła od-
prowadzić mnie. Aldonę trzymała w ręku.
— Kociu! Kociu! odezwała się do mnie szybko i ze wzruszeniem: chcę ci zrobić nie-
spodziankę. Tylko nie mów nikomu.
— Nie powiem. Cóż takiego?
— Weź Aldonę, daję ci ją!
Nie wierzyłam własnym uszom.
— Darujesz mi ją? Mnie? — zawołałam, czując, jak wszystko cierpnie³ we mnie.
— No tak, tobie! — Ty kochasz ją więcej ode mnie. Czy myślisz, że ja tego nie widzę?
Ja widzę. Ciocia Zosia wzięła na wychowanie Józię, a ja tobie daję na wychowanie Aldonę.
O małom się nie zatchnęła⁴ z szalonego zachwytu. Przyciągnęłam Aldonę do piersi
i rozpłakałam się.
Nie pomyślałam o tym nawet, że miłą dzieweczkę będą strofować⁵ za mnie, ani, że
może nie pozwolono by jej tego zrobić. Pojmowałam jedno jedynie; że Aldona jest moją,
że marzenie moje zeszło na
zie i
i że mam w ręku szczęście!
Wyszłam jak obłąkana, zapomniawszy nawet podziękować Maryni, a w domu aż prze-
straszyłam mamę.
— Mamo! Mamusiu! Aldona jest moją! Ona będzie u nas mieszkała, będzie spała ze
mną, jeść będzie ze mną, matuchno! Gdzie moja chusteczka jedwabna, muszę ją owinąć!
Położę ją na łóżeczku, a sama prześpię się na kanapie, dobrze, mamusiu? Uszyjesz jej jutro
taką suknię, jak u tej pięknej damy na obrazku, prawda, mateczko?
I drżałam jak w gorączce, i śmiałam się i płakałam. Mama wypytywała mnie, skąd
mam lalkę, ja nie mogłam związać słów, jąkając Bóg wie co, a mama patrzyła na mnie ze
smutnym uśmiechem.
Nagle otworzyły się drzwi i weszła niania Maryni.
— Ładnie się pani córka sprawuje! — brutalnie zwróciła się do mamy: — mojej
panience ściągnęła lalkę!
— Co? zerwała się mama, blednąc.
I ja zrozumiałam.
— Ja nie brałam! Marynia mi ją podarowała!
— A juści, podarowała! Marysieńka moja, aniołek najmilszy, sama przyjmuje to złe
na siebie. „Ja — powiada — podarowałam jej lalkę”! Darowała? Ale i niania nie ślepa.
Czy widziane to rzeczy, ażeby darmo dawać komu takie kosztowne przedmioty?
— Kobieto, wy się mylicie! — wyrzekła mama, drżąc na całym ciele: — moja Kocia
nie weźmie nic cudzego.
— Pani naturalnie wypada jej bronić — nieprzyjaźnie odparła służąca. — Jak i co
było, to rzecz nasza, a lalkę proszę oddać.
Mama wzięła lalkę z moich rąk i w milczeniu oddała ją niani.
Ta wyrwała ją i trzasnąwszy drzwiami, wyszła.
Nastąpiło milczenie. Mama spoglądała na mnie oczyma łez pełnymi, a potem spytała
po cichu:
— Kociu…
— Ja nie brałam, nie brałam, mamusiu! — zachłyśnięta rozpaczliwym łkaniem krzyk-
nęłam, rzucając się ku niej. Mnie Marynia dała ją na wychowanie, matuniu!
— No dosyć, wierzę ci, kochaneczko moja!
I mama pieściła i całowała mnie, ja zaś płakałam na jej kolanach, dopóki nie zasnęłam.
Do Maryni już mnie później nie zapraszano. Raz czy dwa razy jasna główka ukazała
się w oknie z Aldoną… Aldoną! i posyła całusy, ale zaraz pokazywała się niańka i odciągała
ją.
³cie
n
— odczuwać mrowienie, dreszcze na skutek strachu, zimna itd.
⁴za
c n i
— stracić oddech.
⁵
wa
— udzielać nagany.
Krzywda, Dziecko
Łzy
    

Dziewczynka i lalka
Wkrótce potem, dla jakichś powodów, jej rodzice wyprowadzili się z tego domu
i w znajomym oknie dawnego dziecinnego pokoju ukazały się głowy uczennic modnej
krawcowej.
Ja w to okno nie patrzałam nadal.
Gwiazdka. — Mama za ostatni grosz kupiła mi za kilka marek nietłukącą się lalkę.
Podziękowałam, ale nie bawiłam się tą lalką.
Na szarym tle moich wspomnień dziecinnych, jak plama jasna, występuje obraz cu-
downej mojej Aldony.
Święto
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że
możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi
materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały
udostępnione są na licencji
Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach . PL.
Źródło:
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/dziewczynka-i-lalka
Tekst opracowany na podstawie: Bracia Grimm, Baśnie, Złota Biblioteczka; , Warszawa 
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa
wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marta Niedziałkowska, Paweł Kozioł, Renata Filipowicz, Weronika Trzeciak.
Okładka na podstawie:
Tony Fischer Photography@Flickr, CC BY .
e zy
lne ek y
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz
wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy
je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
ak
ez
c
Przekaż % podatku na rozwój Wolnych Lektur: Fundacja Nowoczesna Polska, KRS .
Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspierając
zbiórkę na stronie wolnelektury.pl.
Przekaż darowiznę na konto:
szczegóły na stronie Fundacji.
    

Dziewczynka i lalka

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin